Europese pijnpunten omtrent de invoering van salary caps in het voetbal (Eska Law)

Auteur: Eska Law

Eén van de grootste problemen van het huidige voetbal is dat de resultaten op het veld te sterk worden beïnvloed door de beschikbare financiële middelen. Er is een groep van gigantisch rijke clubs ontstaan die door hun beschikbaar kapitaal zich kunnen isoleren van de overige clubs in de competities en hierdoor record na record aan diggelen slaan. Dit zorgt ervoor dat de competitiviteit langzamerhand verdwijnt en er een grote mate van voorspelbaarheid in het spel is geslopen. Dit kan nefast zijn voor de langetermijnwaarde van de voetbalsport. In het verleden zijn er al meermaals tools naar voren geschoven om deze trend tegen te gaan. Een daarvan is de invoering van salary caps.

Een salary cap is een maximumbedrag dat een club in de loop van het jaar mag uitgeven aan de lonen van spelers en ander personeel. Salary caps dwingen de rijkere clubs om hun financiële voordelen op te geven waardoor kleinere clubs op gelijke voet kunnen concurreren. Ook zorgen salary caps ervoor dat het moeilijker wordt voor een club om een monopoliepositie op te bouwen waardoor het concurrentievermogen van de competitie toeneemt. Salary caps kunnen de vorm aannemen van een hard cap of soft cap.

Bij een hard salary cap wordt aan ieder team een vast maximumbedrag opgelegd dat uitgekeerd kan worden aan lonen, ongeacht de jaarlijkse inkomsten van een club. Bij een soft cap is het bedrag dat mag uitgekeerd worden aan lonen gebaseerd op het jaarlijkse inkomen van een club. Deze bedragen mogen om geen enkele reden worden overschreden. De salary caps worden al jaren in verschillende vormen toegepast in de vier grootste Amerikaanse sportcompetities (MLB, NBA, NFL en NHL). Op voetbalvlak zijn er dan weer salary caps in de Major League Soccer (VS), de Australian A-League en recentelijk ook in de Chinese Super League waar met ingang van 2021 de totale spelerssalarissen niet hoger mogen zijn dan 91,7 miljoen dollar

In de huidige Europese voetbalwereld daarentegen zijn soft salary caps al een zeldzaamheid, laat staan de harde variant. Het dichtst dat hierbij aanschuurt zijn de Financial Fair Play-regels van de UEFA die stellen dat clubs break-even moeten draaien en dus niet meer mogen uitgeven dan wat er binnenkomt. De UEFA introduceerde dit systeem in 2010 om de schuldenlast bij de clubs te doen dalen. De FFP-regels zijn in werking getreden vanaf het seizoen 2013/2014 en zijn van toepassing op alle clubs die deelnemen aan de Europese clubtoernooien georganiseerd door de UEFA. Bij niet-naleving wordt de UEFA-licentie ingetrokken waardoor deelname aan deze toernooien is uitgesloten. Dit kan als een heel zachte vorm van salary caps beschouwd worden maar zorgt niet voor de verbetering van de competitieve balans. Het is eerder bedoeld om te zorgen voor financieel stabielere clubs dan om te voorkomen dat bepaalde clubs hogere lonen kunnen uitbetalen dan andere clubs.

De reden waarom salary caps amper voorkomen in de Europese sportwereld is dat ze naar alle waarschijnlijkheid de toetsing aan het EU-recht niet zouden doorstaan, in het bijzonder aan de vrij verkeersregels en mededingingsregels.

Het vrij verkeer van werknemers vereist dat iedere onderdaan van een lidstaat van de EU zich in een andere lidstaat mag vestigen om er te werken zonder gediscrimineerd te worden op grond van zijn nationaliteit. In het Bosman-arrest werd door het Hof gesteld dat “bepalingen die een onderdaan van een lidstaat beletten of ervan weerhouden zijn land van herkomst te verlaten om zijn recht van vrij verkeer uit te oefenen, een belemmering opleveren op die vrijheid, zelfs wanneer zij onafhankelijk van de nationaliteit van de betrokken werknemers van toepassing zijn”. De vraag kan gesteld worden of hard salary caps geen bepalingen zouden inhouden die onderdanen van een lidstaat beletten om zijn recht van vrij verkeer uit te oefenen. Door de invoering van hard salary caps zou het voor een speler, trainer of staflid moeilijker zijn om bijvoorbeeld van Club Brugge naar FC Barcelona over te stappen aangezien FC Barcelona dan afhankelijk zou zijn van een maximumbedrag dat ze mogen uitgeven aan lonen, terwijl het werkelijke budget toelaat om veel meer te betalen. Dit kan dus als een bepaling gezien worden die een belemmering oplevert om zijn recht van vrij verkeer uit te oefenen.

Op vlak van het Europees mededingingsrecht kunnen salary caps mogelijks in strijd zijn met artikel 101 VWEU, dat overeenkomsten en besluiten van ondernemingen verbiedt die de handel tussen lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden en ertoe strekken de mededinging binnen de interne markt te beperken of trachten te beperken. Salary caps betekenen in se een gelijktrekking van het bedrag dat clubs kunnen uitgeven aan lonen terwijl de hoogte van het loon normaal het voorwerp uitmaakt van een opbod waarbij clubs elkaar de loef proberen af te steken om een speler te overtuigen bij hen te tekenen. Door salary caps wordt dit opbod tegengegaan waardoor de spelerslonen uiteindelijk lager gaan uitvallen en aldus de mededinging in de zin van artikel 101 VWEU beperkt wordt.

Bron: Eska Law