Actieplan sociale fraudebestrijding 2023-2024 goedgekeurd door de Ministerraad op 13 januari 2023 (LegalNews)

Auteur: LegalNews

Mr. Daan De Backer (advocaat-vennoot John-John Law) geeft tijdens de webinar on demand ‘Sociale inspectie: wat brengt 2023?‘ van twee uren, opgenomen in een professionele studio, een praktijkgericht overzicht van de werkzaamheden van de diensten van de sociale inspectie op basis van zijn ervaringen in 2022 (inclusief de samenwerking met de gerechtelijke politie) en focust hij ook op de accenten die in 2023 zullen gelegd worden. Belangrijk is uiteraard goed te weten dat dé sociale inspectie als dusdanig niet bestaat, maar een verzamelnaam is voor verschillende inspectiediensten, die op hetzelfde domein elk met hun eigen bevoegdheden opereren. Dit heeft tot gevolg dat er heel veel soorten sociale controles zijn.

In deze bijdrage besteden we aandacht aan een aantal voor ons opvallende nieuwigheden (eigen selectie).

Het Actieplan loopt voor het eerst over een periode van twee jaar

Het Actieplan sociale fraudebestrijding 2023-2024 is opgebouwd rond de 7 strategische doelstellingen van het Strategisch Plan 2022-2025, maar nieuw is wel dat het Actieplan voor het eerst over een periode van twee jaar loopt.

Versterking van de inspectiediensten

Er worden 168 inspecteurs aangeworven bij de verschillende sociale inspectiediensten, wat het totaal aantal nieuwe aanwervingen op 226 brengt, zo’n 20% van het totale personeelsbestand.

Verlenging verjaringstermijnen en hervorming van het sociaal strafwetboek

De verjaringstermijn in het geval van bedrieglijke handelingen of valse of opzettelijk onvolledige aangiften door de werkgever en bij een bedrieglijke onderwerping aan de sociale zekerheid voor werknemers wordt verlengd van 7 jaar tot 10 jaar.

Er wordt ook gestreefd naar een vierde hervorming van het sociaal strafwetboek met een meer coherent sanctiesysteem tot doel. Daarenboven zal het begrip sociale dumping juridisch gedefinieerd worden in het sociaal strafwetboek om de strijd tegen sociale dumping en ernstige sociale fraude, adequaat te kunnen aanpakken. De werkzaamheden voor de hervorming van het Sociaal Strafwetboek zullen worden verdergezet en zullen in 2023 worden afgerond. Deze hervorming beoogt een verhoging van de effectiviteit van de preventie, vaststelling en vervolging van illegale arbeid, sociale fraude en sociale dumping die juridisch zal gedefinieerd worden en een meer coherent sanctiesysteem aangepast aan het vervolgen en sanctioneren van inbreuken van sociaal strafrecht.

Sociale dumpingonderzoeken en de Braziliaanse filières

Doelstelling is het uitvoeren door de sociale inspectiediensten van minstens 3000 onderzoeken per jaar waarbij de targets ofwel via datamining/datamatching worden vastgelegd of voorgesteld, ofwel via klachten of eigen initiatief worden aangevat. Ook worden de mogelijkheden van artificiële intelligentie verkend.

Sinds een aantal jaren wordt er oneigenlijk gebruik gemaakt van het EU-recht door economische migranten van verscheidene nationaliteiten, onder wie Brazilianen. Gezien zij hun verblijfssituatie niet kunnen regulariseren in de landen van de Europese Unie waar ze gewoonlijk verblijven, waaronder België, en zij van mening zijn dat een andere EU-land (in casu Portugal) een toleranter juridische kader heeft, vragen ze een arbeidsvergunning aan in het land met het voor hen tolerantste regime. Tegelijk worden in België ondernemingen opgericht die tot doel hebben deze arbeidskrachten te ontvangen en illegaal te werk te stellen of via het vrij verkeer van diensten beroep te doen op deze onderneming via detachering. Na een bepaalde periode vragen deze arbeidsmigranten dan een lang verblijf aan op basis van fictieve elementen waardoor ze zich vervolgens (definitief) kunnen vestigen in België. Dit fenomeen is vernoemd naar een frauduleuze constructie van Brazilianen die zich via Portugal vestigden in België. Van de minstens 3000 onderzoeken kunnen er in 2023 en 2024 minstens 200 gefocust zijn op de Braziliaanse filières.

De platformeconomie

De laatste jaren is platformwerk snel toegenomen en heeft de coronacrisis ook de uitbreiding van deze activiteiten versneld. De aard van de arbeidsrelatie van een platformwerker ten opzichte van een platform dat orders geeft, is al enkele jaren een probleem. Wanneer wordt voldaan aan een bepaald aantal criteria, zal er een weerlegbaar vermoeden gelden dat er een arbeidsovereenkomst bestaat. De bepaling van deze criteria maakt het dus eenvoudiger te bepalen wat de aard is van de arbeidsrelatie tussen het platform en de medewerker, en bijgevolg, zijn of haar sociaal statuut. Deze maatregel kadert in de resolutie over behoorlijke arbeidsvoorwaarden, rechten en sociale bescherming van platformwerkers – nieuwe tewerkstellingsvormen in samenhang met de digitale ontwikkeling aangenomen door het Europees Parlement op 16 september 2021 net als het voorstel van Europese richtlijn COM (2021) 762 betreffende de verbetering van de arbeidsomstandigheden van platformwerknemers.

Misbruiken in de pakjessector

De Ministers van Telecommunicatie en Post, van Zelfstandigen, van Werk en van Mobiliteit zullen, met input van de sociale partners, maatregelen nemen in de strijd tegen misbruiken in de pakjessector, volgens de principes goedgekeurd door de Kern met aanpassingen in de postwet die tot doel hebben:

• rapportage te versterken, met het oog op meer transparantie en effectieve handhaving;
• eerlijke vergoedingsniveaus van de onderaannemers te garanderen door invoering van een minimum uurvergoeding
• invoeren van tijdsregistratie maatregelen voor alle bezorgers die zeer lange werktijden begrenzen
• preventieve maatregelen in te voeren met het oog op het welzijn van de bezorgers en op verkeersveiligheid

Het actieplan kan u hier downloaden