Vergoeding van toekomstige schade: forfait, kapitalisatie of geïndexeerde rente (Amankwah Law)

Auteur: Jeffrey Amankwah (Amankwah Law)

1. Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek: het nieuwe buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht

De wet van 7 februari 2024 tot invoeging van Boek 6 “Buitencontractuele aansprakelijkheid” steekt het aansprakelijkheidsrecht in een nieuw jasje. Boek 6 treedt in werking op 1 januari 2025 en luidt het nieuwe buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht in.

Boek 6 beoogt de modernisering van het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. Het nieuwe buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht heeft een belangrijke impact op de verzekeringssector.

Hier leest u meer over één van de nieuwigheden van het nieuwe buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht (Boek 6 BW) die een impact hebben op de verzekeringssector.

2. Begroting van de toekomstige schade die het gevolg is van een aantasting van de fysieke of psychische integriteit

Artikel 6.34 BW bepaalt de verschillende wijzen van schadeloosstelling van toekomstige schade die het gevolg is van een aantasting van de fysieke integriteit:

• forfaitaire wijze

De rechter kan volgens het Hof van Cassatie de schade naar billijkheid ramen, op voorwaarde dat hij de redenen opgeeft waarom hij de door het slachtoffer voorgestelde berekeningswijze niet kan aannemen en daarenboven vaststelt dat hij de schade onmogelijk op een andere wijze kan bepalen

• kapitalisatie

De kapitalisatiemethode is een actuariële berekening die erin bestaat alle te vervallen vergoedingen om te zetten in één som. De kapitalisatiemethode is erop gericht de toekomstige schade te objectiveren op basis van de overlijdenstabellen, de leeftijd en het geslacht van het slachtoffer, en rekening houdend met de rentevoeten en de inflatie.

• geïndexeerde rente

Bij een geïndexeerde rente krijgt de benadeelde periodiek (maandelijks) een vastgesteld bedrag dat zijn schade vergoedt. Dat bedrag is aangepast aan de evolutie van de koopkracht.
Het is de taak van de rechter om – rekening houdend met het beschikkingsbeginsel – te beslissen welke wijze het meest geschikt is met het oog op het adequaat en integraal herstel van de schade. De rechter houdt daarbij rekening met de toestand van de partijen en de belangen van de benadeelde.

3. Toekenning van een rente

Opmerkelijk is de mogelijkheid voor de rechter om een rente op te leggen ook al wordt zij niet gevorderd. Op grond van artikel 6.34, tweede lid BW kan de rechter afwijken van het beschikkingsbeginsel en een schadevergoeding in de vorm van een rente opleggen wanneer doorslaggevende motieven in verband met de bescherming van de benadeelde dat verantwoorden. De wetgever wil vermijden dat de benadeelde te gemakkelijk zwicht voor druk of voor het gemak door een aanzienlijk kapitaal te aanvaarden dat in één keer wordt uitbetaald hoewel hij gedurende een lange periode schade zal ondervinden. Het kapitaal zou dan wel eens snel kunnen worden verkwist. De volgende omstandigheden zouden de toekenning van een dergelijke rente – tegen de wil van de benadeelde – kunnen verantwoorden: (i) beperkingen en het gebrek aan autonomie van de benadeelde; (ii) zijn jonge leeftijd; en (iii) de bekommernis om hem te beschermen tegen weinig gewetensvolle derden of om zijn levensstandaard te waarborgen.

De mogelijkheid van de rechter om ambtshalve een rente op te leggen is van groot belang voor de verzekeringssector. De rente als vergoedingswijze wordt op dit ogenblik namelijk zelden toegepast. Nochtans biedt de toekenning van een (geïndexeerde) rente enkele voordelen. De vergoeding van toekomstige schade door toekenning van een (geïndexeerde) rente heeft voor verzekeraars echter ook een nadeel. Verzekeraars die toekomstige schade vergoeden op basis van een forfait of kapitalisatie kunnen het schadedossier in principe afsluiten op het ogenblik dat zij tot vergoeding overgaan (onder voorbehoud van nieuwe schade of verergering van de schade). Dergelijke mogelijkheid bestaat niet bij vergoeding op basis van een rente. De verzekeraar moet een inschatting maken van de levensduur van de benadeelde en de inflatie over die periode. De verzekeraar moet dus niet enkel het kapitaal, maar ook de indexering reserveren. Zowel het kapitaal als de indexering vertrekken van onzekere parameters. Dat zal verzekeraars ertoe verplichten om bij schadegevallen met toekomstige schade voldoende reserves aan te leggen.

4. Indicatieve tabel 2024

De indicatieve tabel is een belangrijk hulpmiddel voor de begroting van schade die het gevolg is van een aantasting van de fysieke of psychische integriteit. De Indicatieve Tabel is een richtlijn die wordt gebruikt om schadevergoedingen te berekenen voor slachtoffers van misdrijven en ongevallen. Deze tabel wordt regelmatig bijgewerkt om de bedragen en criteria aan te passen aan de huidige economische en juridische context.

De Indicatieve Tabel 2024 bevat specifieke regels en bedragen voor verschillende soorten schadeposten. Enkele belangrijke schadeposten die in de tabel worden opgenomen zijn:

• Administratiekosten en verplaatsingskosten: kosten voor de administratie en verplaatsingen in het kader van het ongeval.
• Gezondheidskosten: Kosten voor medische behandelingen, hulpmiddelen en hulp van derden.
• Persoonlijke ongeschiktheid: Vergoeding voor de beperkingen en ongemakken die het slachtoffer ondervindt in het dagelijkse leven.
• Huishoudelijke ongeschiktheid: Vergoeding voor het verlies van vermogen om huishoudelijke taken uit te voeren.
• Economische ongeschiktheid: Verlies van inkomen en verhoogde inspanningen die nodig zijn om economische activiteiten uit te voeren.
• Verlies van een studiejaar: Vergoeding voor materiële en morele schade door het verlies van een studiejaar.
• Schade geleden door de naastbestaanden: Vergoeding voor de schade die familieleden van het slachtoffer lijden.
• Begrafeniskosten: Kosten die verband houden met de begrafenis van het slachtoffer

De tabel maakt ook onderscheid tussen tijdelijke en blijvende schade. Tijdelijke schade verwijst naar schade die van voorbijgaande aard is en waarvan verwacht wordt dat deze na verloop van tijd herstelt of verdwijnt. Blijvende schade daarentegen verwijst naar schade die permanent is en niet volledig hersteld kan worden.

Bron: Amankwah Law