Schadeloosstelling als gevolg van aansprakelijkheid. Rechter zal binnenkort in bepaalde gevallen de benadeelde een deel van de door de aansprakelijke gemaakte winst kunnen toekennen als bijkomende vergoeding (LegalNews)

Auteur: Marc Vandecasteele (LegalNews)

Prof. dr. Ignace Claeys en dr. Thijs Tanghe (Eubelius) geven u tijdens de webinar ‘Buitencontractuele aansprakelijkheid: wat brengt het nieuwe boek 6?‘ een overzicht van de meest belangrijke wijzigingen die een impact zullen hebben voor de professionele praktijk.

Live op 24 oktober 2023, nadien on demand aangeboden.

***

Op 8 maart 2023 werd het wetsvoorstel tot invoeging van boek 6 “Buitencontractuele aansprakelijkheid” in het nieuw Burgerlijk Wetboek bij de Kamer van volksvertegenwoordigers neergelegd. Het wetsvoorstel werd ingediend door de heer Koen Geens en mevrouw Katja Gabriëls.

In deze bijdrage staan we stil bij artikel 6.33 § 3 in Hoofdstuk 5 inzake de mogelijkheid voor de rechter om de benadeelde een deel van de door de aansprakelijke gemaakte winst kunnen toekennen als bijkomende vergoeding.

Art. 6.33 Doelstellingen en wijzen van schadeloosstelling

§ 1. Schadeloosstelling voor patrimoniale schade strekt ertoe de benadeelde te plaatsen in de toestand waarin hij zich bevonden zou hebben indien het tot aansprakelijkheid leidende feit zich niet zou hebben voorgedaan. Schadeloosstelling voor extrapatrimoniale schade heeft tot doel de benadeelde een billijke en passende vergoeding toe te kennen voor pijn, leed en psychische aandoeningen.

• Schadeloosstelling vindt plaats door herstel in natura of door schadevergoeding. Deze wijzen van schadeloosstelling kunnen gelijktijdig toepassing vinden indien dit nodig is om integrale schadeloosstelling te verzekeren.
• Wanneer de aansprakelijke, opzettelijk en met de bedoeling winst te realiseren, inbreuk heeft gemaakt op een persoonlijkheidsrecht van de benadeelde of zijn eer of reputatie heeft aangetast, kan de rechter de benadeelde een bijkomende vergoeding toekennen gelijk aan het geheel of een deel van de nettowinst gerealiseerd door de aansprakelijke..’

(Toelichting in het wetsvoorstel bij §3)

Een fout kan de aansprakelijke in bepaalde gevallen een aanzienlijke winst opleveren, een winst die veel groter kan zijn dan het herstel waartoe de veroorzaker van de schade veroordeeld zou kunnen worden, zodat deze ertoe wordt aangezet te speculeren en bewust het risico te nemen om te worden vervolgd. Aangezien de schadevergoeding de benadeelde moet plaatsen in de toestand waarin hij zich zonder de fout zou hebben bevonden, maakt deze winst voor hem in principe geen schade uit. Zelfs na vergoeding van de schade kan de aansprakelijke een grote winst overhouden aan zijn handelingen. Dit gaat in tegen het rechtvaardigheidsgevoel, temeer daar artikel 6.37 bepaalt dat uitkeringen en voordelen ontvangen door de benadeelde in een aantal gevallen in mindering worden gebracht op de schadevergoeding verschuldigd door de aansprakelijke. Bovendien laat deze regeling wie een lucratieve fout begaat ook toe te speculeren op de winst die hij zal halen uit zijn fout, wat ingaat tegen de preventieve werking van het aansprakelijkheidsrecht. Wie winst wil maken door onrechtmatig te handelen, wordt onder die omstandigheden immers geenszins afgeschrikt door een mogelijke aansprakelijkheid die hem enkel ertoe verplicht de door de benadeelde geleden schade te herstellen. Hij wordt er eerder toe aangezet om erop te speculeren dat de winst die hij zal maken hoger zal zijn dan de vergoeding die hij zal moeten betalen voor de schade die hij veroorzaakte. Om voor deze problematiek een oplossing te bieden bij inbreuk op intellectuele eigendomsrechten, voorziet artikel XI.335, § 2, van het Wetboek Economisch Recht in een winstafdracht ten voordele van de benadeelde. In aansluiting op wat voorafgaat voert artikel 6.33, § 3, een vergelijkbare regel over winstafdracht in wanneer de aansprakelijke opzettelijk inbreuk heeft gemaakt op persoonlijkheidsrechten van de benadeelde (bijvoorbeeld recht op afbeelding of recht op privacy) met de bedoeling winst te realiseren of bij intentionele aantasting van zijn eer of reputatie. De bepaling verhindert dat de benadeelde in dat geval slechts aanspraak kan maken op een meestal minieme of symbolische vergoeding voor extrapatrimoniale schade, terwijl de aansprakelijke een aanzienlijke winst heeft gemaakt. Zij vindt enkel toepassing als de aansprakelijke heeft gehandeld met de bedoeling om winst te realiseren. Ook moet de inbreuk op een persoonlijkheidsrecht of de aantasting van de eer of reputatie intentioneel geweest zijn. Onder deze omstandigheden heeft de benadeelde het recht om een bijkomende schadevergoeding te vorderen, naast de vergoeding voor patrimoniale of extrapatrimoniale schade waarop hij recht heeft. Het bedrag van deze bijkomende schadevergoeding wordt bepaald op het geheel of een deel van de door de aansprakelijke gerealiseerde winst. Bij het vaststellen van het bedrag heeft de rechter een ruime beoordelingsvrijheid. Hij kan rekening houden met alle omstandigheden van het geval, met name met de ernst van de fout van de aansprakelijke en de respectievelijke toestand van de partijen. Bij het bepalen van het bedrag van de af te dragen winst dient de rechter rekening te houden met de nettowinst die de aansprakelijke realiseerde met de betrokken activiteiten, wat betekent dat enkel de kosten die hij specifiek heeft gemaakt om de winst te verkrijgen, in mindering kunnen worden gebracht, en niet de algemene kosten.

Lees hier de volledige fiche van het wetsvoorstel