Opgelet voor een hypo achter het stuur (Gevaco Advocaten)

Auteur: Ann van Dijck (Gevaco Advocaten)

(Vonnis Pol. Genk, 12 januari 2023, onuitgegeven)

Mevrouw X veroorzaakte een ongeval nadat zij getroffen werd door een hypo. Zij was sedert haar prille jeugd diabetespatiënt type 1 en aldus zeer goed op de hoogte van de acties die zij diende te ondernemen om haar bloedsuikerwaarden onder controle te houden. De waarden moeten voortdurend gecontroleerd worden. De maaltijden dienen regelmatig te worden genomen, aangepast aan de bloedsuikerwaarden. De handtas en het handschoenenkastje van het voertuig moeten steeds voorzien zijn van suikerrijke dranken en suikerhoudende snacks. Alvorens een rit met het voertuig aan te vatten, worden de waarden gecontroleerd.

De dag van het ongeval was het bijzonder warm en had mevrouw X zwaar werk in de tuin verricht. Nadat zij een maaltijd had genoten heeft zij haar waarden gemeten en vastgesteld dat deze voldoende hoog waren om de autorit aan te vatten.

Tijdens de rit voelde zij de waarden dalen en is zij op een parking gestopt om uit haar voorraad een gesuikerde drank te nemen. Zij heeft tevens iets suikerrijk gegeten.

Na enige tijd te hebben gewacht werden de waarden opnieuw gemeten en voldoende hoog bevonden.

Mevrouw X begaf zich opnieuw in het verkeer. Enige tijd later is zij het bewustzijn verloren, het voertuig is van de rijbaan afgeweken en aan de overkant van de weg tegen een ander voertuig tot stilstand gekomen.

Mevrouw X werd gedagvaard om te verschijnen voor de politierechtbank  wegens:

• Het niet bezitten van de vereiste lichaamsgeschiktheid om te rijden met de omstandigheid dat het ongeval te wijten was aan haar persoonlijk toedoen en zij lichamelijk ongeschikt was bevonden tot het sturen van een motorvoertuig,
• Niet in staat geweest te zijn het voertuig in de hand te houden,
• Een motorvoertuig te hebben bestuurd op de openbare weg terwijl ze leed aan een aandoening en niet voldaan te hebben aan het geneeskundig onderzoek dat aan diabetespatiënten wordt opgelegd.

Zij werd veroordeeld voor de eerste twee tenlasteleggingen. Hierover was geen betwisting mogelijk. Voor de derde tenlastelegging werd zij vrijgesproken.

De geneesheer die werd aangesteld door de rechtbank om de geschiktheid tot het besturen van het motorvoertuig te onderzoeken, had nochtans geoordeeld dat mevrouw X lichamelijk ongeschikt was om nog een motorvoertuig te besturen. Hierdoor liep mevrouw X het risico blijvend de toegang tot het verkeer als bestuurster van een motorvoertuig te worden ontzegd.

De wet voorziet echter dat de endocrinoloog de beklaagde toch rijgeschikt kan verklaren ondanks de diabetes.

De rechter verwees dan ook terecht naar het verslag van de endocrinoloog, die mevrouw X sedert jaren opvolgde, dewelke verklaarde dat mevrouw X steeds rijgeschikt is geweest en dat zij adequaat had gereageerd door koolhydraten in te nemen, doch dat zij het verder wegzakken niet kon vermijden. De endocrinoloog verklaarde tevens dat een behandeling met nieuwe medicijnen was opgestart en dat mevrouw X na het ongeval voorzien werd van het nieuwste systeem om de waarden te meten (met een alarm indien de waarden te hoog of te laag zijn), waardoor hypo’s minder zouden optreden en beter kunnen voorspeld worden.

De rechtbank stelde tevens vast dat het aangepaste rijbewijs ( beperkt in de tijd) voldeed aan de voorwaarden.

Dit vonnis bevestigt dat diabetes als medische aandoening in principe geen belemmering vormt om zich in het verkeer te begeven.

Uiteraard dient men wel de specifieke wetgeving omtrent het rijbewijs na te leven. Het is ook belangrijk de verzekeraar van de aandoening in kennis te stellen.

Men is wettelijk verplicht binnen de 4 dagen nadat de diagnose diabetes is gesteld, een aangepast rijbewijs aan te vragen. Na deze termijn is het rijbewijs niet meer geldig.

Deze verplichting geldt voor alle diabetespatiënten, ongeacht de behandeling en dus ook wanneer er geen medicatie nodig is .

Deze verplichting geldt ook voor het voorlopig rijbewijs.

Om een aangepast rijbewijs te bekomen, moet voldaan worden aan een aantal voorwaarden:

• De diabetes moet stabiel zijn
• Een regelmatige controle bij de huisarts en endocrinoloog is verplicht
• Voldoende inzicht in de aandoening is vereist alsook de kennis van het risico en de symptomen van een hypo. Hiervoor moet een diabeteseducatie gevolgd worden.
• De therapie moet trouw worden gevolgd.

Het is de arts of de arbeidsgeneesheer (bij professioneel vervoer) die bepaalt of  een rijgeschiktheidsattest wordt toegekend. Het aangepaste rijbewijs heeft een beperkte geldigheidsduur (3 tot 5 jaar afhankelijk van de doelgroep).

De regelgeving omtrent het rijbewijs is  te verklaren door het feit dat de behandeling en de gezondheidstoestand een impact hebben op de rijvaardigheid van de diabetespatiënt. Zo kan diabetes aanleiding geven tot chronische weefselschade zoals bijvoorbeeld aan ogen, nieren, voeten, hart, bloedvaten en het zenuwstelsel.

Tijdens het rijden kan ook een hyper optreden (te hoge bloedsuikerwaarden) of een hypo (te lage bloedsuikerwaarden). Vooral de hypo zal de rijvaardigheid verminderen en aanleiding geven tot ongevallen.

Om deze reden zijn er ook een aantal praktische voorwaarden waaraan moet voldaan worden:

• Een correcte planning van de maaltijden voorafgaand aan een autorit.
• Steeds een meettoestel en snelle suikers binnen handbereik hebben.
• De bloedsuikerwaarde moet minimum 90 mg/dl of hoger bedragen alvorens de rit aan te vangen.

Bron: Gevaco Advocaten