Modernisering van het bijzondere contractenrecht (Gevaco Advocaten)

Auteur: Dogan Alper (Gevaco Advocaten)

Nieuw wetsvoorstel van 16.04.2024 houdende invoeging van boek 7 “Bijzondere contracten” in het Burgerlijk Wetboek

Aangezien het verbintenissenrecht grondig werd hervormd (boek 5 van het Burgerlijk Wetboek), was een hervorming van het bijzondere contractenrecht noodzakelijk, waarbij rekening wordt gehouden met de evoluties in de rechtspraak en de rechtsleer.

Het voorliggend wetsvoorstel beoogt de invoeging van boek 7 “Bijzondere contracten” in het Burgerlijk Wetboek. Het moderniseert zo de specifieke regels van het oud Burgerlijk Wetboek m.b.t. de koop-verkoop, huur, huur van werk (aanneming), lastgeving, bewaargeving en de dading, evenals de bruikleen en bepaalde kanscontracten.

Het wetsvoorstel raakt niet aan de lening van een vervangbaar goed en de borgtocht.

Het bijzonder contractenrecht vervult ten aanzien van het gemeen contractenrecht verschillende functies:

• Interpretatieve functie: het gemeen contractenrecht toe te passen en te verduidelijken in de bijzondere context
• Corrigerende functie: afwijken of nuanceren van het gemeen contractenrecht
• Beschermende functie: bescherming van een zwakkere partij of het algemeen belang door bijvoorbeeld te voorzien in sancties zoals absolute of relatieve nietigheid (van een clausule of de algehele overeenkomst) of vormvereisten op te leggen of bijzondere bewijsregels voor te schrijven;
• Faciliterende functie: voorzien in een bijzondere (vaak aanvullende) regeling voor bepaalde aspecten van de overeenkomst, zodat partijen niet alles zelf moeten voorzien in hun overeenkomst

Hoewel de ontwerptekst vernieuwend is, beoogt zij geen fundamentele omwenteling van het bijzondere contractenrecht.

Hoezeer het op bepaalde punten kan lijken dat de klassieke indeling van benoemde contracten in vraag worden gesteld, zoals het geval is bij de dienstencontracten, zijn deze vernieuwingen grotendeels van vormelijke aard en breken ze niet met de traditie van het Belgische recht zoals deze tot nu geëvolueerd is. Zo opgevat, is de hervorming gestructureerd rond vier (4) krachtlijnen:

1. Vereenvoudiging door de schrapping van een groot aantal wetsbepalingen omdat zij een toepassing uitmaken van het gemeen contractenrecht zoals reeds voorzien in boek 5 van het Burgerlijk Wetboek;
2. Herstructurering van bepalingen over huur van werk (aanneming), bewaargeving en lastgeving om ze aan een gemeenschappelijk regime te onderwerpen. Het voorstel integreert daarom het aannemingsrecht, bewaargeving en lastgeving in een enkel dienstcontract. Alleen enkele specifieke bepalingen voor de lastgeving worden behouden;
3. Coherentie tussen verschillende benoemde contracten waarbij bepaalde verbintenissen die voorkomen zowel bij koop-verkoop, huur als bij dienstencontracten te harmoniseren, rekening houdend met de eigenheid van deze contracten;
4. Rechtsvergelijking met buurlanden of internationale teksten m.b.t. internationale koop-verkoopovereenkomsten betreffende roerende goederen. Het wetsvoorstel fuseert de verbintenis tot conforme levering met de verbintenis voor verborgen gebreken; een verborgen gebrek is eenvoudigweg een verborgen conformiteitsgebrek.

Boek 7 wordt structureel ingedeeld in 7 titels:

1. Algemene bepalingen van aanvullend recht en definities;
2. Koop-verkoop en ruil;
3. Gebruikscontracten (huur en bruikleen);
4. Dienstencontracten (aanneming, bewaargeving en lastgeving);
5. Lening van een vervangbaar goed (niet geregeld in dit wetsvoorstel);
6. Kanscontracten;
7. Sekwester en dading.

Bron: Gevaco Advocaten