Het Precontractueel Informatie Document, bijkomende verplichtingen (Racine)

Auteur: Stijn Claeys (Racine)

Zoals u weet dient een onderneming die een commerciële samenwerkingsovereenkomst (een overeenkomst waarbij een ‘commerciële formule’ ter beschikking wordt gesteld) aan elke kandidaat (franchisenemer, agent, distributeur…) één maand voor het ondertekenen een Precontractueel Informatie Document over te maken, dat bestaat uit drie luiken:

1. Het ontwerp van de overeenkomst
2. Informatie over een lijst van contractuele bepalingen zoals uiteengezet in artikel X.28 §1 1° WER).
3. Informatie over het franchisenetwerk, de franchisegever  en andere elementen die de franchisenemer moeten toelaten de opportuniteit van het afsluiten van de overeenkomst te beoordelen, zoals opgelijst in artikel X.28 § 1 2°WER

Zoals al eerder gemeld heeft de Wet van 9 februari 2024 Programmawet art 29 het tweede luik gewijzigd, door niet langer een algemene categorie te vermelden van de ‘verbintenissen’ en de ‘gevolgen van het niet behalen van de verbintenissen’, maar meer concreet op te lijsten welke belangrijke verbintenissen ten lasten van de kandidaat franchisenemer moeten worden vermeld.

De bedoeling van de wetgever is om tot precontractuele informatie documenten te komen die als echte red flag documenten kunnen fungeren, eerder dan dat ze een copy-paste zijn van de franchiseovereenkomsten.

De nieuwe lijst van wat onder het tweede luik van het precontractueel informatie document dient te worden vermeld, trad in werking op 1 september 2024.

Nieuw in het lijstje zijn vooral de informatie doe moet gegeven worden over:

• de kosten voor marketing, informatica, transport, opleidingen die door de franchisenemer moeten worden betaald (ook aan derde, erkende leveranciers).
• verplichtingen rond het volgen van maximum herverkoopprijzen en het behalen van minimum omzetten of minimum afnames;
• beperkingen opgelegd bij het gebruik van intellectuele eigendomsrechten van de franchisegever, ook online en in marketing;
• beperkingen inzake het gebruik en behoud van klantendata;
• beperkingen inzake online verkoop en marketing;
• de link tussen de franchiseovereenkomst en de huur of de rechten op de fysiek locatie van het franchisepunt;
• clausules over de taal van de overeenkomst en de samenwerking alsook keuzes van de bevoegde rechter en het toepasselijk recht (waarbij de vraag kan gesteld worden wat het nut hiervan is nu de Belgische wet precontractuele informatie enkel van toepassing is wanneer het Belgisch recht de (toekomstige) overeenkomst beheerst (EEX en Rome II verordening).

De Wet Precontractuele Informatie voorzag altijd al in artikel X.29 § 2 in de mogelijkheid voor de Koning om bij KB verduidelijkingen aan te brengen in de vorm of de lijst van gegevens uit het document aan te vullen of te verduidelijken.

Minister Clarinval van Middenstand en KMO’s doet dit nu in het Koninklijk Besluit van 19 augustus 2024, KB Clarinval  gepubliceerd in het Staatsblad van 11 september 2024.

Hij verduidelijkt vooral het derde luik van het Precontractueel Informatiedocument (de gegevens voor de beoordeling van de samenwerking).

Het KB wil dat de franchisegever kandidaten expliciet ook inlicht over:

• Zijn uitbreidingsplannen in ‘het handelsgebied’ van de kandidaat. Wat dit “handelsgebied” voorstelt, is niet duidelijk. Volgens het verslag aan de koning, zou dat een gangbaar begrip zijn in ‘de sector’. Dit klopt inderdaad voor bijvoorbeeld de ‘supermarkt’ sector. Maar dat is veel minder het geval in andere sectoren. Er wordt uiteraard gedoeld op exclusieve of voorbehouden gebieden, maar als dit contractueel niet wordt voorzien gaat het wellicht om een radius rond het geplande verkooppunt van de kandidaat waar deze zijn natuurlijke afzet markt zal hebben. Erg duidelijk is dit uiteraard niet, zodat dit voor discussies zal zorgen.
• Er moet ook uitleg gegeven worden over ‘uitbreidingsplannen’ van concurrenten waar de franchisenemer weet van zou hebben. Dit is eigenlijk al min of meer het geval nu er immers uitleg moet gegeven worden over het marktaandeel en de verwachte evolutie daarin, maar wordt nu explicieter benoemd. Op suggestie van de arbitragecommissie is dit echter beperkt tot “aanvragen voor een exploitatie of vestigingsvergunning ingediend bij de autoriteiten”. Opnieuw dus enkel van toepassing op bijvoorbeeld de supermarktsector waar zo’n vergunningen aan de orde zijn. Dit strookt dus niet echt met het zeer uitgebreide toepassingsgebied van de wet precontractuele informatie op bijvoorbeeld handelsagent, maar ook winkelconcepten waarvoor helemaal geen vergunning aan de orde is.
• Over de ‘geregelde investeringen’ die gebruikelijk worden gedaan in de sector. Anders dan wat gevraagd wordt over de contractueel voorzien investeringen, gaat het hier dan wellicht over investeringen op eigen initiatief van een franchisenemer, maar die ‘gebruikelijk’ zijn in de sector. De bepaling blinkt opnieuw uit in vaagheid.
• Echt nieuw is de toevoeging van de verplichting om ‘een geraamde exploitatierekening over een periode van minimum drie jaar’ toe te voegen, volgens het model als bijlage bij het KB. Waar tot vandaag de onafhankelijkheid van de franchisenemer altijd voorop stond en de franchisegever dus enkel informatie moest aanreiken aan de kandidaat zodat deze zijn eigen business plan kon opmaken, moet de franchisegever dit vanaf 1 april 2025 schijnbaar in plaats van de franchisenemer doen. Dit zal leiden tot enorme discussies, onder meer over de verantwoordelijkheid van de franchisegever voor het ook behalen van de prognoses uit dit businessplan. Voorzichtigheid is dus geboden bij het opstellen van zo’n exploitatierekeningen. Het KB verplicht  uitdrukkelijk enkel om een ‘geraamde’ exploitatierekening te bezorgen, ‘zodat de kandidaat zijn eigen exploitatierekeningen kan opstellen’. De vraag is echter of veel kandidaten een afwijkende exploitatierekening zullen opstellen, in plaats van deze van de franchisegever over te nemen.

Daarnaast verduidelijkt het KB ook wat in artikel X.28 § 1 1° (het tweede luik van het Precontractueel Informatie Document) bedoeld wordt met informatie over de ‘exclusiviteit’ die de Franchisegever zich voorbehoudt. De franchisegever moet informatie geven over zij mogelijkheid om in verkooppunten in het ‘handelsgebied’ (daar hebben we deze term weer) gelijkaardige goederen of diensten onder hetzelfde uithangbord of handelsnaam’ te verkopen. De vraag zal zijn hoe uitgebreid men ‘dezelfde handelsnaam’ mag interpreteren. Zal dit een halt toeroepen aan verschillende types winkels (bijvoorbeeld de stadssupermarkt, klassieke supermarkt en hypermarkt elk met hun eigen variatie op de handelsnaam van de keten) van eenzelfde franchisegever in eenzelfde ‘handelsgebied’ of zal dit niet gezien worden als ‘dezelfde handelsnaam’?

Het informatie document wordt dus steeds specifieker, maar daardoor ook steeds minder aangepast aan het vaak ruime toepassingsgebied, ook ver buiten de grenzen van de franchise-sector. De gevraagde informatie, vooral met betrekking tot de geraamde exploitatie rekeningen, zal de focus nog meer leggen op het door de franchisegever moeten garanderen van een bepaalde rentabiliteit.

Het KB geldt voor elke commerciële samenwerkingsovereenkomst gesloten na 1 April 2025 (en dus voor alle Precontractuele Informatie Documenten overgemaakt één maand voor het afsluiten van deze overeenkomsten).

Bron: Racine