Battle of the Forms: Nieuwe Regels in het Ondernemingsrecht (Bricks Advocaten)

Auteurs: Ingo Arnou en Klaas Denoulet (Bricks Advocaten)

De toepasselijkheid van algemene voorwaarden in contracten

Het bepalen welke algemene voorwaarden van toepassing zijn in een contractuele relatie is van groot belang voor ondernemers.

In de praktijk zien we vaak dat beide contractspartijen hun eigen set algemene voorwaarden hanteren.

Maar hoe weet je nu welke voorwaarden uiteindelijk gelden?

Dubbele Voorwaarde voor Toepasselijkheid

Voor de geldigheid van algemene voorwaarden moet voldaan zijn aan twee vereisten:

• (1) Kennisname door de andere partijen
• (2) uitdrukkelijke of stilzwijgende aanvaarding.

Voor een uitgebreidere uitleg hierover, wordt verwezen naar de blogpost “Is uw particuliere klant gebonden door uw algemene voorwaarden?”

Conflict tussen Algemene Voorwaarden

Wanneer beide partijen hun eigen voorwaarden hanteren, ontstaat vaak een conflict, de zogenaamde “Battle of theForms”.

In het verleden bestonden er verschillende theorieën om te bepalen welke voorwaarden voorrang kregen:

• First Shot Rule: De voorwaarden van de partij die ze als eerste communiceert, zijn van toepassing.

• Last Shot Rule: De voorwaarden die als laatste zijn uitgewisseld, krijgen voorrang.

• Knock-Out Rule: De voorwaarden van beide partijen worden gecombineerd, waarbij tegenstrijdige bepalingen worden vervangen door het algemeen verbintenissenrecht.

Deze verschillende interpretaties zorgden voor onzekerheid en onduidelijkheid in de rechtspraak.

Het nieuwe Belgische Burgerlijk Wetboek heeft hierop ingespeeld met een nieuw artikel dat specifiek gericht is op de “Battle of the Forms”.

Nieuw Wetgevend Kader

Volgens het nieuwe artikel 5.23, lid 3 van het Burgerlijk Wetboek, wordt een contract ondanks verwijzingen naar verschillende algemene voorwaarden toch geacht tot stand te komen. De algemene voorwaarden van beide partijen maken deel uit van het contract, behalve de onverenigbare bedingen. Deze worden geacht niet te zijn overeengekomen, en de lacunes die hierdoor ontstaan, worden aangevuld door het gemeen verbintenissenrecht.

Verwijzen aanbod en aanvaarding naar verschillende algemene voorwaarden, dan komt het contract niettemin tot stand. Beide algemene voorwaarden maken deel uit van het contract, met uitzondering van de onverenigbare bedingen.

Mogelijkheid tot Uitsluiting

Het nieuwe Burgerlijk Wetboek biedt ook de mogelijkheid voor een partij om de toepassing van de algemene voorwaarden van de medecontractant af te wijzen als zij niet akkoord gaat met de voorwaarden van de medecontractant(artikel 5.23, lid 4).

Dit moet echter:

• Uitdrukkelijk gebeuren via een apart document (niet via de eigen algemene voorwaarden);
• Voorafgaand aan of zonder onnodige vertraging na ontvangst van de aanvaarding van het aanbod.

Praktische Tips voor Ondernemers

Om te voorkomen dat u in een ongewenste situatie terechtkomt, waarbij u gebonden bent aan de voorwaarden van uw medecontractant, kunt u de volgende stappen ondernemen:

• Vermeld clausules over de tegenwerpelijkheid van algemene voorwaarden in andere contractdocumenten (zoals bestelbonnen en offertes). Dit versterkt uw positie in het geval van een conflict.
• Opnemen van kennisname- en aanvaardingsclausules: Zorg ervoor dat uw contractpartij verklaart kennis te hebben genomen van uw algemene voorwaarden en deze uitdrukkelijk aanvaardt. Hoewel dergelijke clausules op zichzelf niet voldoende zijn om aan alle wettelijke vereisten te voldoen, helpen ze wel bij het aantonen van de intentie.

Conclusie

Het nieuwe Burgerlijk Wetboek biedt meer duidelijkheid en rechtszekerheid omtrent de toepasselijkheid van algemene voorwaarden bij contracten tussen partijen met ieder hun eigen voorwaarden. Toch blijft het voor ondernemers van belang om hun documentatie en communicatie goed op orde te hebben en proactief te handelen om conflicten te vermijden.

Het opstellen van juridisch correcte algemene voorwaarden vereist aandacht voor de specifieke wettelijke vereisten en de specifieke situatie van uw onderneming.

Bron: Bricks Advocaten