Schenking of verkoop van niet-volgestorte aandelen (aternio)

Vennootschappen & Verenigingen | 10 september 2019

Auteur: Liese Leman (aternio)

Publicatiedatum: 04/09/2019

Bij de overdracht van aandelen, bijvoorbeeld bij schenking of verkoop, dient steeds rekening te worden gehouden met de mate van volstorting.

Of aandelen wel of niet volstort zijn is geen onbelangrijk gegeven wanneer de overdrager de begiftigde of de koper niet wil opzadelen met schulden. De overdracht van niet-volgestorte aandelen draagt immers een risico in zich.

De regeling onder het oude Wetboek van Vennootschappen (W.Venn.) was verschillend voor de bvba en de nv. Het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) brengt ook hier verandering teweeg. Tijd dus om de vennootschapsrechtelijke aspecten rond de overdracht van niet-volgestorte aandelen te belichten.

Overdracht van niet-volgestorte aandelen van een nv (W.Venn.)

De overdracht van de aandelen aan een koper of middels een schenking (bijvoorbeeld aan kinderen in het kader van een familiale opvolging) is ten aanzien van derden pas tegenwerpelijk na publicatie van de staat bij de jaarrekening. Deze staat vermeldt het aantal geplaatste aandelen, van de gedane stortingen en de lijst van de aandeelhouders die hun aandelen niet hebben volgestort, met vermelding van het bedrag dat zij nog verschuldigd zijn.

De tegenwerpelijkheid is bijgevolg van belang omdat het begin en eindpunt bepaalt waarop schuldeisers bij de nieuwe aandeelhouders kunnen aankloppen.

De vennootschap kan uiteraard ook een vordering instellen. Let wel, de overdracht van aandelen is tegenwerpelijk aan de vennootschap vanaf de inschrijving van de overdracht in het aandelenregister.

Artikel 507 W.Venn. bepaalt immers dat bij overdracht van niet volgestorte aandelen de nieuwe aandeelhouder de verplichting heeft om ten belope van het niet volgestorte bedrag bij te dragen in de schulden van voor de openbaarmaking van de overdracht. De nieuwe aandeelhouder die niet goed heeft opgelet kan zo opdraaien voor onbetaalde schulden.

De nieuwe aandeelhouder blijft aansprakelijk tot 5 jaar na de publicatie. Zowel de vennootschap als de schuldeiser kunnen een vordering instellen tegen de nieuwe aandeelhouder.

Overdracht van niet volgestorte van aandelen van een bvba (W.Venn.)

Voor de overdracht van niet volgestorte aandelen van de bvba zijn er geen specifieke wettelijke regels.

De vroegere meerderheidsstrekking stelde dat het artikel van de nv per analogie van toepassing was op de bvba. Volgens recente rechtspraak is de overdrager in de regel niet meer aansprakelijk vanaf de inschrijving in het aandelenregister. Anders dan in de nv is de nieuwe aandeelhouder in een bvba niet aansprakelijk voor schulden van voor de overdracht.

Vanaf inschrijving in het aandelenregister is een overdracht van aandelen van een bvba tegenwerpelijk ten aanzien van de vennootschap. Dit betreft zowel de rechten als de verplichtingen. Hieruit volgt dat de vennootschap geen stortingen meer kan vragen aan de overdragende vennoot na de inschrijving. De overdrager is bevrijd. Een (betwiste) minderheidstrekking stelt wel dat conform het gemeen recht er geen bevrijding van niet-volstorting mogelijk is dan mits het akkoord van de schuldeiser (in casu de vennootschap).

Overdracht van niet volgestorte aandelen volgens het WVV

Het WVV maakt een einde aan het verschil tussen de nv (artikel 7:77 WVV) en de bv (artikel 5:66 WVV). Zowel de oude als de nieuwe aandeelhouders zijn hoofdelijk gehouden hoofdelijk gehouden tot volstorting tegenover de vennootschap en tegenover derden.

Zelfs als er meerdere opeenvolgende overdrachten plaatsvinden zijn alle overdragers aansprakelijk. Een nieuwe overdracht sluit de aansprakelijkheid niet uit van de vorige aandeelhouders. Er geldt een verjaringstermijn van 5 jaar.

Behoudens uitsluiting in de overeenkomst tot overdracht van aandelen kan de overdrager regres nemen op de overnemer.

Voor bestaande bvba’s die, op het ogenblik waarop ze worden omgezet naar een bv nog vorderingen tot volstorting op hun aandeelhouders (voorheen vennoten) hebben openstaan, gelden de hierna volgende regels.

Het niet volgestorte gedeelte van het kapitaal wordt omgezet in een statutair onbeschikbare reserve (van rechtswege vanaf 1.01.2020).

Wil de bv de betrokken aandeelhouders bevrijden van hun volstortingsplicht, dan zal de algemene vergadering door een beslissing tot statutenwijziging dit deel van de statutair onbeschikbare reserve beschikbaar moeten stellen.

Het gaat om een terugbetaling van een, weliswaar nog niet gestorte, maar wel toegezegde inbreng.
Dergelijke terugbetaling moet in het nieuwe regime toegelaten zijn krachtens de nettoactieftest en liquiditeitstest.

Oplossingen

Als de pater familias zijn kinderen niet wil opzadelen met schulden en de verkoper geen discussie wenst met de koper na het sluiten van de overnameovereenkomst is volstorting aangewezen.

Zijn er geen gelden beschikbaar om een volstorting te realiseren dan kan een overeenkomst tussen partijen een oplossing bieden. Laat de vennootschap hier ook mee tekenen. In het negatieve geval geldt de overeenkomst immers enkel tussen de overdrager en de overnemer. Zo is men zeker dat de vennootschap of de curator na het faillissement de verkoper niet meer kunnen aanspreken.

Vergeet niet dat de derden geen rekening moeten houden met dergelijke overeenkomst. Verkoopt u niet-volgestorte aandelen van een bv of een nv, dan is het bijgevolg mogelijk dat u wordt aangesproken tot volstorting, ongeacht wat u daarover in de verkoopovereenkomst hebt bedongen.

Weet dat bij de omzetting van een bvba in een bv de algemene vergadering het niet-volgestorte gedeelte beschikbaar kan stellen om zo problemen te vermijden.