De inkoop van eigen aandelen als exit mechanisme (Deminor)

In kmo’s en familiebedrijven is de meest voor de hand liggende oplossing bij een exit om de aandelen te verkopen aan één of meerdere van de bestaande aandeelhouders. Een verkoop aan een derde is een tweede optie wanneer de overige aandeelhouders niet bereid zijn om hun belang te vergroten.

Indien het om een minderheidsbelang gaat, is het vinden van een geïnteresseerde derde kandidaat-koper echter niet vanzelfsprekend. In familiebedrijven bestaat bovendien vaak de wens om het familiale karakter niet te verliezen en de eigendom volledig in familiale handen te houden.

Om aan dergelijke situaties tegemoet te komen, kan een mechanisme voorzien worden waarbij het uiteindelijk de onderneming zal zijn (lees: alle aandeelhouders die overblijven) die de aandelen verwerft door middel van een inkoop van eigen aandelen.

Juridische en fiscale voorschriften voor de inkoop

In een voorgaand artikel belichtte Deminor reeds de juridische en fiscale voorschriften waaraan de techniek van de inkoop van eigen aandelen onderworpen is.

Nieuwe wetgeving versoepelde in 2019 namelijk de voorwaarden voor de inkoop van eigen aandelen, waarbij een belangrijke wijziging de afschaffing van de maximumgrens (voordien max. 20% van het totaal aantal aandelen) is. Ook de bijzondere meerderheid die nodig is binnen de algemene vergadering om dergelijke inkoop goed te keuren, werd verlaagd van 80% naar 75% van de stemmen. Bovendien geldt in de BV geen vervreemdingsplicht meer van de aandelen binnen de twee jaar.

Naast de vennootschapsrechtelijke aspecten heeft een inkoop van eigen aandelen ook vanuit fiscaal oogpunt bijzondere gevolgen. Wanneer een onderneming eigen aandelen inkoopt, wordt in principe een dividend in de grondslag van de vennootschapsbelasting opgenomen. Dit dividend is gelijk aan het verschil tussen de inkoopprijs en het gestort kapitaal dat door de verkregen aandelen wordt vertegenwoordigd. Afhankelijk van wat er na de inkoop met de aandelen gebeurt, zal op dit bedrag 30% roerende voorheffing geheven worden.

Financiering van de inkoop

De inkoop van eigen aandelen als exit mechanisme is niet geschikt voor elke onderneming. In de praktijk kan het mechanisme enkel functioneren indien de onderneming beschikt over de nodige liquiditeiten of financieringsmiddelen, zodat ze haar aandelen kan inkopen zonder haar groei en verdere plannen te beperken.

Indien de vennootschap over onvoldoende liquide middelen beschikt, kan deze een lening afsluiten voor de inkoop van eigen aandelen. Ook uitgestelde betalingen kunnen worden voorzien, waardoor de uittredende aandeelhouder ook indirect een oplossing biedt voor de financiering.

In het kader van de inkoop van eigen aandelen als exit mechanisme, wordt ook regelmatig een beperkte illiquiditeitsdiscount of korting op de aandelenprijs toegepast.

Gevolgen van de inkoop

Na de inkoop van eigen aandelen kan de onderneming beslissen om de aandelen in bezit te houden, door te verkopen of te vernietigen. Zoals reeds vermeld, zijn aan deze laatste twee keuzes wel bijzondere fiscale gevolgen verbonden.

Indien de aandelen vernietigd worden, daalt het totaal aantal aandelen van de onderneming. De winst moet hierdoor over minder aandelen verdeeld worden, waardoor de waarde per aandeel stijgt. Zo kan het dus ook een goede deal zijn voor de overige aandeelhouders.

Indien meerdere aandeelhouders kiezen voor de verkoop van hun aandelen en de vooraf bepaalde drempel wordt overschreden, mogen zij hun belangen slechts verkopen tot hun respectievelijke pro rata deel van de drempel.

Bron: Deminor