De aansprakelijkheid van vennootschapsbestuurders: wat zijn de aanleidingen en hoe deze beperken? (SBB)

Auteur: Johanna Waelkens (SBB)

Publicatiedatum: 04/08/2020

Ben je bestuurder of zaakvoerder van een vennootschap? Wees je dan bewust van de mogelijke aansprakelijkheid die hiermee gepaard gaat. Je bent als bestuurder immers verantwoordelijk voor je zaak: zowel voor het correct uitvoeren van je bestuurstaken als voor de foutieve niet-uitvoering van je bestuurstaken.

Wat is bestuurdersaansprakelijkheid?

Bestuurders zijn tegenover de vennootschap verantwoordelijk voor fouten begaan in de uitoefening van hun opdracht. Schieten zij tekort in hun bestuur, en vloeit hier schade uit voort, dan kunnen zij voor deze schade aansprakelijk worden gesteld.

Feitelijke vs. wettelijke bestuurders 

Ook feitelijke bestuurders, zij die ten aanzien van de rechtspersoon wel werkelijke bestuursbevoegdheid hebben, maar niet formeel benoemd zijn, zijn op dezelfde manier aansprakelijk als officieel benoemde bestuursorganen.

Waarvoor kan je als bestuurder aansprakelijk worden gesteld?

Gewone bestuursfouten

Een gewone bestuursfout is een algemene fout die je als bestuurder maakt tijdens de uitvoering van je bestuursopdracht. Denk daarbij aan het niet bijwonen van de vergaderingen van het bestuursorgaan, het laattijdig protesteren van een factuur, het nalaten een noodzakelijke verzekering af te sluiten of het vergeten een handelshuurovereenkomst te hernieuwen.

Inbreuken op de wet of de statuten

Daarnaast kan een bestuurder verantwoordelijk worden gesteld voor een inbreuk op de vennootschapswetgeving, de boekhoudwetgeving of op de statuten. Dit kan zijn: de vennootschap laten handelen buiten haar statutair doel, het niet neerleggen van de goedgekeurde jaarrekening, het niet-naleven van de procedure rond belangenconflicten of van de alarmbelprocedure, …

Buitencontractuele fouten

Ook als je een buitencontractuele fout begaat ten aanzien van derden of ten aanzien van de vennootschap ben je aansprakelijk als bestuurder. Het gaat dan bijvoorbeeld om diefstal van de vennootschap of de verduistering van gelden of goederen eigendom van de onderneming.

Kennelijk grove fouten die hebben bijgedragen tot faillissement

Maakt een bestuurder een kennelijk grove fout die later aanleiding geeft tot het faillissement van de vennootschap? Dan kan hij aansprakelijk worden gesteld voor het geheel, of een deel, van de schulden. Een typisch voorbeeld van zo’n fout is ernstige fiscale fraude.

“Wrongful trading” 

Hiermee bedoelen we het bewust verderzetten van een verlieslatende activiteit. Je weet als bestuurder dat je schip zinkende is, maar je verkiest dit te negeren en toch door te gaan. Als je vennootschap dan failliet gaat, kan de rechter je veroordelen tot betaling van een deel, of zelfs het geheel, van het netto-passief. In deze blog lees je meer over deze bijkomende aansprakelijkheidsgrond die door het nieuw insolventierecht werd ingevoerd.

4 manieren om te ontsnappen aan bestuurdersaansprakelijkheid

Gedraag je als de referentiepersoon: de goede huisvader 

Moet je je nu zorgen maken? Zolang je je bestuurstaken nauwgezet ter harte neemt, is er in principe geen probleem. Je kan enkel aansprakelijk worden gesteld voor handelingen die een bepaalde grens overschrijden. Als referentiepunt geldt wat een normale, voorzichtige en zorgvuldige bestuurder in dezelfde omstandigheden zou hebben gedaan. Hierbij wordt rekening gehouden met het feit dat bestuurders regelmatig beslissingen moeten nemen in onzekere omstandigheden.

Meld aan het bestuur dat er een fout heeft plaatsgevonden

Ben je deel van een collegiaal bestuursorgaan en werden het vennootschapsrecht of de statuten van de vennootschap geschonden, dan kan je hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld in het geval van een fout. Dit betekent dat je opdraait voor de fouten van je medebestuurders, ook al heb je zelf geen fout begaan.

Aan deze aansprakelijkheid kan je enkel ontsnappen als je kan bewijzen dat je geen deel had aan de gemaakte fout. Je was bijvoorbeeld niet aanwezig op de vergadering waar een bepaalde beslissing werd genomen of je was wel aanwezig, maar hebt duidelijk je andersdenkende mening te kennen gegeven. Bovendien moet je melden aan alle collega-bestuurders dat er een fout werd gemaakt. Het is belangrijk dat er altijd een schriftelijk spoor bestaat van je afwijkende mening en/of je melding.

Verzeker je voor bestuurdersaansprakelijkheid

Het is ook een goed idee om een verzekering af te sluiten die bestuursaansprakelijkheid dekt. De premie, waarvan de hoogte geval per geval moet worden bekeken, is als beroepskost aftrekbaar.

De cap op de bestuurdersaansprakelijkheid

Tot slot is de bestuurdersaansprakelijkheid beperkt tot specifieke bedragen. De hoogte is afhankelijk van de omvang van je vennootschap, gemeten aan de hand van haar balanstotaal en omzet. Hierbij moet echter een belangrijke kanttekening worden gemaakt: deze aansprakelijkheidsbeperking geldt enkel voor toevallige lichte fouten.

Lees hier het originele artikel