Successie- en vermogensplanning: gescheiden met minderjarige kinderen (Mint Advocaten)

Auteur: Mint Advocaten

In ons derde thema focussen we ons op gescheiden ouders met minderjarige kinderen. De laatste jaren is er een toename van echtscheidingen waardoor er vaker eenoudergezinnen met minderjarige kinderen zijn. De verstandhouding met de ex-partner is hierbij niet steeds optimaal. De ouders zijn dan ook vaak bezorgd over het lot van hun kinderen bij hun overlijden.

Wettelijk kader

Regelt u niets, dan voorziet de wetgever dat na het overlijden van de ene ouder de nalatenschap verdeeld zal worden onder de kinderen. Zijn er twee kinderen zullen ze elk de helft ontvangen. Minderjarige kinderen kunnen dus wel erven.

Juridisch zijn ze wel handelingsonbekwaam tot aan hun 18de verjaardag. Ze kunnen de goederen die ze uit de nalatenschap ontvangen dus niet zelf beheren. Ze zullen dus vertegenwoordigd worden.

In het kader van deze vertegenwoordiging komt de ex-partner in het vizier. Zo oefenen de ouders samen het ouderlijk gezag over de persoon en de goederen van het kind uit. Dit wil zeggen dat ze samen de goederen van de kinderen beheren. Komt één van hen te overlijden, zal de overblijvende ouder alleen dit beheer verderzetten.

Tot de kinderen meerderjarig zijn, zal dus de ex-partner de goederen uit de nalatenschap van de ex-partner beheren.

Onder dit beheer valt ook het ouderlijk vruchtgebruik over de goederen van de kinderen. Dit wil zeggen dat de ex-partner de opbrengsten ontvangt uit de nalatenschap van de overleden ouder. Dit omvat onder andere: het feit dat hij in de woning mag wonen en/of eventuele huurinkomsten mag ontvangen. Hij ontvangt ook de interesten op de rekeningen waarvan het kind titularis-rekeninghouder is, uitgekeerde dividenden op aandelen op naam van het kind of inkomsten uit beleggingen op naam van het kind.

Oplossingen?

Gelukkig zijn hier oplossingen voor en kan het ouderlijk vruchtgebruik worden uitgesloten.

Dit kan bij testament. Zo kan het vruchtgebruik tijdelijk worden toegekend aan een eigen gekozen vertrouwenspersoon. Deze zal dan tijdelijk het beheer van de goederen op zich nemen. De kinderen ontvangen tot hun meerderjarigheid enkel de naakte eigendom. De ex-partner kan zich dan ook niet moeien met de nalatenschap.

Het is belangrijk om goed na te denken over de verwoording en meerdere vertrouwenspersonen aan te duiden als er bijvoorbeeld al één vooroverlijden is. Daarnaast kiest u best een vertrouwenspersoon die familie is om hoge successierechten te vermijden.

Heeft u een groter vermogen opgebouwd, kan het nuttig zijn om een maatschap op te richten. In deze maatschap wordt dan het vermogen van de ouder ondergebracht. De ouder kan dan één of meerdere vertrouwenspersonen aanduiden als zaakvoerder. Het zijn deze zaakvoerders die dan het beheer van het vermogen zullen uitoefenen. Het voordeel is dat een maatschap gemakkelijk op te richten is, flexibel is en een grote contractuele vrijheid kent.

De kinderen erven dan enkel de aandelen van deze maatschap waardoor de ex-partner ook hier wordt uitgesloten van het beheer van de nalatenschap. De vertrouwenspersoon ontvangt hier ook geen vruchtgebruik maar kan eventueel wel een vergoeding ontvangen voor de opvolging. Het opmaken van goede contractuele afspraken is hierbij ook belangrijk.

Vooroverlijden van het kind na overlijden van de ene ouder

Anderzijds moet er ook worden gedacht aan het scenario waarbij één van de ouders komt te overlijden en vervolgens de kinderen vóór de andere ouder sterft. De ex-partner zal bij het kinderloos overlijden van zijn kind, tot de nalatenschap van het kind worden geroepen en dus onrechtstreeks goederen ontvangen van diens ex-partner. Dit kan worden vermeden met een restschenking of fidei commis de residuo.

Bron: Mint Advocaten