Maatwerk in het vennootschapsrecht: vermogensplanning binnen de BV (Van Havermaet)

Auteur: Van Havermaet

Inmiddels is de deadline voor de aanpassing van de statuten van uw vennootschap verstreken. Het moment is dan ook aangebroken om even stil te staan bij de vele statutenwijzigingen die ondertussen zijn doorgevoerd. Meer specifiek gaat dit artikel in op de verschillende opportuniteiten van het nieuwe vennootschapsrecht voor de vermogensplanning met een besloten vennootschap (BV). Welke zaken kan u met andere woorden opnemen in de statuten van uw BV om uw familiale planning te optimaliseren?

AANDELEN OP MAAT

De wetgeving laat ook voor de BV toe om soorten van aandelen te creëren. Dit wil zeggen dat u in de BV aandelen kan hebben met verschillende rechten. Hiermee kan u inspelen op uw specifieke familiale en vennootschapsrechtelijke wensen en noden.

Zo kan u bijvoorbeeld aandelen met meervoudig stemrecht invoeren. Dit wil zeggen dat één aandeel recht geeft op meer dan één stem. Dankzij deze techniek kan u, indien gewenst, een aandeelhouder die evenveel aandelen bezit als zijn medeaandeelhouders, toch meer controle geven.

U zou ook kunnen kiezen voor aandelen zonder stemrecht. Aan deze aandelen zijn in principe geen stemrechten verbonden, behalve in enkele wettelijk bepaalde gevallen. De aandeelhouder zonder stemrecht is wel steeds verzekerd van de aan de aandelen verbonden vermogensrechten. U kan bijvoorbeeld aan minderjarige kinderen, dan wel aan niet-actieve familianten, in het kader van een successieplanning aandelen zonder stemrecht toekennen zodat zij geen zeggenschap hebben in de besluitvorming van de algemene vergadering, maar wel recht hebben op de dividenden of meerwaarden van de aandelen.

Een andere mogelijkheid is de invoering van aandelen met een preferent dividendrecht. Dergelijke aandelen maken het mogelijk om bepaalde aandeelhouders meer te laten delen in de winst dan andere aandeelhouders. Ook dit kan passen in een familiale planning. Stel u heeft een familiebedrijf. U heeft vier kinderen waarvan er slechts twee actief zijn in het familiebedrijf. In dat geval zou u kunnen beslissen om aan de “actieve” kinderen aandelen toe te kennen met een preferent dividendrecht. De preferente aandeelhouders kunnen dan bijvoorbeeld aanspraak maken op een bepaald percentage van de uitkeerbare winst van het familiebedrijf alvorens deze winst wordt uitgekeerd aan andere aandeelhouders.

Het creëren van soorten aandelen is niet allemaal rozengeur en maneschijn. Houd er bijvoorbeeld rekening mee dat u voor een wijziging van rechten verbonden aan de verschillende soorten van aandelen steeds de meerderheden vereist voor een statutenwijziging moet behalen bij elke soort aandelen. Dit kan aanleiding geven tot een onnodige complexiteit of impasse. Daarnaast moet u er goed over nadenken of de gemaakte keuze altijd billijk is. Is het bijvoorbeeld logisch dat niet-actieve kinderen meegenieten van een waardevermeerdering van aandelen die louter te danken is aan de inspanningen van de actieve kinderen? Ook zijn er soms erfrechtelijke problemen en moet u rekening houden met het fiscale kader van de voorgenomen maatregelen.

STATUTAIRE BESTUURDER

U kan ervoor kiezen een statutaire bestuurder te benoemen. Op die manier zorgt u voor een sterke verankering van het bestuur. De aandeelhouders kunnen de statutaire bestuurder immers maar ontslaan met de meerderheden vereist voor een statutenwijziging (75%, daar waar een gewone bestuurder ontslagen kan worden met een 50%+1 meerderheid). U zou bovendien nog een stap verder kunnen gaan door in de statuten unanimiteit te vereisen.

CONTROLEVEHIKELS

De mogelijkheden die de BV vandaag biedt op het vlak van vermogensplanning zal u in de praktijk vaak combineren met de bijkomende mogelijkheden die een controlevehikel (zoals een maatschap of een private stichting) biedt.

Herinner u het hierboven beschreven voorbeeld met de actieve en niet-actieve kinderen. In dergelijk geval zou u de niet-actieve kinderen kunnen betrekken in een maatschap waarin u de aandelen van het familiebedrijf onderbrengt, eerder dan in het familiebedrijf zelf. Op die manier houdt u hen volledig buiten de organisatie van het familiebedrijf. Dit in tegenstelling tot de aandelen zonder stemrecht die in bepaalde gevallen wel aanleiding geven tot inspraak.

CONCLUSIE

De flexibilisering van de BV biedt mogelijkheden om binnen de vennootschapsstructuur aan vermogensplanning te doen. Met een aangepaste opstelling van de statuten kan u vaak al veel bereiken voor tal van situaties.

Denk er wel aan om steeds het ruimere beeld van uw vermogensplanning in het achterhoofd te houden. Afhankelijk van uw concrete familiale situatie en wensen, kan u dan een keuze maken voor de meest geschikte oplossingen.

Bron: Van Havermaet