Het aanwasbeding : een voordeel voor u of voor de fiscus? (Argus Advocaten)

Successie & Vermogen | 10 juli 2018

Auteurs: René Kumpen, Vanessa Vliegen, Raf Sterken en Ann Keunen (Argus Advocaten)

Publicatiedatum: juni 2018

Twee feitelijke samenwoners kopen OF verkopen een onroerend goed aan en laten in de koopakte een aanwasbeding opnemen.

Een aanwasbeding is een kanscontract, waarbij twee of meer personen samen in onverdeeldheid een onroerend goed aankopen en overeenkomen dat het deel van de eerststervende door aanwas zal toekomen aan de langstlevende.

Een geldig aanwasbeding dient aan bepaalde voorwaarden te voldoen, m.n.:

De winst- of verlieskansen zijn afhankelijk van een toevallige doch zekere gebeurtenis, nl. het overlijden van een van de partijen.
De winst- of verlieskansen tussen beide zijn evenwaardig (een te groot leeftijdsverschil of ernstige ziekte bij één van de partijen kan een probleem vormen).

Welke belasting is precies door de partijen verschuldigd en op welk moment?

VLABEL heeft hieromtrent standpunt ingenomen.

VLABEL stelt dat een onderscheid moet worden gemaakt tussen aanwasbedingen ten voordele van de verkrijgers en aanwasbedingen ten voordele van de vervreemders.

Aanwasbedingen ten voordele van de verkrijgers

Twee personen verkrijgen een onroerend goed in onverdeeldheid en komen overeen dat het deel van de eerststervende zal aanwassen bij het deel van de langstlevende. Dit is de meest voorkomende optie. .

VLABEL stelt dat deze verrichting moet beschouwd worden als een actuele verkrijging van onverdeelde delen (waarop op moment van verkrijging registratiebelasting verschuldigd is) en twee verkrijgingen onder opschortende voorwaarde.

Indien de opschortende voorwaarde wordt vervuld (m.n. overlijden), is op deze verkrijging (onder opschortende voorwaarden) de erfbelasting verschuldigd TENZIJ het contract wordt aanzien als een echt kanscontract (beding onder bezwarende titel – evenwaardige kansen – zoals hierboven beschreven). In dat geval dient enkel de registratiebelasting betaald te worden op de onverdeelde helft van het onroerend goed. Het tarief is in Vlaanderen op heden 7%.

ONS ADVIES

Wij adviseren feitelijke samenwoners om in de aankoopakte te opteren voor een beding van aanwas MET OPTIE en daarenboven steeds een testament op te stellen waarin ze de gezinswoning legateren aan de langstlevende partner.

Indien één van de partners overlijdt, kan men de ‘meest voordelige’ optie kiezen, te weten :

Lichten van het aanwasbeding met optie : registratierechten 7 %
Niet lichten van het aanwasbeding met optie, doch het legaat aanvaarden (via testament) : 0% erfbelasting OP VOORWAARDE VAN 3 jaar onafgebroken feitelijke samenwoning.

Aanwasbeding ten voordele van de vervreemders

Twee personen verkopen of schenken een goed en behouden zich elk een levenslang recht voor (bijvoorbeeld vruchtgebruik) waarbij overeengekomen dat dit recht zal voortduren totdat de langstlevende van beiden sterft.

Het gaat om een actuele vervreemding (waarop registratiebelasting verschuldigd is) met voorbehoud van een recht op rente of vruchtgebruik in hoofde van beide vervreemders.

Indien één van de vervreemders sterft, zal GEEN registratiebelasting meer verschuldigd zijn in hoofde van de langstlevende vervreemder, en dit ondanks het feit dat er een aanwas zal geschieden van zijn recht op vruchtgebruik.

VLABEL stelt immers dat elk van beide vervreemders het voorbehoud van vruchtgebruik of rente voor zichzelf bedingt, zodat er geen overdracht meer plaatsvindt tussen de eerststervende en de langstlevende bij het eerste overlijden.

(bron : Vlabel Standpunt nr. 15050 dd. 30.03.2015 – art. 2.7.1.0.3,3° VCF)

Ook belangrijk om te onthouden is dat aanwasbedingen niet noodzakelijk tussen partners dienen te worden afgesloten. VLABEL heeft immers beslist dat bijv. ook broer en zus een geldig aanwasbeding kunnen overeenkomen, zonder dat dit fiscaal misbruik uitmaakt. Het aanwasbeding is fiscaal neutraal mits de hoger vermelde voorwaarden worden gerespecteerd.

(bron: Vlabel Standpunt nr. 16041 dd. 05.09.2016 – Art. 2.7.1.0.3, 3.17.0.0.2 VCF)

Voor meer info hieromtrent, neem gerust contact op met ons kantoor.