Woninghuur in Vlaanderen en Brussel:
het antwoord op 25 praktijkvragen

Mr. Ulrike Beuselinck en mr. Koen De Puydt (Seeds of Law)

Webinar op dinsdag 27 augustus 2024


Consumentenbescherming bij de verwerving
van financiële diensten: de laatste ontwikkelingen (optioneel met handboek)

Prof. dr. Reinhard Steennot (UGent)

Webinar op donderdag 30 mei 2024


Vereffening-verdeling van nalatenschappen:
16 probleemstellingen

Mr. Nathalie Labeeuw (Cazimir)

Webinar op vrijdag 26 april 2024

Fiscale regularisatie versus verbeurdverklaring – fiscale regularisatie meer dan ooit een optie! (Imposto Advocaten)

Auteurs: Steven Vancolen en Sarah Vandorpe (Imposto Advocaten)

Publicatiedatum: 05/12/2019

Vermogensvoordelen uit fiscale fraude…

Wie door de strafrechter veroordeeld wordt voor fiscale fraude kan, naast een gevangenisstraf en geldboetes, geconfronteerd worden met een verbeurdverklaring van het vermogensvoordeel uit de fraude, te weten de belastingbesparing. Daarnaast zijn er desgevallend de te betalen belastingen, belastingverhogingen (desgevallend te beperken in het licht van de reeds opgelegde straffen) en interesten.

De vermogensvoordelen die kunnen worden verbeurdverklaard zijn de volgende:

  1. de vermogensvoordelen die rechtstreeks uit de fiscale fraude zijn verkregen. In het vakjargon worden ze de zogenaamde primaire vermogensvoordelen genoemd. Als relevant voorbeeld kan hier de belastingbesparing door niet aangifte van inkomsten worden weerhouden;
  2. de goederen en de waarden die in de plaats ervan zijn gesteld. In het vakjargon de vervangingsgoederen genaamd. Laten we als voorbeeld hier de goederen weerhouden die men heeft aangekocht met de gelden uit de belastingbesparing: een villa in het buitenland bij voorbeeld;
  3. de opbrengsten uit de belegde vermogensvoordelen. Hieronder kunnen worden begrepen de interesten, dividenden en opbrengsten van allerlei aard die voortvloeien uit de eerder genoemde vermogensvoordelen. Een voorbeeld hiervan zijn de huurgelden naar aanleiding van een verhuur van de voornoemde villa.
Witwassen van vermogensvoordelen uit fiscale fraude…

Het kan goed zijn dat men met de fiscale fraude (het zogenaamde basismisdrijf) op zich geen uitstaan heeft en men toch met een strafrechtelijke problematiek wordt opgezadeld. Dit gaat terug op het brede toepassingsgebied van het witwasmisdrijf. Er is met name sprake van witwassen indien men met de voornoemde illegale vermogensvoordelen één van de volgende verrichtingen stelt:

  1. kopen, ruilen, of om niet ontvangen, bezitten, bewaren of beheren, wanneer men op het ogenblik van de aanvang van deze handelingen de oorsprong van die zaken kende of moest kennen.  In het vakjargon wordt dit het eerste witwasmisdrijf genoemd: het betreft verrichtingen inzake de ontvangst van illegale vermogensvoordelen; 
  2. omzetten of overdragen van de vermogensvoordelen met de bedoeling:
    1. de illegale herkomst ervan te verbergen of te verdoezelen. Daarvan kunnen onder meer de volgende voorbeelden worden gegeven:
      • het overdragen van geldsommen verkregen uit fiscale fraude aan een financiële tussenpersoon met het oog op de belegging ervan; 
      • het overdragen van de in het buitenland ondergebrachte (vervangings-) vermogensvoordelen of inkomsten via een overboeking naar een Belgische bankrekening. 
    2. of een persoon die betrokken is bij het basismisdrijf waaruit deze zaken voortkomen, te helpen ontkomen aan de rechtsgevolgen van zijn daden. In het vakjargon spreken we hier over het zogenaamde tweede witwasmisdrijf: het betreft verrichtingen inzake de uitgifte van de illegale vermogensvoordelen.
  3. het verhelen of verhullen van de aard, oorsprong, vindplaats, vervreemding, verplaatsing of eigendom van de vermogensvoordelen wanneer men op het ogenblik van de aanvang van deze handelingen de oorsprong van die zaken kende of moest kennen. Het betreft het zogenaamde derde witwasmisdrijf: het betreft verrichtingen inzake het verbergen van de illegale vermogensvoordelen.   
… in principe enkel witwas bij ernstige fiscale fraude

Het witwasmisdrijf wordt in fiscalibus enigszins getemperd door de zogenaamde fiscale exceptie: Er is enkel sprake van witwas bij ernstige fiscale fraude, niet bij gewone’ fiscale fraude.

Deze fiscale exceptie geldt evenwel niet voor de daders, mededaders en medeplichtigen aan de fiscale fraude en ze geldt ook niet voor het tweede witwasmisdrijf (omdat dit misdrijf op zich sowieso als te ernstig wordt beschouwd).

Wanneer is er dan sprake van ernstige fiscale fraude? Op vandaag worden daarvoor onder meer de volgende criteria weerhouden:

  • de feiten kenmerken zich door het ernstig en georganiseerd karakter ervan; 
  • voor de feiten zijn er ernstige aanwijzingen dat zij samenhangend zijn met gemeenrechtelijke misdrijven (bv valsheid in geschrifte en het gebruik ervan) met een ernstig financieel, economisch, fiscaal of sociale component of ernstige elementen van corruptie; 
  • of er is sprake van feiten waarvoor er ernstige aanwijzingen zijn dat zij dienen ter financiering van de activiteiten van een terroristische groep of criminele organisatie.

Het voorgaande maakt duidelijk dat de wetgever het witwasmisdrijf ruim heeft omschreven.

Een concreet voorbeeld kan dit ten overvloede illustreren: diegenen die in het bezit zijn van vermogensvoordelen verkregen uit fiscaal fraude – men denke aan de hoger genoemde villa – gepleegd door een andere persoon (bij voorbeeld hun erflater) maken zich schuldig aan het eerste witwasmisdrijf, althans wanneer zij de oorsprong van die villa kenden of moesten kennen en in geval er sprake is van ernstige fraude (bij voorbeeld door het georganiseerd karakter ervan).

Niet onbelangrijk is dat het Hof van Cassatie van oordeel is dat voor een veroordeling van witwassen vereist is dat de rechter op grond van de feitelijke gegevens elke legale herkomst of oorsprong van het witgewassen vermogensvoordeel kan uitsluiten. Wanneer de legale herkomst aannemelijk kan worden gemaakt, moet de betrokkene worden vrijgesproken.

Verplichte verbeurdverklaring bij witwas…

Witwassen wordt bestraft met een gevangenisstraf van vijftien dagen tot vijf jaar en/of met een geldboete van € 26,00 tot € 100.000,00 (op vandaag te vermenigvuldigen met factor 8 wegens de toe te passen opdeciemen).

Er is tevens een verplichte verbeurdverklaring voorzien van de vermogensvoordelen (tenzij er een vervolging is voor fraude en witwas samen waarbij (omwille van strafrechtelijk-technische redenen)  het witwasmisdrijf wordt ‘opgeslorpt’ door het fraudemisdrijf: de verbeurdverklaring is dan facultatief).

Regularisatie doet de gevolgen van de  fiscale fraude en het witwasmisdrijf teniet…

Laten we verder werken met het voorbeeld van de erfgenamen die de villa erven van hun vader.

Laatstgenoemde heeft op georganiseerde en systematische wijze zwarte verkopen verricht in de jaren ‘80. Binnen de familie was dit niet echt een geheim. Met de gelden uit deze belastingbesparing kocht de vader toen een villa in het buitenland. De vader (erflater) overleed in 2008 en de villa is aldus door erfenis eigendom geworden van de kinderen (erfgenamen).

De erfgenamen zitten met een probleem:

  • er is via erfenis een illegaal vermogensvoordeel (villa aangekocht met zwart geld) ontvangen waarvan op het ogenblik van de erfenis men de oorsprong van de villa kende of gezien de concrete context diende te kennen (het eerst witwasmisdrijf); 
  • er lijkt sprake van ernstige fiscale fraude (de fiscale exceptie is niet van toepassing).   

Indien de erfgenamen zouden worden vervolgd en de rechter meent (op basis van concrete feitelijkheden en stukken eigen aan ieder dossier) dat elke legale herkomst van de villa kan worden uitgesloten riskeren ze een strafrechtelijke veroordeling met inbegrip van de verbeurdverklaring van de villa.

Eerder (zie artikel Nieuwsbrief 2019/04 De fiscale regularisatie – meer dan ooit een optie!  Dries Verhaeghe & Jan Sandra) hebben we toegelicht waarom fiscale regularisatie een goed idee is om de voorliggende problematiek op te lossen (in het licht van internationale gegevensuitwisseling, meldingsplicht banken, UBO-register, verscherpte aandacht Parket en BBI, bijhorende grote media-aandacht). Via het regulariseren en het betalen van de bijhorende regularisatieheffing bekomt men immers fiscale en strafrechtelijke immuniteit. Het komt er dan wel op aan een regularisatieaangifte in te dienen vooraleer er sprake is van een strafonderzoek of van specifieke onderzoeksdaden van onder meer fiscus of sociale inspectie.

Wie de regularisatieheffing als te hoog ervaart en niet onmiddellijk overtuigd is om te regulariseren om strafrechtelijke en fiscale immuniteit te bekomen, geraakt misschien wel overtuigd door een eenvoudige kosten-baten-oefening. Stel dat de villa uit ons voorbeeld is aangekocht met 1000 (belastingbesparing uit niet aangegeven inkomsten) maar er intussen 5000 waard is. Door het regulariseren van fiscale verjaarde kapitalen ten belope van 1000 en het betalen van een regularisatieheffing van thans 39 % (in 2020, 40 %) of 390, stelt men een villa strafrechtelijk veilig (geen verbeurdverklaring) met een waarde van 5000.

Regularisatie schept gemoedsrust

Fiscale fraude is nooit een goed idee: het witwassen van de vermogensvoordelen uit een fiscale fraude al evenmin. Dit is de logica zelve. Men stelt zich bloot aan een strafrechtelijke veroordeling waaronder een verbeurdverklaring van de vermogensvoordelen. Wanneer het evenwel gaat over een fiscale fraude uit een ver verleden blijkt deze boodschap soms te vervagen. De boodschap blijft nochtans ook in deze situaties dezelfde en regulariseren is dan het enig mogelijk advies. Wat in het verleden fiscaal verkeerd liep, kan op die manier wel degelijk worden recht gezet. Men bekomt gemoedsrust en elk risico op een verbeurdverklaring van de vermogensvoordelen uit de fiscale fraude wordt geneutraliseerd.

Lees hier het originele artikel

» Bekijk alle artikels: Successie & Vermogen