Woninghuur in Vlaanderen en Brussel:
het antwoord op 25 praktijkvragen

Mr. Ulrike Beuselinck en mr. Koen De Puydt (Seeds of Law)

Webinar op dinsdag 27 augustus 2024


Consumentenbescherming bij de verwerving
van financiële diensten: de laatste ontwikkelingen (optioneel met handboek)

Prof. dr. Reinhard Steennot (UGent)

Webinar op donderdag 30 mei 2024


Vereffening-verdeling van nalatenschappen:
16 probleemstellingen

Mr. Nathalie Labeeuw (Cazimir)

Webinar op vrijdag 26 april 2024

Erfbelasting, VLD en Absurdistan (HCGB Advocaten)

Auteur: HCGB Advocaten

Publicatiedatum: 09/01/2018

Open VLD heeft met veel bombarie en persaandacht aangekondigd (Belga, 7/1/18) dat er in de Vlaamse erfbelasting een aantal hervormingen moeten doorgevoerd worden, liefst nog tijdens deze legislatuur. Het argument is dat er civielrechtelijk thans meer vrijheid is om een deel van zijn nalatenschap aan derden te geven. Vanaf 1 september 2018 is het beschikbaar deel van de nalatenschap immers forfaitair bepaald op de helft van de fictieve massa. Dan is het volgens de VLD logisch dat het tarief in de erfbelasting bij legaten aan derden (tarief thans tussen 45 en 65%) naar omlaag wordt getrokken.

Volgens de VLD moeten er drie maatregelen getroffen worden:

  1. Het “vreemdentarief” (tussen 45 en 65%) moet verlaagd worden;
  2. De berekeningswijze moet voor iedereen dezelfde zijn;
  3. Bij het verlies van een partner moet alles wat de partners in gemeenschaphebben opgebouwd of verdiend hebben (en dus niet alleen de gezinswoning) volledig vrijgesteld zijn van erfbelasting (wanneer ze van elkaar erven).

Voor één en ander zou er voldoende budget zijn. Dat het “vreemdentarief” van 45 tot 65% moet verlaagd worden, werd reeds een hele poos geleden verkondigd door de minister van Financiën Bart Tommelein. Geen verrassing dus. 65% is veel maar wordt in de praktijk zelden betaald dankzij de lage schenkingstarieven, het duo-legaat, enz. In Brussel en Wallonië is het toptarief wel 80%. Dat de berekeningswijze voor iedereen dezelfde moet zijn is niet heel duidelijk. Gaat het over het tarief, het bestaan van gunsttarieven, het al dan niet bestaan van verschillende belastbare massa’s, verminderingen en vrijstellingen, enz.?

Dat echtgenoten die samen iets hebben opgebouwd geen erfbelasting moeten betalen op het aandeel van de eerst overleden echtgenoot, is een gedachte die reeds lang bestaat in een hele reeks Europese landen, zoals bv. in Frankrijk.  Ook daar waar een erfbelasting wordt ingevoerd, wordt in een vrijstelling voor de partner voorzien (bv. de poging in Zwitserland om een federale erfbelasting in te voeren). De aankondiging van een ruimere vrijstelling (ruimer dan de gezinswoning) is dus geen al te grote verrassing, ware het niet dat de laatste twee jaar de Vlaamse Belastingadministratie (Vlabel)  er alles aan gedaan heeft om zeker te zijn dat echtgenoten erfbelasting zouden betalen op elkaars nalatenschap. De middelen die de echtgenoten daarvoor konden hanteren om geen erfbelasting in elkaars nalatenschap te betalen, werden in een mum van tijd tot quasi niets herleid. De zgn. “sterfhuisclausule” werd belastbaar gesteld, de wederkerige schenking tussen echtgenoten, de zgn. Casman-clausule en het finaal verrekenbeding werden eveneens maximaal belastbaar gesteld. Men heeft er zelfs aan gedacht de bedingen van aanwas aan erfbelasting te onderwerpen. Kortom, de aankondiging van de vrijstelling van erfbelasting tussen echtgenoten klinkt als een absurditeit als de feitelijke decreetgever, Vlabel, alle achterpoortjes aan het sluiten is, en dan nog met terugwerkende kracht, en dus net het omgekeerde doet van wat de partij van “haar minister” verklaart.  Hoe paradoxaal is dat? In welk absurd gewest leven wij?

Wie op 24 december 2017 overleed met een finaal verrekenbeding in zijn huwelijkscontract, is te laat overleden. Als straks de vrijstelling tussen echtgenoten wordt ingevoerd, heeft hij niet lang genoeg geleefd. Pech. Eén van de belangrijkste redenen om het finaal verrekenbeding zwaar te belasten was de budgettaire impact van deze clausule. Wanneer alle gehuwden deze techniek zouden aanwenden zou er een groot tekort zijn op de Vlaamse begroting. Plots zou dit geen probleem meer zijn. Dat is niet ernstig. Een diepgaand onderzoek naar het terugverdieneffect bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot is er niet. Laten we daar mee beginnen.De praktijk heeft geen behoefte aan grote verklaringen. De praktijk heeft behoefte aan stabiliteit en rechtszekerheid. Die stabiliteit en die rechtszekerheid zijn thans volledig zoek.

Vlabel bepaalt aan de hand van een vaak veel te ruime interpretatie van de decretale bepalingen en aan de hand van het fiscaal misbruik-beginsel van dag tot dag en met terugwerkende kracht wat belastbaar is en wat niet. Adviseurs kunnen vandaag iets adviseren dat de maand daarop door Vlabel wel belastbaar wordt gesteld, ook voor het verleden. Adviseren wordt onmogelijk, omdat men niet kan weten wat onbelastbaar zal blijven en wat niet. Vlabel ziet dat niet in of wil dat niet zien.Wanneer Vlabel dan het onderspit delft voor de hoven en rechtbanken, gaat zij jammeren bij de bevoegde minister die dan prompt de Vlaamse Codex Fiscaliteit wijzigt. Het Vlaams Parlement kijkt lijdzaam toe en stelt zich geen vragen.Het is goed dat er minder belasting wordt betaald. Het is nog beter dat de belastingplichtige die zijn einde voelt naderen en zijn zuur verdiende centjes aan zijn kinderen en/of aan zijn partner wil overlaten, op voorhand  met zekerheid kan weten hoe die overdracht zal worden belast.

Lees hier het volledige artikel

» Bekijk alle artikels: Successie & Vermogen