Afwijkende regeling bij een niet-concurrentiebeding voor internationale bedienden (Forum Advocaten)

Auteur: Thibault Van de Ryse en Jana Kern (Forum Advocaten)

Publicatiedatum: 2/10/2020

In voorgaande blog werd het algemeen concurrentiebeding besproken, wat de algemene regeling inhoudt, welke voorwaarden eraan worden gesteld en wat er gebeurt indien het beding niet geldig is of niet wordt nageleefd. Maar wat indien u onderneming een internationaal activititeitsveld heeft? Kan dan worden afgeweken van de temporele en geografische voorwaarden van het niet-concurrentiebeding? U leest het hier.

Op wie is de afwijkende regeling bij het niet-concurrentiebeding van toepassing?

Een concurrentiebeding is in principe slechts geldig wanneer deze geografisch beperkt wordt tot de plaatsen waar de werknemer de werkgever werkelijk concurrentie kan aandoen. Het rijkt in geen geval tot in het buitenland (er is een beperking tot het grondgebied van België). Vervolgens mag het concurrentiebeding niet langer dan 12 maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst uitwerking vinden.

Uiteraard zijn bovengenoemde grenzen een doorn in het oog van ondernemingen die een internationaal activiteitsveld hebben of belangrijke economische, technische of financiële belangen hebben op de internationale markten. Een tweede soort van onderneming die toepassing kan maken van het afwijkingsbeding, zijn ondernemingen die beschikken over een eigen dienst van onderzoek.

Bij deze ondernemingen kan een uitzondering worden gemaakt op de algemene regeling. Deze afwijking geldt ten aanzien van bedienden die zijn tewerkgesteld aan werken die hen rechtstreeks of onrechtstreeks toelaten kennis te verkrijgen van praktijken die eigen zijn aan de onderneming en waarvan het benutten van die kennis buiten de onderneming nadelig kan zijn voor de werkgever.

Het is in dit opzicht dus niet vereist dat de werknemer effectief een internationale functie heeft. Daarnaast bestaat ook het niet-concurrentiebeding voor de handelsvertegenwoordiger. Handelsvertegenwoordigers kunnen dus geen afwijkend concurrentiebeding aangaan aangezien voor hen een afzonderlijk concurrentiebeding is opgenomen in de wet.

Van welke voorwaarden mag worden afgeweken?

Het afwijkend concurrentiebeding voor internationale bedienden is in essentie gelijklopend aan het gewone concurrentiebeding maar bevat drie bijzonderheden.

1. Ten eerste mag het concurrentiebeding voor bovengenoemde bedienden wel verder reiken dan de Belgische grens. Het moet echter wel duidelijk omschreven zijn welk territorium wordt afgebakend. Een concurrentiebeding zal namelijk niet geldig zijn wanneer bijv.  “verschillende landen van Europa” wordt bepaald als toepassingsgebied. Bovendien is het in het afwijkingsbeding nog steeds zo dat het concurrentieverbod niet betekent dat men niet mag in dienst treden bij een concurrerende werkgever die gevestigd is in één van de bepaalde landen, maar wel dat de werknemer er geen soortgelijke activiteiten mag uitoefenen.
2. Vervolgens mag het afwijkend concurrentiebeding langer duren dan twaalf maanden na het beëindigen van de arbeidsovereenkomst.
3. Een derde bijzonderheid bestaat erin dat een afwijkingsbeding wél uitwerking kan hebben bij de beëindiging van de arbeidsovereenkomst gedurende de eerste zes maanden vanaf de aanvang van de overeenkomst of zelfs bij beëindiging door de werkgever zonder dringende reden. De enige situatie waarin het afwijkend beding geen uitwerking kan hebben, is bij een ontslag door de werknemer om dringende reden in hoofde van de werkgever.

Belangrijk om in het achterhoofd te houden, is dat alleen de afwijkingen waaromtrent de partijen een uitdrukkelijk akkoord hebben, van toepassing zijn in het afwijkend concurrentiebeding. In het ander geval zullen de voorwaarden en grenzen van het algemeen concurrentiebeding toepassing vinden.

Overige geldigheidsvoorwaarden

Analoog aan het algemeen concurrentiebeding moet het afwijkingsbeding schriftelijk worden vastgelegd. Er gelden echter specifieke modaliteiten voor de vaststelling van de afwijkende bepalingen. In principe moet deze vaststelling gebeuren aan de hand van een CAO gesloten op vlak van de bedrijfstak en bij ontstentenis daarvan bij CAO gesloten op het vlak van de onderneming. Wanneer geen CAO voorhanden is, wordt het afwijkingsbeding vastgelegd in de individuele arbeidsovereenkomst tussen de werkgever en de bediende.

Naast de vaststellingsmodaliteiten moet eveneens worden voorzien in de betaling van een nader bepaalde forfaitaire compensatievergoeding door de werkgever, tenzij de werkgever binnen de 15 dagen na het stopzetten van de overeenkomst afziet van de toepassing van het concurrentiebeding. De vergoeding moet gelijk zijn aan ten minste de helft van laatst ontvangen bruto maandloon van de betrokken werknemer.

Indien niet aan de bijzondere en algemene wettelijke voorwaarden is voldaan voor een geldig afwijkend concurrentiebeding, is het concurrentiebeding in zijn geheel nietig. In dat geval heeft de werknemer de keuze tussen het inroepen van de nietigheid met de mogelijkheid in volle vrijheid een concurrerende activiteit aan te vatten of het vorderen van de door de werkgever verschuldigde compensatievergoeding.

Wat indien het afwijkingsbeding niet wordt nageleefd?

Wat betreft de voorwaarden van een schending van het afwijkend niet-concurrentiebeding, verwijzen we u door naar ons blogbericht inzake de werking van het algemeen concurrentiebeding.

Wat onthouden we?

Een afwijkend concurrentiebeding voor (internationale) bedienden mag in tegenstelling tot het algemeen concurrentiebeding wél verder reiken dan het Belgisch grondgebied en mag wél langer duren dan 12 maanden. In dat opzicht kan het voor een werkgever met een internationale actieradius extra bescherming bieden tegen uit dienst tredende werknemers die concurrerende activiteiten zouden beginnen.

Lees hier het originele artikel