Maffiapraktijken op je gsm factuur: ongewenste abonnementen, wat doe je er tegen? (Sirius Legal)

Dat kan toch niet legaal zijn?

Deze praktijken zijn zeker niet nieuw. Meer dan drie jaar geleden tweette toenmalig minister Kris Peeters nog dat de economische inspectie hier een onderzoek naar moest voeren en dat het een zeer ernstig feit is dat een bedrijf een abonnement aanrekent zonder dat de consument daar weet van heeft.

Spijtig genoeg is er in de praktijk inmiddels quasi niets veranderd. We ontvingen de laatste maanden tal van vergelijkbare verhalen van gedupeerden. Vaak waren het kinderen die op de tablet speelden en zich onbewust ingeschreven hadden op een abonnement voor een gaming dienst. Het waren echter even goed volwassenen die gewoon even het weer controleerden en nu wekelijks berichten krijgen over het laatste voetbalnieuws. Het kan spijtig genoeg nog erger. Tal van mensen kregen zo’n abonnement aangesmeerd door gewoon de pop-up weg te klikken. Telkens krijgen we dezelfde terechte vraag: ”Dat kan toch niet legaal zijn?”

Een immorele praktijk is het zonder twijfel. Deze bedrijven trachten je door misleidende en agressieve praktijken in de val te lokken en je een abonnement aan te smeren op een dienst waar je geen behoefte aan hebt.  Dit is een typisch voorbeeld van bedrog, met de nietigheid van de zogezegde overeenkomst tot gevolg. Dit betekent dat de aanbieder van deze dienst jou alle betaalde bedragen moet terugbetalen.

Dat is de theorie, de praktijk is spijtig genoeg net iets complexer. De kostprijs van deze abonnementen is veelal slechts enkele euro’s per week. Daardoor zijn de bedragen meestal te klein om juridische stappen te overwegen. De kosten overstijgen al snel de baten, namelijk. Dat weten deze bedrijven maar al te goed. Onderaan dit artikel staan enkele tips om je hiermee te helpen.

Naast bedrog, is hier ons inziens ook sprake van tal van flagrante consumentenrechtelijke inbreuken. Er is minstens al het gebrek aan informatie. Ter bescherming van de consument vereist de wet dat je voor een aankoop op afstand geïnformeerd wordt over diverse zaken, zoals de prijs van de dienst, de identiteit van de verkoper, het herroepingsrecht of gebrek daaraan en hoe je de dienst kan opzeggen. Deze informatie moet je in principe voorafgaand op een duurzame drager (lees: PDF of een ander bestand dat je kan opslaan en bijhouden) ontvangen. Daarnaast moet je ook klikken op een knop met de tekst ‘bestelling met betalingsverplichting‘ of een gelijkwaardige melding. Lees daar in onze eerdere blog meer over.

Bovenal is er sprake van een misleidende handelspraktijk. De abonnementendienst manipuleert jou of je kind tot aanvaarding van hun dienst en laat bewust essentiële informatie achterwege. Daarnaast is er ook sprake van een agressieve handelspraktijk. De onderneming vraagt jou namelijk om betaling van diensten waar jij nooit om hebt gevraagd. Door de samenwerking van de telecomproviders verkrijgen ze deze betalingen voor jij ooit de kans hebt om het te betwisten.

Bovenop al deze inbreuken, maken deze diensten meestal ook een inbreuk uit op de wet op elektronische communicatie en de uitvoeringsbesluiten. Deze voorzien namelijk ook in tal van strikte informatieverplichtingen en reclameverplichtingen die moeten worden nageleefd. In elk geval is de expliciete instemming van de eindgebruiker vereist. Het aan- of wegklikken van een reclame pop-up kan volgens ons niet als een geldige toestemming tellen.

Providers krijgen hun percentage

De praktijk om betalingen te verrichten via je telefoonabonnement heet Direct Carrier Billing of korter MPAY en is op zich heel nuttig. Deze wordt bijvoorbeeld gebruikt om snel nog een ticket voor de bus aan te kopen of je parkingticket mee te betalen.

De providers van je gsm-abonnement stellen deze dienst echter ook open voor tal van andere, soms duidelijk minder betrouwbare, bedrijven. Je kan je provider op de hoogte stellen van deze misleidende praktijken, maar spijtig genoeg verstopt de provider zich al snel achter het argument ‘niet onze schuld, dit is een dienst van een derde partij‘. Zo is het makkelijk natuurlijk. De providers verzwijgen dan wijselijk dat zij een percentage ontvangen van de winst van deze derde partijen. Ze hebben er dus baat bij dat deze misleidende praktijken worden verder gezet. De provider biedt meestal wel de mogelijkheid om deze betaalwijze de desactiveren. Dit heeft spijtig genoeg ook tot gevolg dat je ook geen gebruik meer kan maken van de legitieme diensten zoals je parkingticket betalen.

Echter moet eerlijkheidshalve ook gezegd worden dat er tal van klachten online zijn te vinden waar de provider uiteindelijk voor een positieve oplossing heeft gezorgd. Het loont dus om je beklag online en publiek te doen!

Klagen, klagen en nog eens klagen

Je kan je beklag bijvoorbeeld in een publieke review doen op de diverse platformen, zoals Google en Test Aankoop. In de praktijk reageren de betrokken ondernemingen hier regelmatig op en soms komt er zelfs een oplossing uit. Doe je beklag niet enkel over de aanbieder van het abonnement, maar ook over de provider en zelfs de website of applicatie waar je de applicatie oorspronkelijk had aangeklikt. Ook deze laatste pikt een graantje mee door middel van advertentie inkomsten. Enkel op deze manier kan je deze betreurenswaardige praktijken een halt toeroepen.

Er zijn ook diverse overheidsinstanties waar je terecht kan. Denk maar aan de FOD Economie, maar ook de Ombudsman voor Telecommunicatie en het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT). Om het af te maken kan je een klacht indienen bij de Belgische gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) en de autoriteit van het land van het bedrijf dat de dienst aanbiedt. Dat is in heel wat gevallen de Britse Information Commissioner’s Office (ICO), omdat heel wat van deze bedrijven Brits blijken te zijn. Je werd namelijk niet correct geïnformeerd over wie je persoonsgegevens verzamelt, welke gegevens ze verzamelen, wat ermee gedaan wordt en wat jouw rechten zijn.