Strijd tegen de overmatige schuldenlast en ter bescherming van ondernemingen in moeilijkheden: wetsontwerp ingediend (LegalNews)

Auteur: Marc Vandecasteele (LegalNews)

Op 6 maart 2024 werd het Wetsontwerp houdende maatregelen in de strijd tegen de overmatige schuldenlast en ter bescherming van ondernemingen in moeilijkheden ingediend in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

Wat zegt de Memorie van Toelichting?

Vroeg-detectie van schuldenlast

De hoofdgedachte van het ontwerp is vermijden dat mensen die reeds financiële moeilijkheden hebben, nodeloos worden geconfronteerd met een gerechtelijke procedure met de bijhorende gerechtskosten en eventueel later ook kosten voor gedwongen uitvoering door de gerechtsdeurwaarder. Vorderingen die niet kunnen worden geïnd wegens tijdelijke of structurele financiële problemen moeten zo vroeg mogelijk kunnen gedetecteerd worden en afgeleid worden naar de schuldhulpverlening of, wanneer er reeds een schuldbemiddelaar is, moet deze aangeschreven worden om de schuld te laten opnemen in een afbetalingsplan. Enkel op die manier kan de schuldenspiraal voorkomen en doorbroken worden.

Het Centraal bestand van berichten van beslag, delegatie, overdracht, collectieve schuldenregeling en protest (hierna CCB) is een databank die daarbij meer efficiënt kan worden ingezet om mensen met financiële problemen vroeger te detecteren. Dit ontwerp voorziet daarom in een uitbreiding van de informatie in het CBB met een bericht van vaststelling van niet-bevinding alsook een bericht van minnelijke schuldbemiddeling: informatie die de gerechtsdeurwaarder informeert over de solvabiliteit van de schuldenaar en de kans op succes van een procedure van tenuitvoerlegging. Het bericht van vaststelling van niet-bevinding komt voort uit een plaatsbezoek van de gerechtsdeurwaarder aan huis bij de schuldenaar, een vaststelling op het adres, naar aanleiding van de betekening van een akte (dagvaarding, aanmaning tot betalen, …). Het bericht van minnelijke schuldbemiddeling laat toe het streven naar minnelijke oplossingen te bevorderen, en informeert de gerechtsdeurwaarder dat de schuldenaar al bezig is met een schuldafbouwtraject.

Maatregelen ter bescherming van ondernemingen in moeilijkheden

Ook de informatie met betrekking tot een gerechtelijke reorganisatie- of faillissementsprocedure of de overdracht onder gerechtelijk gezag zal voortaan raadpleegbaar zijn in het CBB. Vandaag moet de gerechtsdeurwaarder deze informatie opzoeken in het Belgisch Staatsblad. Dit is omslachtig en niet  gebruiksvriendelijk.

Het ontwerp voorziet dat deze informatie elektronisch zal worden doorgestuurd naar het CBB hetgeen toelaat sneller kennis te kunnen nemen van die informatie. Het CBB wordt ten slotte ook uitgebreid met een bericht van controle dreigende insolventie dat door de gerechtsdeurwaarder wordt neergelegd indien hij een situatie vaststelt die erop kan wijzen dat de continuïteit van de activiteit van de schuldenaar onderneming onmiddellijk of op termijn bedreigd zou zijn. De Kamer voor Ondernemingen in moeilijkheden (KOIM) zal hiervan automatisch in kennis gesteld worden. De KOIM dient een groot aantal ondernemingen op te volgen op basis van de economische knipperlichten en daarbij is het belangrijk dat er een onderbouwde selectie kan plaatsvinden van de meest urgente dossiers. Het bericht van controle dreigende insolventie zal hiertoe bijdragen omdat de gerechtsdeurwaarders reeds beschikken over veel informatie over de schuldsituatie van ondernemingen. Op basis hiervan kunnen zij reeds een geconsolideerde inschatting maken, die richtinggevend kan zijn voor de selectie die de KOIM dient te maken van dossiers die een verder onderzoek vergen, rekening houdend met de beschikbare capaciteit binnen de KOIM.

Gemeengemaakt beslag en beslag bij vergelijking en uitbreiding

In het kader van een tenuitvoerleggingsprocedure die gericht is op de invordering van een geldsom, kan het voorkomen dat jegens dezelfde schuldenaar verschillende akten van roerend beslag elkaar opvolgen. Om nutteloze kosten en de opeenvolging van inventarisaties van goederen door verscheidende gerechtsdeurwaarders te vermijden, heeft de wetgever twee uitvoeringsakten ingevoerd, namelijk het gemeengemaakt beslag en het beslag bij vergelijking en uitbreiding (art. 1524 van het Gerechtelijk Wetboek). Deze twee procedures brengen echter verscheidene ongemakken met zich mee, waardoor zij niet regelmatig gebruikt worden.

In dit opzicht beoogt huidig voorstel de communicatie tussen de beslagleggende gerechtsdeurwaarders te optimaliseren en te digitaliseren en deze procedures leesbaarder te maken, zodat ze beter begrepen en meer gebruikt worden. Dergelijke aanpassingen zullen de gerechtsdeurwaarder in staat stellen de schuldeiser zo goed mogelijk te adviseren over het meest geschikte type uitvoeringsmaatregel of hem te informeren over het risico van insolventie van de schuldenaar, dit in het belang van zowel de schuldenaar als de schuldeiser.

Diverse bepalingen

Er zijn ook een aantal specifieke maatregelen genomen om overmatige schuldenlast doeltreffender te bestrijden. Deze omvatten een verplichte opleiding voor gerechtsdeurwaarders in communicatie- en faciliteringsvaardigheden, om meer nadruk te leggen op de rol van de gerechtsdeurwaarder bij het zoeken naar minnelijke oplossingen, in overeenstemming met artikel 519, § 4, van het Gerechtelijk Wetboek.

Nog een andere maatregel geeft de rechtbank de mogelijkheid om de verjaringstermijn ambtshalve op te werpen in invorderingsprocedures ingediend door ondernemingen tegen consumenten.

Ten slotte zijn in dit ontwerp verschillende bepalingen opgenomen betreffende de verplichting voor de gerechtsdeurwaarder om een betalingsplan schriftelijk te bevestigen en een herinnering te sturen vóór de voortzetting van de tenuitvoerleggingsprocedure in geval van niet-naleving van het plan.

Er wordt ook bepaald dat wanneer de gerechtsdeurwaarder van oordeel is dat de waarde van de in beslag genomen goederen duidelijk niet volstaat om de kosten van de verkoop te dekken, de gerechtsdeurwaarder, in principe, de verkoop moet weigeren.

Lees hier de volledige fiche van het Wetsontwerp