Contracten anno 2025
Concrete vragen over samenloop tussen contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid en over de aansprakelijkheid van hulppersonen
Prof. dr. Ignace Claeys en prof. dr. Thijs Tanghe (Eubelius)
Webinar op donderdag 3 juli 2025
Intellectuele rechten: recente ontwikkelingen
Dr. Nele Somers (Artes)
Webinar op vrijdag 10 oktober 2025
Samenwerkingsvormen in de bouw:
een praktijkgericht overzicht van diverse contracten
Mr. Jens Rediers, mr. Jef Feyaerts
en mr. Sophie De Krock (Schoups)
Webinar op dinsdag 10 juni 2025
Wenst u meerdere opleidingen
te volgen bij LegalLearning?
Overweeg dan zeker ons jaarabonnement
Krijg toegang tot +150 opleidingen
Live & on demand webinars
Voor uzelf en/of uw medewerkers
Cryptomunten anno 2025:
een stand van zaken
Mr. Jonas Helaut en mr. Mégdi Zagheden
(Everest Advocaten)
Webinar op donderdag 12 juni 2025
Internationale koop- en verkoopovereenkomsten: een aantal knipperlichten onder de loep
Mr. Kim Swerts (Monard Law)
Webinar op vrijdag 10 oktober 2025
Prijsherzieningen bij handelsconflicten en onzekerheid: zo bescherm je jezelf juridisch (Vandelanotte)
In een onvoorspelbaar economisch klimaat, waar internationale handelstarieven plots kunnen wijzigen, worden bedrijven steeds vaker geconfronteerd met onverwachte prijsstijgingen. Gelukkig biedt het Belgische recht twee waardevolle juridische instrumenten om dergelijke risico’s op te vangen: de prijsherzieningsclausule en de imprevisieleer. In dit artikel lichten we beide mogelijkheden toe en tonen we hoe je ze strategisch inzet.
Wat is een prijsherzieningsclausule?
Proactieve bescherming in contracten
Een prijsherzieningsclausule of prijsaanpassingsclausule is een contractueel beding dat toelaat om de overeengekomen prijs aan te passen (stijging of daling) op basis van objectieve economische parameters. Dit is vooral nuttig bij langlopende contracten, waar men moet kunnen anticiperen op toekomstige economisch gewijzigde omstandigheden.
Objectieve parameters zijn bijvoorbeeld:
-
De officiële grondstoffenprijs zoals gepubliceerd door de FOD Economie,
-
De afzetprijsindex van Statbel.
De clausule moet ook duidelijk maken wanneer een prijsaanpassing mag gebeuren: op vaste tijdstippen (bv. jaarlijks) of wanneer de prijsstijging een bepaalde grens overschrijdt (bv. een stijging van meer dan 10%).
Let op: De prijs mag slechts ten belope van 80% stijgen of dalen, zoals bepaald door de wet. 20% van de prijs moet steeds vast blijven.
Automatische indexering, een koppeling van de prijs aan een index, is verboden, behalve in specifieke gevallen zoals huurovereenkomsten.
Fabrikant X sluit een meerjarencontract met een klant om machines te leveren in verschillende vestigingen tegen een afgesproken prijs. De partijen voorzien dat bij een stijging van de officiële staalprijs met meer dan 8%, de prijs mag worden aangepast. Wanneer door een handelsconflict de staalprijs met 11% stijgt, kan fabrikant X de clausule inroepen en de hogere grondstofkosten doorrekenen aan de klant.
Wat is de imprevisieleer?
Wanneer onvoorziene omstandigheden de uitvoering bemoeilijken
De imprevisieleer kan toegepast worden wanneer onverwachte omstandigheden de uitvoering van een contract buitensporig bezwarend maken. Sinds de inwerkingtreding van het nieuwe verbintenissenrecht in 2023 is deze regeling wettelijk verankerd (artikel 5.74 BW).
Voorwaarden en toepassing
Als aan de wettelijke voorwaarden is voldaan en de toepassing van imprevisie niet contractueel is uitgesloten, heeft de schuldenaar het recht om zijn schuldeiser te vragen het contract te heronderhandelen. Partijen krijgen zo de kans hun afspraken af te stemmen op de onvoorzienbare omstandigheden met het oog op de duurzame verderzetting van hun contract.
Belangrijk: de schuldeiser hoeft hier niet op in te gaan. Het Burgerlijk Wetboek voorziet voor de schuldenaar enkel het recht om een heronderhandeling te vragen. Bij een afwijzing van het verzoek of het afspringen van de heronderhandelingen, kan de schuldeiser zich evenwel tot de rechter in kort geding wenden. De rechter kan zo het contract aanpassen of beëindigen, mits hij van oordeel is dat er toch aan de voorwaarden voor imprevisie is voldaan.
Een Belgische meubelfabrikant sluit een contract met een verkoper voor de levering van 5.000 houten tafels tegen een afgesproken prijs. De fabrikant laat het hout invoeren uit de VS. Kort na contractsluiting voert Europa extra invoerheffingen in op Amerikaans hout. De fabrikant wordt dus, geheel onvoorzien, geconfronteerd met torenhoge kosten voor het invoeren van zijn grondstoffen. De fabrikant kan nu, via de imprevisieleer, aan de verkoper vragen om het contract te heronderhandelen.
Een meer gekende juridische remedie voor plotse onvoorziene omstandigheden is overmacht. De drempel om je hierop te kunnen beroepen is echter hoger.
Bij overmacht is het door onvoorziene omstandigheden volledig onmogelijk geworden om de overeenkomst uit te voeren.
Bij imprevisie daarentegen is uitvoering nog steeds mogelijk, maar door onvoorziene omstandigheden is het onredelijk verzwaard. De uitvoering is niet onmogelijk, maar wel buitengewoon belastend geworden.
Conclusie: wat te doen bij plotse prijsstijgingen?
Bij onverwachte gebeurtenissen of sterk gewijzigde omstandigheden die impact hebben op je overeenkomst, is het belangrijk om snel en doordacht te handelen.
Analyseer je contract
Ga eerst na wat er precies werd afgesproken.
-
Staat er een prijsaanpassingsclausule in je contract? Dit kan toelaten om de prijs aan te passen wanneer bepaalde omstandigheden wijzigen.
-
Werd de mogelijkheid tot imprevisie (onvoorzienbare omstandigheden) expliciet uitgesloten of net toegelaten? Dat maakt een groot verschil in wat je kan inroepen.
Bron: Vandelanotte
» Bekijk alle artikels: Handel & Consument, Verbintenissen & Goederen
Boeken in de kijker:
