Oppassen geblazen: de niet-naleving van de informatieverplichtingen bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten heeft verregaande gevolgen (Caluwaerts Uytterhoeven)

Auteur: Caluwaerts Uytterhoeven

Wenst u een commerciële samenwerkingsovereenkomst op poten te zetten? Zorg er dan voor dat u als rechtsverlener de precontractuele informatieverplichting naleeft die hiermee gepaard gaat, en dit vanaf het begin van de onderhandelingen. Het niet naleven ervan kan immers zeer verregaande gevolgen hebben.

Deze B2B-informatieplicht rust op de rechtsverlener en heeft tot doel de rechtsverkrijger – doorgaans de economisch zwakkere partij in het samenwerkingsverband – te beschermen door hem tijdig en voldoende te informeren over de draagwijdte en inhoud van zijn verbintenissen.

Onder het motto “een gewaarschuwd (en geïnformeerd) ondernemer is er twee waard”, lichten wij in deze blog de precontractuele informatieverplichting en haar toepassingsgebied toe en informeren wij u over de mogelijke gevolgen bij niet-naleving ervan.

Toepassingsgebied

In eerste instantie moet men nagaan of er effectief sprake is van een commerciële samenwerkingsovereenkomst. Hieronder verstaat men een overeenkomst tussen meerdere partijen waarbij de ene partij aan de andere het recht verleent om, bij de verkoop van producten of de verstrekking van diensten, gebruik te maken van een commerciële formule onder één of meer vormen:

• een gemeenschappelijke handelsnaam,
• een gemeenschappelijk uithangbord,
• de overdracht van knowhow, of
• het verlenen van commerciële of technische bijstand.
  (Artikel X.26 WER)

Het gaat dus om een ruim toepassingsgebied waarbij heel wat types samenwerkingsverbanden in aanmerking komen.

Denk hierbij aan:

• franchiseovereenkomsten,
• concessie- en distributieovereenkomsten,
• maar ook aan handelsagentuur en makelaarsovereenkomsten (met uitzondering van het bank- en verzekeringswezen).

De informatieplicht

Is er effectief sprake van een commerciële samenwerkingsovereenkomst, dan bent u als rechtsverlener verplicht de precontractuele informatieverplichting die hiermee gepaard gaat, na te leven.

Concreet moet u uiterlijk één maand vóór het sluiten van de overeenkomst, en via een duurzame en toegankelijke gegevensdrager, aan de rechtsverkrijger (bv. kandidaat-agent, distributeur, concessionaris, …):

1. een ontwerp van de volledige overeenkomst overmaken, en
2. een afzonderlijk precontractueel informatiedocument (“PID”) toevoegen, bestaande uit twee luiken:
   • Luik 1: een samenvatting van de belangrijkste contractuele bepalingen
     (bv. intuitu personae-karakter, duur, hernieuwing en opzeg, vergoeding, concurrentiebeding, enz.)
   • Luik 2: economische informatie ter beoordeling van het samenwerkingsverband
     (bv. identiteit en rechtsvorm van de rechtsverlener, boekhoudkundige informatie, verwachte lasten en investeringen, enz.)

De in het PID op te nemen vermeldingen en informatie worden exhaustief en gedetailleerd opgesomd in Art. X.28 WER.

Opgepast, de inhoud van zowel het eerste als het tweede luik werd gewijzigd enuitgebreid vanaf 1 september 2024 respectievelijk 1 maart 2025. U let er dus best op dat het PID is opgemaakt volgens de bepalingen die gelden op het moment van de sluiting van de overeenkomst.

Deze verplichting geldt ook bij:

• de hernieuwing van een commerciële samenwerkingsovereenkomst van bepaalde duur,
• het aangaan van een nieuwe overeenkomst tussen dezelfde partijen,
• én bij wijziging van een bestaande overeenkomst die al minstens twee jaar in uitvoering is.
  (Art. X.29 WER)

Ook in deze gevallen dient u als rechtsverlener minstens één maand voorafgaand aan de ‘nieuwe’ overeenkomst een volledig ontwerp over te maken, vergezeld van een afzonderlijk PID (weliswaar een vereenvoudigde versie gezien u enkel de wijzigingen of nieuwigheden in de verf dient te zetten) (Art X.29 WER).

Tijdens de bedenktermijn van één maand mogen partijen geen enkele verbintenis aangaan, noch enige vergoeding, bedrag of waarborg eisen of betalen (met uitzondering van en vertrouwelijkheidsakkoord of toepassing van artikel X.29 WER). Dit impliceert ook dat er in principe een nieuwe termijn begint te lopen als er belangrijke wijzigingen worden doorgevoerd aan het ontwerpvan overeenkomst of aan het PID.

Sancties

Verstrekt u als rechtsverlener geen ontwerp van de commerciële samenwerkingsovereenkomst en/of PID, of doet u dit niet schriftelijk of op een duurzame en toepasselijk drager, dan kan dit verregaande gevolgen hebben:

• De rechtsverkrijger kan de nietigheid van de gehele overeenkomst inroepen tot twee jaar na ondertekening, ongeacht of deze ondertussen werd uitgevoerd.
• Ontbreken bepaalde verplichte vermeldingen in het PID? Dan kan de rechtsverkrijger tot tien jaar na ondertekening de nietigheid van bepaalde clausules vorderen (behoudens vrijwillige uitvoering).

Kortom, u dient dus zeker de nodige aandacht te besteden aan de precontractuele informatieverplichting.

Een verklaring van de rechtsverkrijger dat alle formaliteiten werden nageleefd, volstaat niet om aan de sancties te ontsnappen. Een afstand van nietigheid kan pas geldig zijn minstens één maand na het afsluiten van het contract, en moet bovendien de motieven voor die afstand vermelden. (Art. X.30, lid 3 WER)

Bron: Caluwaerts Uytterhoeven