Meer bescherming voor ondernemingen die goederen en diensten aanbieden via onlineplatforms (Eubelius)

Handel & Consument | 23 december 2019

Auteurs: Thijs Tanghe en Heleen Van Cauwenberge (Eubelius)

Publicatiedatum: 13/12/2019

Ondernemingen (producenten, restauranthouders, app-ontwikkelaars, vervoerders, enz.) doen steeds vaker een beroep op onlineplatforms om hun goederen en diensten bij consumenten aan de man te brengen. Voor de relatie tussen onlineplatforms en de zakelijke gebruikers ervan werd op Europees niveau Verordening 2019/1150 (“Verordening”) aangenomen. De Verordening beoogt de zakelijke gebruikers van onlineplatforms beter te beschermen, onder meer door onlineplatforms te verplichten tot transparantie en doeltreffende geschillenbeslechting.

Op wie van toepassing?

Samengevat is de Verordening van toepassing op de relatie tussen onlineplatforms (“onlinetussenhandelsdienstverleners“) en zakelijke gebruikers die via de onlinetussenhandelsdiensten goederen en diensten aanbieden aan consumenten in de EU. De zakelijke gebruikers moeten hun vestigings- of woonplaats in de EU hebben. Dit is niet vereist voor het onlineplatform.

Onder vergelijkbare voorwaarden is de Verordening ook van toepassing op onlinezoekmachines, al gelden daarvoor een beperkter aantal regels.

De Verordening is niet van toepassing op onlinebetalingsdiensten, onlinereclametools of onlinetussenhandelsdiensten voor de uitwisseling van reclame die niet gericht zijn op het faciliteren van directe transacties en die geen contractuele verhouding met consumenten bevatten.

Welke nieuwe regels voor onlinetussenhandelsdienstverleners?

Verplichtingen inzake de algemene voorwaarden

De Verordening legt aan de onlinetussenhandelsdienstverleners een aantal verplichtingen op met betrekking tot hun algemene voorwaarden:

1. De algemene voorwaarden moeten duidelijk en begrijpelijk zijn opgesteld, en eenvoudig beschikbaar zijn in alle fasen van de commerciële verhouding, met inbegrip van de precontractuele fase.

2. De algemene voorwaarden moeten informatie bevatten op een heel aantal punten:

de redenen voor een opschorting, beëindiging of beperking van de onlinetussenhandelsdiensten;
de aanvullende distributiekanalen en eventuele gelieerde programma’s (zoals een website of applicatie) waarvan onlineplatforms gebruik kunnen maken om de goederen of diensten op de markt te brengen;
de eigendom en controle van intellectuele eigendomsrechten van de zakelijke gebruikers;
de belangrijkste parameters die de rangschikking van de zakelijke gebruikers in de onlinezoekresultaten bepalen, en de redenen voor het relatieve belang van die belangrijkste parameters ten opzichte van andere parameters;
aanvullende goederen en diensten (bijvoorbeeld een reparatiedienst voor een te koop aangeboden product), met inbegrip van financiële producten, die aan consumenten worden aangeboden door de onlinetussenhandelsdienstverlener of een derde;
mogelijke gedifferentieerde behandeling ten aanzien van de aangeboden goederen of diensten of ten aanzien van de zakelijke gebruikers, en de belangrijkste economische, commerciële of juridische overwegingen voor een dergelijke gedifferentieerde behandeling;
de voorwaarden waaronder zakelijke gebruikers het contract met de onlinetussenhandelsdienstverlener kunnen beëindigen;
de technische en contractuele toegang – of het ontbreken daarvan – van zakelijke gebruikers tot persoonsgegevens of andere gegevens die zakelijke gebruikers of consumenten verstrekken voor het gebruik van de onlinetussenhandelsdiensten of die worden gegenereerd bij de verstrekking van die diensten;
de technische en contractuele toegang – of het ontbreken daarvan – tot de door de zakelijke gebruiker verstrekte of gegenereerde informatie die na het verstrijken van de overeenkomst tussen de onlinetussenhandelsdienstverlener en de zakelijke gebruiker al dan niet wordt behouden; en

3. de toegang tot en de werking van het interne klachtenafhandelingssysteem.De wijzigingen van de algemene voorwaarden moeten op een duurzame drager ter kennis worden gebracht en mogen pas worden doorgevoerd nadat een opzegtermijn van minstens 15 dagen is verstreken. In principe mogen wijzigingen van algemene voorwaarden ook niet met terugwerkende kracht worden opgelegd.

4. In de algemene voorwaarden moeten twee of meer bemiddelaars worden aangeduid waarop een beroep kan worden gedaan voor de buitengerechtelijke beslechting van een geschil.

Voor algemene voorwaarden die niet voldoen aan een aantal van deze vereisten, voorziet de Verordening uitdrukkelijk in een nietigheidssanctie.

Met het oog op meer transparantie voor de consument, zien onlinetussenhandelsdienstverleners erop toe dat de identiteit van de zakelijke gebruiker die de goederen of diensten aanbiedt, steeds duidelijk zichtbaar is

Verplichte motivering van een beperking, opschorting of beëindiging van de diensten

Indien een onlinetussenhandelsdienstverlener besluit om de levering van zijn onlinetussenhandelsdiensten aan een bepaalde zakelijke gebruiker te beperken of op te schorten, verstrekt hij voor of op het moment dat de beperking of opschorting ingaat, een motivering van dat besluit op een duurzame gegevensdrager.

Bij de beëindiging van de onlinetussenhandelsdiensten moet de onlinetussenhandelsdienstverlener ten minste 30 dagen voordat de beëindiging ingaat een motivering van die beëindiging verstrekken op een duurzame gegevensdrager. Op die regel zijn er wel een aantal uitzonderingen, zoals in geval van herhaalde schendingen van de algemene voorwaarden door de zakelijke gebruiker.

Geschillen: intern klachtenafhandelingssysteem en bemiddeling

De Verordening beoogt een snelle en doeltreffende oplossing voor geschillen tussen zakelijke gebruikers en onlineplatforms. Onlinetussenhandelsdienstverleners moeten in dat kader voorzien in een eenvoudig en kosteloos intern klachtenafhandelingssysteem dat zorgt voor de afhandeling van klachten van zakelijke gebruikers binnen een redelijke termijn. Deze verplichting geldt niet voor kleine onlineplatforms waar minder dan 50 personen werkzaam zijn en waarvan de jaaromzet of het jaarlijkse balanstotaal 10 miljoen EUR niet overschrijdt. Informatie over het totale aantal ingediende klachten, de voornaamste soorten klachten, de tijd die gemiddeld nodig was voor de verwerking van de klacht en de uitkomst ervan moet eenvoudig beschikbaar zijn voor het publiek.

Zoals reeds aangehaald, moeten onlineplatforms in hun algemene voorwaarden ook twee of meer bemiddelaars aanduiden waarmee zij bereid zijn te werken voor de buitengerechtelijke beslechting van geschillen. Hoewel de bemiddeling een vrijwillig karakter heeft, moeten de partijen te goeder trouw meewerken aan bemiddelingspogingen. De onlinetussenhandelsdienstverleners moeten ook een redelijk aandeel van de totale kosten van de bemiddeling in elke zaak dragen.

Welke nieuwe regels voor onlinezoekmachines?

Aanbieders van onlinezoekmachines moeten de belangrijkste parameters uiteenzetten die afzonderlijk of samen het zwaarst doorwegen bij het bepalen van de rangschikking en het relatieve belang van die belangrijkste parameters. Die informatie moet op de onlinezoekmachines worden verstrekt op een eenvoudige en publiek beschikbare wijze, en in duidelijke en begrijpelijke taal zijn opgesteld. De informatie moet ook actueel zijn. Indien de belangrijkste parameters de mogelijkheid omvatten om de rangschikking te beïnvloeden door een directe of indirecte vergoeding, geeft de aanbieder ook een omschrijving van die mogelijkheden en van de gevolgen van een dergelijke vergoeding voor de rangschikking.

Handhaving?

De lidstaten staan in voor een adequate en doeltreffende handhaving van de Verordening. De vastgestelde maatregelen moeten doeltreffend, evenredig en afschrikwekkend zijn.

De Verordening bepaalt wel zelf dat algemene voorwaarden die niet voldoen aan bepaalde vereisten, nietig zijn.

De Verordening voorziet ook in een recht voor bepaalde vertegenwoordigende organisaties of verenigingen van zakelijke gebruikers en voor publieke organen van de lidstaten om een vordering in te stellen bij de bevoegde nationale rechterlijke instanties om de niet-naleving van de vereisten van de Verordening te beëindigen of te verbieden.