Franchisenemers moeten een eigen prijzenpolitiek kunnen voeren (Racine)

Auteur: Stijn Claeys (Racine)

De Franse mededingingsautoriteit herhaalt in een beslissing van 12 oktober 2021 het verbod op het opleggen van vaste verkoopprijzen aan franchisenemers. Elke indruk van prijs oplegging moet vermeden worden.

Distributeurs moeten een eigen prijzenpolitiek kunnen voeren voor de producten die ze verdelen. De leverancier mag enkele maximum verkoopprijzen opleggen of aanbevolen verkoopprijzen meedelen. Deze regel geldt vanzelfsprekend ook binnen een franchisenetwerk.

Het mededingingsrecht bestraft zo’n ‘retail price maintenance’ wanneer hiervan directe of indirecte bewijzen bestaan. Dit zal bijvoorbeeld zo zijn wanneer contractuele clausules de mogelijkheid voorzien voor de franchisegever om prijzen op te leggen of de prijzen van franchisenemers op te volgen en te sturen. Dit zal ook  zonder contractuele clausules zo zijn wanneer er overeenstemmende aanwijzingen zijn dat (i) een leverancier aan zijn distributeur (aanbevolen) retail prijzen meedeelt; (ii) er een prijzenpolitiek bestaat van de leverancier voor zijn eigen verkooppunten en (iii) de meegedeelde prijzen door een overgrote meerderheid van distributeurs effectief worden toegepast.

Binnen een franchisenetwerk gelden deze regels onverkort. De Europese Commissie laat in haar Richtlijnen Verticale Overeenkomsten enkel een mogelijkheid om prijzen op te leggen in het kader van een lancering van een nieuw product of een nationale gecoördineerde prijzen campagne van korte duur. De Franse mededingingsautoriteit lijkt enkel uitzonderingen te voorzien voor coöperatieven van kleinhandelaren die geen rechtstreekse concurrenten zijn, maar trekt dit niet door naar franchisenetwerken.

Binnen een franchisenetwerk mag de franchisegever echter wel verkoopprijzen aanbevelen of maximum prijzen opleggen om voor de consument een zeker coherentie te creëren in de prijszetting binnen het netwerk. Hij mag hierbij echter geen druk zetten op de franchisenemer of andere mechanismes voorzien die de franchisenemer er toe moet brengen de prijzen van de franchisegever te hanteren.

De Franse mededingingsautoriteit herhaalt deze les in haar uitspraak van 12 oktober 2021 waarin zij de franchisegever van het netwerk van sportkledij ‘Espace Foot’ veroordeelt voor ongeoorloofde prijs oplegging. Espace Foot zetter haar franchisenemers onder druk om de prijzen zoals in de eigen verkooppunten van de franchisegever te volgen (en zo de aanbevolen prijzen van de leveranciers van Espace Foot, voornamelijk Nike Adidas en Puma, te volgen).

De ongeoorloofde druk werd afgeleid uit de volgende elementen:

• De clausules van het standaard franchisecontract van Espace Foot.
  • De overeenkomst vroeg in verschillende artikels ‘respect voor de prijzenpolitiek van de franchisegever. Zo stelt het contract dat de Franchisegever in de geest van de bescherming van het merkimago van Franchisegever prijzen zal meedelen, welke door Franchisenemer zullen worden gehanteerd. Er werd zelfs gesteld dat een niet volgen van deze prijzen kon leiden tot de verbreking van de overeenkomst.

• Tijdens de jaarlijkse bijeenkomsten van de franchisenemers werd de prijzenpolitiek voor het komende jaar voorgelegd en werd aangedrongen op een respecteren ervan.
• Het opgelegde kassasysteem liet niet eenvoudig toe om de automatisch ingegeven prijzen van de producten aan te passen. Het individueel aanpassen van de prijzen was ‘niet realistisch’.
• Er werd gedreigd met financiële boetes ten opzichte van franchisenemers die de prijzenpolitiek van de franchisegever niet volgen of die promoties voerden die niet door de franchisegever vooraf waren goedgekeurd.
• De meeste franchisenemers volgden de aanbevolen verkoopsprijzen van de leveranciers, zoals ook trouw toegepast in de eigen verkooppunten van Espace Foot.

Het blijft dus een moeilijk evenwicht om als franchisegever met de franchisenemers een coherente prijzen strategie uit te rollen. Finaal moet de franchisenemer zijn eigen prijzenpolitiek kunnen uitzetten en moet concurrentie (ook op het vlak van de prijs) tussen franchisenemers mogelijk blijven.

Bron: Racine