Aandachtspunten bij het opstellen
en analyseren van ICT-contracten

Mr. Lynn Pype en mr. Liesa Boghaert (Timelex)

Webinar op donderdag 16 mei 2024


Consumentenbescherming bij de verwerving
van financiële diensten: de laatste ontwikkelingen (optioneel met handboek)

Prof. dr. Reinhard Steennot (UGent)

Webinar op donderdag 30 mei 2024


Handelspraktijken en consumentenbescherming:
recente topics onder de loep

Dr. Stijn Claeys en mr. Arne Baert (Racine)

Webinar op vrijdag 30 augustus 2024

Een opt-in voor algemene voorwaarden op mijn webshop, moet dat nu echt? (Sirius Legal)

Auteur: Bart Van den Brande (Sirius Legal)

Is het echt nodig als webshop om een opt-in vakje te voorzien waar klanten expliciet bevestigen dat ze de algemene voorwaarden aanvaarden? Het is een vraag die we heel vaak krijgen bij Sirius Legal. We begrijpen ook best waarom. Consumenten houden immers niet van al te veel aanvinkhokjes en elke bijkomende actie die nodig is om een bestelling af te ronden verkleint de kans op conversie.
Toch is het vaak verstandig om wél te zorgen voor een expliciete aanvaarding van je algemene voorwaarden. 2 recente arresten verduidelijken waarom…

Geen verplichting

Om een geldige online verkoop ten aanzien van consumenten tot stand te laten komen is een expliciete aanvaarding van de algemene voorwaarden niet noodzakelijk. Heel wat webshops hebben een eenvoudige vermelding “door uw aankoop of door op de knop ‘bestelling bevestigen’ aanvaardt u onze algemene voorwaarden”.
Op zich is zo’n vermelding perfect legaal. De wet voorziet immers nergens dat de consument expliciet akkoord moet gaan met je algemene voorwaarden en voor zover alle wettelijk verplichte vermeldingen en informatieplichten nageleefd zijn (denk aan het bestaan van 14 dagen bedenktermijn, wettelijke garantie, …), kan je ook zonder opt-in voor de algemene voorwaarden een geldige verkoop afsluiten.

Waarom dan wel? Reden nr 1.

Toch zijn er redenen om op je webshop wél om de expliciete aanvaarding van de algemene voorwaarden te vragen. 2 recente arresten leggen (nog eens) uit waarom.
In de eerste plaats besliste Het Europees Hof van Justitie deze zomer dat de verkoper (in ons geval de webshop) moet kunnen bewijzen dat de consument alle informatie gekregen heeft die hem of haar toelaat om “de economische en juridische gevolgen” van een aankoop in te schatten. Je moet als online handelaar met andere woorden kunnen bewijzen dat de consument jouw algemene voorwaarden gekend en aanvaard heeft.

Online is vanzelfsprekend de makkelijkste manier om een opt-in vakje te voorzien en logfiles bij te houden die kunnen aantonen dat de consument inderdaad het keuzevakje aangevinkt heeft. In tegenstelling tot je privacy policy, waar een verplichte opt-in echt niet kan en je het risico loopt een onaangename boete te krijgen, mag het overigens gewoon verplicht zijn om dat vakje aan te kruisen om de bestelling te kunnen afronden.

Ten aanzien van consumenten zegt het Europees recht al langer dat absolute transparantie vereist is over “de economische en juridische gevolgen” van de inhoud van je algemene voorwaarden. Die algemene voorwaarden moeten zo geschreven zijn dat “de gemiddelde consument” kan inschatten waartoe hij of zij zich verbindt.

Waarom dan wel? Reden nr 2.

Het Belgische Hof van Cassatie voegde op 18 juni 2021, ook al deze zomer dus, nog een extra puzzelstukje toe aan het verhaal. Het ging in dat geval weliswaar om een discussie over een offline bestelbon en factuur voor een nieuwe keuken, waarbij de algemene voorwaarden van de keukenverkoper in kwestie op de achterkant van de bestelbon en factuur afgedrukt waren. Op de voorkant van die documenten stond wel een verwijzing naar de algemene voorwaarden op de achterkant, maar dat volstond volgens het Hof van Cassatie niet om de instemming van de consument uit af te leiden. Die laatste betwistte later dat hij die algemene voorwaarden effectief gezien en aanvaard had. Hij beweerde nooit de achterkant van de bestelbon of factuur gezien te hebben en die dus zeker nooit aanvaard te hebben.

Het arrest van het Hof van Cassatie in deze zaak maakt duidelijk dat je als verkoper niet enkel moet kunnen bewijzen dat je je algemene voorwaarden ter beschikking gesteld hebt aan de consument, maar dat je óók moet kunnen bewijzen dat de consument die effectief gekend en aanvaard heeft en al zéker als er in die algemene voorwaarden ongewone of uitzonderlijke strenge bedingen zijn opgenomen. Als je dat bewijs niet kan leveren, zijn je algemene voorwaarden eenvoudigweg niet aanvaard door de klant in kwestie en kan je je er dus niet op beroepen. Een korte verwijzing op de voorkant van je offerte naar algemene voorwaarden aan de achterkant volstaat daarbij dus in sommige omstandigheden niet.

Wat betekent dit concreet?

Als we dat vertalen naar de context van een webshop, betekent dit dat het niet volstaat om op je webshop en in de bestelflow een linkje naar je algemene voorwaarden toe te voegen en dan bij het afrekenen te zeggen “door op bestellen te klikken, aanvaardt u onze algemene voorwaarden”. Dat is niet meer dan het digitale equivalent van de korte verwijzing op de voorkant van je bestelbon of factuur.
Als je zeker wil zijn dat je algemene voorwaarden aanvaard zijn door de klant, moet je dus zorgen voor een duidelijk bewijs daarvan, best door een actieve daad van die klantHet verplicht aanvinken van een opt-in is daarbij de veiligste methode.

Een aanvinkhokje voor je algemene voorwaarden voorzie je dus niet omdat de wet het je verplicht, maar wel om jezelf te beschermen. Zonder riskeer je immers dat je algemene voorwaarden gewoon niet geldig zijn en dat kan erg vervelende gevolgen hebben (denk maar aan garantiebeperkingen, kosten, retourprocedures, eigendomsvoorbehoud, opzegmogelijkheden, …).

Ook bij B2B?

In B2B relaties zijn de regels overigens iets minder strikt dan bij B2C verkopen. Vaste rechtspraak hierover zegt dat bij opeenvolgende transacties, waarbij telkens de algemene voorwaarden meegestuurd worden (op de achterkant van opeenvolgende facturen) het niet protesteren van die facturen door de tegenpartij als aanvaarding van de algemene voorwaarden kan gezien worden. Afhankelijk van de omstandigheden kan dat zelfs na één niet geprotesteerde factuur al zo zijn. Dat maakt de bewijslast in B2B relaties heel wat makkelijker, maar dat neemt niet weg dat je ook daar best dezelfde basisregel hanteert: zorg voor een duidelijke, expliciete aanvaarding via een aankruishokje en bewaar log files van het aanvinken door de klant.

Bron: Sirius Legal

» Bekijk alle artikels: Handel & Consument