Algemene voorwaarden en het nieuwe bewijsrecht (aternio)

Auteur: Liese Leman (aternio)

Publicatiedatum: 18/09/2019

Het nieuwe bewijsrecht treedt in werking op 1 november 2020. De bewijsregels komen in Boek 8 van het nagelnieuwe Burgerlijk Wetboek

Waar vroeger een geschrift voorhanden moest zijn voor handelingen boven 375 euro zal dit vanaf november 2020 maar nodig zijn voor handelingen boven 3.500 euro. De vrije bewijsvoering geldt zowel tussen als tegen een onderneming. Daar er niet langer sprake is van een handelaar maar van een onderneming, is het bewijsrecht ook van toepassing op vrije beroepen en landbouwers.

Het bewijsrecht is van belang wanneer een onderneming haar algemene voorwaarden of haar factuurvoorwaarden tegenstelbaar wil maken aan een klant of een andere onderneming waar zij zaken mee doet. De vraag is dan ook of de contracten en de algemene voorwaarden een nieuw maatpak moet worden aangemeten.

Kennis van de algemene voorwaarden

Om tegenstelbaar te zijn worden de algemene voorwaarden van een onderneming ter kennis  gebracht.

Er is geen effectieve kennisname vereist bij de klant. De voorwaarden moeten wel beschikbaar zijn. Meer bepaald moet de tegenpartij weten waar zij de algemene voorwaarden kan vinden. De algemene voorwaarden, via het internet ter kennis gebracht, moeten kunnen worden opgeslagen en afgedrukt.

De onderneming dient de algemene voorwaarden niet steeds op papier in zijn geheel mee te delen. Maar indien er ongebruikelijk voorwaarden zijn opgenomen in de algemene voorwaarden zal dit wel expliciet moeten opgenomen worden met de contractpartij. Vermijd discussies en deel de algemene voorwaarden bij voorkeur in het geheel mee.

Daarnaast moet de inhoud van de algemene voorwaarden ook kenbaar zijn en dus begrijpelijk.

De kennisgeving gebeurt uiterlijk op het ogenblik van de contractsluiting. Een laattijdige mededeling is mogelijk ingeval van aanvaarding.

Factuur zal niet langer almachtig zijn

Een aanvaarde of niet binnen een redelijk termijn betwiste factuur levert het bewijs van elke rechtshandeling. Dus niet enkel van een koopovereenkomst.

Traditioneel leverde een aanvaarde factuur aldus het bewijs van een onderliggende gesloten koop-verkoopovereenkomst. Het nieuwe bewijsrecht zorgt voor een verruiming. De factuur levert vanaf 1 november 2020 het bewijs van alle soorten overeenkomsten.

Tegelijk haalt men ook de kracht van de factuur onderuit. Tot 1 november 2020 kan een onderneming nog bewijs leveren op grond van een aanvaarde factuur. Vanaf 1 november 2020 kan de tegenpartij evenwel het tegenbewijs leveren. De primauteit van de factuur komt hiermee ten einde. Dit brengt zonder twijfel meer rechtsonzekerheid teweeg.

Aanvaardings-, instemmings- en goedkeuringsclausules

Het nieuwe artikel 8.11 van het Burgerlijk Wetboek luidt:

“Het gebrek aan betwisting van een factuur door een persoon die geen onderneming is, kan niet worden beschouwd als een aanvaarding van die factuur, behalve wanneer deze afwezigheid van betwisting een omstandig stilzwijgen uitmaakt. De uitdrukkelijke of stilzwijgende aanvaarding van een factuur door een persoon die geen onderneming is, maakt een feitelijk vermoeden uit. Iedere overeenkomst die afwijkt van de regels in dit lid en afgesloten is voor het ontstaan van het geschil, is nietig.”

Algemene voorwaarden die zonder meer stellen dat de voorwaarden zijn aanvaard, zullen vanaf november 2020 nietig zijn. Heel wat contracten bevatten dergelijke instemmingsclausule.

De nieuwe wet biedt de tegenpartij echter altijd de mogelijkheid om tegenbewijs te leveren. Als de algemene voorwaarden deze mogelijkheid miskennen zijn ze nietig.

Conclusie

Instemmings- en goedkeuringsclausules, die de instemming van tegenpartij op onweerlegbare wijze vastleggen, zijn absoluut verboden en dus nietig. Dit geldt zowel in B2C als in B2B verhoudingen. Vanaf 1 november 2020 kan de onderneming dan ook beter geen overeenkomsten sluiten, wijzigen of verlengen met dergelijke clausules. De wijzigingen zijn an sich niet wereldschokkend, maar toch dient men bedachtzaam om te gaan met deze nieuwe wetgeving.

Lees hier het originele artikel