Onrechtmatig verkregen bewijs in fiscale zaken: wetsvoorstel wil drastische wijzigingen (LegalNews)

Auteur: Marc Vandecasteele (LegalNews)

Het op 24 september 2024 ingediend wetsvoorstel beoogt niet alleen een duidelijk wettelijk kader te scheppen voor het gebruik van onrechtmatig verkregen bewijskrachtige gegevens, maar ook verandering te brengen in de huidige stelling dat de belastingadministratie in principe elk bewijsmiddel mag gebruiken, behoudens uitzonderingen.

Als de rechters geval per geval, op basis van een fel bekritiseerd standpunt van het Hof van Cassatie, moeten oordelen of onrechtmatig verkregen bewijzen al dan niet worden aanvaard, bestaat immers het risico dat een ongelijke en tegenstrijdige rechtspraak tot stand komt tussen feitenrechters die de Antigoon-rechtspraak niet toepassen en dientengevolge oordelen dat de op grond van onrechtmatig verkregen bewijzen gevestigde belasting moet worden vernietigd, en anderen, die de Antigoon-rechtspraak onverkort dan wel deels toepassen.

De indiener is van oordeel dat het door het Hof van Cassatie vastgestelde beginsel moet worden herzien. Welke logica schuilt immers achter de insteek dat het illegaal verkregen bewijs aanvaardbaar is, behalve in bepaalde gevallen? Zou het niet samenhangender zijn te stellen dat een illegaal verkregen bewijs niet kan worden gebruikt, behalve in bepaalde gevallen? Het Antigoon-beginsel geldt uiteindelijk voor bewijsmateriaal dat problematisch is omdat het door enigerlei onwettigheid is aangetast. Het is derhalve vrij paradoxaal dat de inaanmerkingneming van dit bewijsmateriaal wordt onderzocht in de veronderstelling dat het aanvaardbaar zou zijn.

Voorts past volgens de indiener het wetsvoorstel volledig in het wetgevende kader dat moet zorgen voor een doelmatige vervolging van de al dan niet georganiseerde ernstige fiscale fraude waarmee, volgens de wet van 20 september 2012 tot instelling van het “una via”-principe in de vervolging van overtredingen van de fiscale wetgeving en tot verhoging van de fiscale penale boetes, de strafrechtelijke overheden met ruime onderzoeksbevoegdheden moeten worden belast; deze bevoegdheden doen sterker afbreuk aan de fundamentele rechten. De bestraffing van de ernstige fiscale misdrijven werd onlangs verder opgevoerd door in de mogelijkheid te voorzien om fiscale MOTEM’s op te richten (gemengde multidisciplinaire onderzoeksteams die bestaan uit speurders van de federale gerechtelijke politie en uit ambtenaren van andere administraties).

Het wetsvoorstel beoogt dan ook te bepalen dat de belastingadministratie niet langer onrechtmatig verkregen bewijsmiddelen mag gebruiken om een belasting te vestigen, behalve in bepaalde gevallen die nauwkeuring wettelijk zijn afgebakend.

Lees hier de volledige fiche van het wetsvoorstel