Beleidsnota Justitie. Een selectie van een aantal items voor ondernemingen (Recht op zaterdag)

Auteur: Marc Vandecasteele (Recht op zaterdag)

In de Beleidsnota Justitie, die op 24 april 2025 werd gepubliceerd op de website van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, selecteerden we volgende items, die een impact hebben voor ondernemingen:

Snellere en efficiëntere toegang tot Justitie door modernere en kortere procedures

De werkzaamheden inzake de uitvoering van de wet van 25 april 2024 houdende organisatie van zittingen per videoconferentie in het kader van gerechtelijke procedures worden in samenspraak met alle betrokken actoren voortgezet. Daartoe worden de koninklijke uitvoeringsbesluiten in 2025 voorbereid. Er wordt nagegaan of de wet zelf moet worden aangepast om de rechtszekerheid en de praktische toepassing ervan op het terrein met elkaar te verzoenen.

Alternatieve vormen van geschillenoplossing worden gepromoot, zowel binnen als buiten de rechtbanken. Het gaat niet alleen om bemiddeling of collaboratief recht zoals voorzien in artikel 1738 van het Gerechtelijk Wetboek, maar bijvoorbeeld ook om verzoening in burgerlijke zaken dankzij de kamers voor minnelijke schikking die zijn ingesteld binnen de hoven en rechtbanken. Wat deze laatste alternatieve geschillenbeslechtingsvorm betreft, zullen de bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek verder geoptimaliseerd worden.

Het sluitstuk van een vernieuwd Burgerlijk Recht dat burgers en ondernemingen beter beschermt

De werkzaamheden met betrekking tot de boeken 6, 7, 9 en 10 zullen worden verdergezet, met het oog op de hervorming van de materies van de bijzondere overeenkomsten, de zekerheden en de verjaring.

Betere bescherming van de rechten van consumenten en ondernemers

Om consumenten beter te beschermen tegen oneerlijke handelspraktijken, wordt de modernisering van de wet-Breyne voorbereid, in samenwerking met de bevoegde ministers, na overleg met de sector en de organisaties voor consumentenbescherming. Het doel is het wegwerken van de bestaande achterpoortjes in de wet, het versterken van de handhaving door de economische inspectie en het zorgen voor een optimalisatie en uitbreiding van het beroepsverbod.

JustBan, het centraal register voor beroepsverboden, dat onder meer consumenten toelaat om eenvoudig te controleren of een aannemer of bouwpromotor een beroepsverbod heeft, wordt verder uitgebouwd en gepromoot als een essentieel instrument in de strijd tegen malafide ondernemers.

De wetgeving met betrekking tot de rechten van vennootschappen en verenigingen (Wetboek van Vennootschappen en verenigingen) en insolventie (Boek XX van het Wetboek Economisch Recht) wordt geëvalueerd, met het oog op de optimalisering ervan in het licht van de ervaringen in de praktijk met deze wetgeving. Het doel is om de verschillende insolventieprocedures zo efficiënt mogelijk te maken en de ondernemingen en haar schuldeisers zoveel mogelijk opties te bieden om de onderneming te redden, enerzijds, en schuldeisers niet in de kou te laten staan, anderzijds. Deze evaluatie moet ook kaderen in een meer algemene administratieve vereenvoudiging. Eveneens is de vaststelling dat een aantal maatregelen in het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen en het Wetboek van economisch recht die specifiek van toepassing op de non-profit sector zijn, de realiteit en noden op het terrein niet geheel weerspiegelen. Er wordt een aanvang genomen met de identificatie daarvan, en vervolgens wordt er gewerkt aan een plan van aanpak.

Met een uitbreiding van de functionaliteiten van JustAct wordt de digitalisering verder gezet van documenten van de ondernemingsrechtbanken die betrekking hebben op de online oprichting, wijziging of stopzetting van een vennootschap of organisatie of vereniging. Ook de mogelijkheden  om het JustBan te koppelen aan JustAct wordt nagegaan, zodat de mogelijkheid wordt ontnomen om nog een onderneming op te richten indien een beroepsverbod van kracht is.

Financiële strafuitvoering: een buitgerichte aanpak

Om zware criminaliteit en illegale geldstromen te bestrijden, wordt een gestructureerde samenwerking opgezet tussen de verschillende actoren die betrokken zijn bij de fiscale en financiële opsporing. Die nauwere samenwerking beoogt de optimalisering van de identificatie en recuperatie van criminele vermogens volgens het “follow the value”-principe. Daartoe worden, samen met de minister van Financiën, de werkzaamheden opgestart om het Centraal Orgaan voor de Inbeslagname en de Verbeurdverklaring te hervormen, in een samenwerking met de nieuw op te richten multidisciplinaire fiscale en financiële opsporingsdienst, de FIOD (onder co-bevoegdheid van de minister van Financiën en de minister van Justitie). In afwachting van deze verregaande hervorming, wordt in 2025 gestart met de uitvoering van de wet van 18 april 2024 houdende optimalisatie van de werking van het COIV en het Overlegorgaan voor de coördinatie van de invordering van niet-fiscale schulden in strafzaken. De uitvoeringsbesluiten worden opgesteld en zullen het COIV op korte termijn doeltreffender laten functioneren. Samen met de minister van Financiën wordt onderzocht we hoe de buitgerichte aanpak versterkt kan worden in een gecoördineerde samenwerking tussen Justitie, de FIOD en de Invorderingsdiensten van de FOD Financiën, om zo te verzekeren dat de daders van georganiseerde misdaad zich niet verrijken.

Justitie als onderdeel van de ketenaanpak

De strijd tegen sociale fraude en sociale dumping moet worden opgevoerd, zodat de eerlijke concurrentie in het economische leven wordt hersteld en de werknemers naar Europese normen beschermd zijn, zoals van een sociale welvaartstaat mag worden verwacht. De rol van de arbeidsauditoraten in de strafrechtketen wordt versterkt en hun bevoegdheden op penaal vlak worden maximaal ingezet. De Federale Politie zal zorgen voor een permanent beeld van de sociale fraude dat zich zal richten op ernstige en georganiseerde sociale fraude, in verband met sociale dumping en mensenhandel. Ze zal ook zorgen voor een permanent beeld van de fiscale fraude. De Federale Politie zal voorzien in de alarmsignalen (dankzij de ontwikkeling van de signaalfunctie en de informatie van de SIOD).