Wie is er bang voor de grote boze WORG? (GD&A Advocaten)

Auteur: Alisa Konevina (GD&A Advocaten)

Vanaf 18 september 2024 worden 139 gebieden met in totaal ca. 712 ha in Vlaanderen herstemd als watergevoelige openruimtegebied (WORG). Deze gebieden komen niet meer in aanmerking voor bebouwing. Wel kan de herbestemming aanleiding geven tot een eigenaarsvergoeding en is er nog een beroepsmogelijkheid lopende bij de Raad van State tot en met 4 november 2024.

Op 4 september 2024 verscheen in het Belgisch Staatsblad het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 2024 tot definitieve aanduiding van 139 watergevoelige openruimtegebieden (WORG). Dit besluit treedt op 18 september 2024 in werking. De aanduiding als WORG heeft tot gevolg dat in totaal ca. 712 ha niet meer in aanmerking komt voor bebouwing.

De gebieden zijn gelegen op het grondgebied van de gemeenten Aarschot, Aartselaar, Affligem, Alken, Antwerpen, Assenede, Beerse, Beersel, Berlaar, Beveren, Boom, Brakel, Brasschaat, Brugge, Deerlijk, Denderleeuw, Diksmuide, Duffel, Edegem, Evergem, Geraardsbergen, Halen, Hasselt, Heist-op-den-Berg, Hemiksem, Herenthout, Herselt, Heusden-Zolder, Hulshout, Izegem, Kampenhout, Kapellen, Knokke-Heist, Kontich, Kortrijk, Laakdal, Landen, Lebbeke, Lichtervelde, Lier, Londerzeel, Maaseik, Maasmechelen, Malle, Mechelen, Meerhout, Merchtem, Mol, Niel, Nijlen, Ninove, Oosterzele, Oostkamp, Oudenaarde, Oud-Turnhout, Poperinge, Putte, Puurs-Sint-Amands, Ranst, Ronse, Schilde, Schoten, Sint-Katelijne-Waver, Sint-Niklaas, Sint-Truiden, Turnhout, Veurne, Waregem, Westerlo, Wetteren, Wevelgem, Wijnegem, Willebroek, Wingene, Wommelgem, Zandhoven, Zedelgem, Zemst, Zoersel, Zwalm, Zwevegem en Zwijndrecht.

De aanduiding als WORG komt in uitvoering van art. 5.6.8 VCRO. Deze bepaling uit de Vlaamse codex ruimtelijke ordening voorzag reeds sinds 2017 in een mogelijkheid voor de Vlaamse Regering om gebieden waar een conflict bestaat tussen de verdere realisatie van de bestemming en de belangen van het watersysteem aan te duiden als watergevoelig openruimtegebied.

De herbestemming als WORG heeft in de praktijk tot gevolg dat de getroffen gebieden onbebouwbaar worden. Nieuwe omgevingsvergunningen voor woningen of bedrijven zijn dus niet meer mogelijk. Door de herbestemming vervallen eveneens automatisch de onbebouwde delen van niet-vervallen verkavelingsvergunningen.

Mogelijke functies binnen een WORG zijn onder meer natuurbehoud, bosbouw en landbouw. Handelingen die nodig of nuttig zijn voor deze functies blijven toegelaten.

Voor bestaande vergunde constructies blijven de zonevreemde basisrechten van kracht.

Eigenaars van gronden in WORG (met inbegrip van lokale besturen) kunnen een zogenaamde eigenaarsvergoeding (de vroegere planschadevergoeding) aanvragen. Deze vergoeding wordt berekend overeenkomstig de bepalingen van het Instrumentendecreet. Dit vorderingsrecht is slechts twee jaar geldig.

Daarnaast kan het besluit van de Vlaamse Regering nog tot 4 november 2024 worden aangevochten bij de Raad van State.

Bron: GD&A Advocaten