Watertoets: nieuwe overstromingskaarten en een ruimere informatieplicht in 2023 (Portico Advocaten)

Auteur: Sebastiaan De Meue (Portico Advocaten)

Watertoets en Watertoetsbesluit

Met de watertoets beoordeelt de bevoegde overheid de impact van een vergunningsaanvraag of een plan of programma op het watersysteem: er wordt onderzocht hoe significant schadelijke effecten kunnen worden voorkomen, beperkt of gecompenseerd. Het resultaat van die oefening wordt als ‘waterparagraaf’ opgenomen in de goedkeuringsbeslissing.

Aan de hand van het Watertoetsbesluit, en de daarbij gevoegde overstromingskaarten wordt bepaald in welke gevallen en aan welke instantie daarover een bijzonder advies moet worden gevraagd. Er geldt ook een informatieplicht: indien een onroerend goed gelegen is in gebied dat volgens die kaart overstromingsgevoelig is, moet daarvan vermelding gemaakt worden in de verkoopakte en publiciteit met betrekking tot verkoop daarvan.

Op 25 november 2022 heeft de Vlaamse Regering een aantal wijzigingen aan het Watertoetsbesluit goedgekeurd. Het wijzigingsbesluit, dat nog niet gepubliceerd is, treedt op 1 januari 2023 in werking.

Nieuwe overstromingskaarten

Vanaf 2023 gelden nieuwe overstromingskaarten. In de plaats van een één kaart met aanduiding van mogelijk en effectief overstromingsgevoelige gebieden, wordt een onderscheid gemaakt tussen de mogelijke oorzaken van overstromingsgevoeligheid. Er wordt gewerkt met drie afzonderlijke kaarten, met name voor overstromingsgevoelige gebieden vanuit de zee, vanuit de rivieren (‘fluviaal’), of vanwege intense neerslag (‘pluviaal’).

Het is de bedoeling dat deze nieuwe overstromingskaarten regelmatig geactualiseerd worden. Ze zijn nu al online raadpleegbaar.

Informatieplicht, overstromingsscore en overstromingsattest

Met deze nieuwe kaarten worden de overstromingsgevoelige gebieden opnieuw – en mogelijk anders – afgebakend.  Voor percelen en onroerende goederen gelegen binnen deze gebieden wordt een ‘overstromingsscore’ toegekend, waarbij de score voor het perceel (de ‘P-score’) kan verschillen van deze voor het gebouw (de ‘G-score’).

Deze scores worden uitgedrukt in vier klassen, waarbij klasse A de meest gunstige is:

• Klasse A: geen overstroming gemodelleerd;
• Klasse B: kleine kans op overstromingen onder de klimaatverandering 2050;
• Klasse C: kleine kans op overstromingen onder het huidige klimaat;
• Klasse D: middelgrote kans op overstromingen onder het huidige klimaat.

De P- en G-score kunnen geactualiseerd worden met een overstromingsattest, opgemaakt door een erkend deskundige, bijvoorbeeld nadat adaptie- en beschermingsmaatregelen zijn genomen die een lagere overstromingsscore rechtvaardigen.

De informatieplicht strekt zich uit tot deze overstromingsscores. Indien van toepassing, moeten de P- en G-score, alsook de opmaak van een eventueel overstromingsattest, toegevoegd worden aan de onderhandse en authentieke akten van verkoop, verhuur en inbreng, alsook vermeld worden in de publiciteit.

Wijziging vrijstelling van vergunningsplicht inzake ontharding en afbraak

Met hetzelfde besluit wordt voorts een aantal wijzigingen doorgebracht aan het Vrijstellingsbesluit. De bedoeling is om verdere ontharding te stimuleren.

Ontharding wordt volledig vrijgesteld van de vergunningsplicht, voor zover de betrokken verhardingen niet zijn opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed.

De reeds bestaande vrijstelling voor de afbraak van vrijstaande constructies wordt uitgebreid. De bestaande beperking van de vrijstelling tot grondoppervlakten van maximaal 100 m² wordt opgeheven, en vervangen door een volumenorm, met name maximaal 1.000 m³ voor niet-residentiële gebouwen, 5.000 m³ voor hoofdzakelijk residentiële gebouwen, met uitzondering van eengezinswoningen, en 250 m³ wanneer het infrastructuurwerken betreft. Bij overschrijding van deze normen is niet alleen een omgevingsvergunning, maar ook de opmaak van een sloopopvolgingsplan vereist.

Bron: Portico Advocaten