Het nieuwe Boek 6 en de impact
voor de bouw- en vastgoedsector:
10 aandachtspunten

Prof. dr. Kristof Uytterhoeven (Caluwaerts Uytterhoeven)

Webinar op dinsdag 23 april 2024


Het nieuwe Boek 6 en de impact inzake verzekeringen:
een analyse aan de hand van 10 knelpunten

Mr. Sandra Lodewijckx en mr. Pieter-Jan Van Mierlo (Lydian)

Webinar op vrijdag 26 april 2024


Aansprakelijkheid van hulppersonen
in en buiten de contractketting.
Een analyse in het licht van Boek 6

Prof. dr. Ignace Claeys en mr. Camille Desmet (Eubelius)

Webinar op vrijdag 30 augustus 2024


Woninghuur in Vlaanderen en Brussel:
het antwoord op 25 praktijkvragen

Mr. Ulrike Beuselinck en mr. Koen De Puydt (Seeds of Law)

Webinar op dinsdag 27 augustus 2024


Vastgoedtransacties
door én met administratieve overheden:
overheidsopdracht of uitgesloten vastgoeddienst?

Dhr. Constant De Koninck (Rekenhof)

Webinar op donderdag 13 juni 2024

Vlaamse regering stelt op vrijdag 16 december 2022 het omgevingshandhavingsprogramma definitief vast: de buurt als nieuwe toezichthouder en de herinvoering van de schandpaal? (GSJ Advocaten)

Auteur: Jo Van Lommel (GSJ Advocaten)

Het omgevingshandhavingsprogramma betreft een meerjarenprogramma dat de gewestelijke handhavingsdoelstellingen omvat. Het programma vervangt het Handhavingsprogramma Ruimtelijke Ordening van 18 november 2015 en het Milieuhandhavingsprogramma 2015-2019 van 22 april 2016. De gewestelijke omgevingshandhavingsactoren zijn gebonden door de inhoud van vermeld programma.  Voor de lokale omgevingshandhavingsactoren betreft dit slechts een aanbeveling.

Het omgevingshandhavingsprogramma bestaat uit vier strategische (beleids)doelstellingen, telkens aangevuld met concrete operationele doelstellingen.

Eén van deze concrete doelstellingen is de verankering van zeven gewestelijke handhavingsprioriteiten hetwelk de grondslag vormt om tot een goede leefomgeving te komen voor de huidige en toekomstige generaties. De prioriteiten betreffen:

    1. De instandhouding van biodiversiteit
    2. De reductie van de emissies van broeikasgassen
    3. De aanpak van de stikstofproblematiek (m.i.v. het bestrijden van nutriëntenverliezen)
    4. Handhaving inzake de droogteproblematiek
    5. Handhaving in functie van een duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen
    6. Het doen naleven van de emissie- en kwaliteitsnormen voor gevaarlijke en bioaccumuleerbare stoffen in water, lucht en bodem
    7. Het behoud en herstel van de goede ruimtelijke ordening

Een andere belangrijke vaststelling in het programma betreft de rol die aan de burger wordt toebedeeld.  Ruimtelijke ordening, milieu, natuur en gezondheid staan dicht bij de burger en hebben een rechtstreekse impact op hen. Van iedere burger wordt in het programma verwacht dat zij mee verantwoordelijkheid nemen voor de realisatie van deze goede omgeving. Dit vertaalt zich volgens het programma in een prominente rol voor de burger in het kader van de omgevingshandhaving.  De burger krijgt als het ware een impliciete toezichtstaak toegewezen, en wordt verzocht om mee ‘een oogje in het zeil te houden’ en aan de bevoegde instanties te melden indien er sprake zou zijn van inbreuken.  Dit betreft het zogenaamde citizen engagement. Op het eerste gezicht lijkt dit een ommekeer te zijn ten aanzien van de vorige beleidstekst (o.m. Handhavingsprogramma Ruimtelijke ordening 2015) waar de klacht van de burger eerder werd benaderd als een loutere ‘bron van informatie’ voor de handhavingsactoren.  Benieuwd hoe dit in de praktijk zal evolueren.

Daarnaast wil het handhavingsbeleid eveneens de naleving van beleid en regels verzekeren/borgen en focust daarom op de volgende drie strategieën:

  • nalevingsbevordering,
  • toezicht op de naleving, en
  • herstel en bestraffing.

De nalevingsbevordering of compliance promotion, betreft een nieuwe term in de Vlaamse omgevingshandhaving en heeft als doel om het bewustzijn, de kennis en het begrip over wettelijke verplichtingen bij de betrokken doelgroep te vergroten, en zo een blijvende gedragsverandering tot stand te brengen, teneinde te komen tot een vrijwillige en correcte naleving van de regelgeving.  Door de gedraging van de bedrijven, bouwheren, burgers, … te wijzigen hoopt de overheid te bekomen dat de regels worden gevolgd zonder daadwerkelijke bestraffend te moeten optreden.  Dit is uiteraard een positieve en lovenswaardige stap binnen het handhavingsproces.

Er dient toch enig voorbehoud te worden gemaakt bij de instrumenten die hierbij kunnen worden toegepast, zoals er bijvoorbeeld zijn: voorlichting en vorming, technische bijstand, transparante communicatie, en nalevingsprikkels.  Onder de noemer ‘transparante communicatie’ wordt tevens gesuggereerd om te werken met publieke scoresystemen.  Via scoresystemen kunnen rechtsonderhorigen (bijvoorbeeld bedrijven) gerangschikt worden volgens hun nalevingsgedrag en deze score kan publiek gemaakt worden (praise & fame ofwel name & shame).  Concreet betreft een name & shame list dus een lijst waarop per doelgroep/sector een rangschikking wordt gegeven van de ‘slechtste leerlingen van de klas’.  Benieuwd of dit in de praktijk zal worden toegepast, en zo ja, op welke wijze dit zal gebeuren.  Zeker indien men weet dat discussies over de al dan niet conformiteit met de regelgeving dikwijls geen zwart-wit verhaal is.

Het mag duidelijk zijn dat er in de toekomst een nog meer gerichte handhaving zal gebeuren waarbij de burger een actieve rol wordt toebedeeld, en nog meer publieke aandacht zal worden gegeven aan het concrete resultaat van uitgevoerde controles.

Zoals reeds aangegeven … Benieuwd op welke wijze dit daadwerkelijk in de praktijk zal worden omgezet.

Bron: GSJ Advocaten

» Bekijk alle artikels: Bouw & Vastgoed