Verbouwen en omvormen van een woonwagen tot een woning: Cassatie-arrest van 3 september 2024 (LegalNews)

Auteur: Marc Vandecasteele (LegalNews)

Motivatie voor het instellen van Cassatie, gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Antwerpen, correctionele kamer, van 28 juni 2023:

‘Het plaatsen van een woonwagen moet worden beschouwd als een vergunningsplichtige constructie, de schuldigverklaring van de eiser aan de enige telastlegging is niet naar recht verantwoord; de vergunningsplicht voor het gewoonlijk gebruiken van een grond voor het plaatsen van een verplaatsbare constructie die voor bewoning kan worden gebruikt, zoals een woonwagen, moet worden onderscheiden van de vergunningsplicht voor het optrekken of plaatsen van een constructie. De appelrechters oordelen dan ook ten onrechte dat er vóór alles moet worden nagegaan of de door de eiser geplaatste woonwagen kan worden beschouwd als een constructie, wat een andere feitelijke handeling betreft. De strafbare handeling waarvoor de eiser wordt vervolgd, heeft betrekking op een woonwagen, dit is volgens artikel 1.3, § 1, 73°, Vlaamse Codex Wonen van 2021 een woongelegenheid die wordt gekenmerkt door flexibiliteit en verplaatsbaarheid en die bestemd is voor permanente en niet-recreatieve bewoning; De appelrechters waren dan ook ertoe gehouden om na te gaan of de vrijstelling van de vergunningsplicht voor het plaatsen van woonwagens niet van toepassing was, wat door het arrest niet concreet wordt getoetst. Door de feiten te herkwalificeren als het plaatsen van een constructie en na te laten een concrete beschrijving te geven van de concrete constructie, namelijk de plaatsing van een woonwagen, maakt het arrest op een onwettige wijze de toepassing van de vrijstelling van een vergunning voor het plaatsen van een woonwagen onmogelijk.’

De visie van het Hof van Cassatie (eigen selectie):

‘Het arrest oordeelt niet dat de eiser schuldig is aan het onvergund plaatsen van een woonwagen op een perceel, maar wel aan het onvergund omvormen en verbouwen van een woonwagen waardoor hij een onvergunde constructie op dat perceel heeft opgetrokken, waarbij het arrest ook uitdrukkelijk oordeelt dat de eiser uitgaat van de verkeerde juridische premisse dat er in het dossier sprake is van een “woonwagen”. In zoverre berust het middel op een onjuiste lezing van het arrest en mist het feitelijke grondslag.

Uit het arrest blijkt dat de eiser wordt vervolgd en ook wordt veroordeeld omdat hij zonder voorafgaande stedenbouwkundige vergunning een handeling heeft verricht zoals bedoeld in artikel 4.2.1.1°, a, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, namelijk het optrekken of plaatsen van een constructie, meer bepaald het verbouwen en omvormen van een woonwagen tot een (prefab)woning. De appelrechters oordelen in dit verband dat de foto’s in het aanvankelijk procesverbaal, waaronder deze waaruit de wijze blijkt waarop tussen de vloerplaten en het chassis leidingen voor nutsvoorzieningen zijn geplaatst, geen twijfel erover laten dat de constructie bedoeld is om ter plaatse te blijven staan.

Een woonwagen die wordt verbouwd en omgevormd tot een woning, op de grond steunt omwille van de stabiliteit en bedoeld is om ter plaatse te blijven staan, houdt een constructie in zoals bedoeld in die bepaling, zodat het optrekken of plaatsen van een dergelijke constructie onderworpen is aan de vergunningsplicht bij toepassing van artikel 4.2.1.1°, a, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. Op een dergelijke constructie is de in artikel 8.5 Vrijstellingsbesluit bepaalde vrijstelling van de vergunningsplicht, die slechts geldt voor woongelegenheden die worden gekenmerkt door hun flexibiliteit en verplaatsbaarheid, niet van toepassing.

Artikel 4.2.1.5°, c, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening voorziet in een specifieke vergunningsplicht voor het gewoonlijk gebruiken, aanleggen of inrichten van een grond voor het plaatsen van één of meer verplaatsbare constructies die voor bewoning kunnen worden gebruikt, waaronder woonwagens en kampeerwagens. Die bepaling houdt een zelfstandige vergunningsverplichting in die geen uitzondering inhoudt op noch afbreuk doet aan de in artikel 4.2.1.1°, a, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening omschreven vergunningsverplichting voor het optrekken of plaatsen van een constructie.

Lees hier het Cassatie-arrest