Prijsstijgingen: Een checklist voor aannemers! (Gevaco Advocaten)

Auteur: Karen Kelchtermans (Gevaco Advocaten)

De coronacrisis, de oorlog in Oekraïne, stijgende energieprijzen: ze zorgen er allemaal voor dat de vraag groter is dan het aanbod waardoor de prijzen van bouwmaterialen enorm gestegen zijn.

Het einde van de prijsstijgingen lijkt voorlopig nog niet in zicht. Het zijn enorm uitdagende tijden voor aannemers, maar het hoofd koel houden en maximaal gebruik maken van de opportuniteiten die zich aanbieden voor toekomstige contracten, zorgen ervoor dat u de storm goed zal doorstaan.

Controleer of u de 6 onderstaande punten in de checklist voor aannemers al in uw bedrijf toepast:

1. Begin met een beperkte geldigheidsduur op uw offertes te plaatsen

Zet expliciet op de offerte dat deze slechts geldig is gedurende 1 maand, 1 week of zelfs dat er enkel met dagprijzen wordt gewerkt.

2. Voorzie een mogelijke verlenging van de uitvoeringstermijn

Indien er een uitvoeringstermijn is voorzien, van ongeveer x werkdagen, voorzie dan in de aannemingsovereenkomst of de algemene voorwaarden dat de aanvang van desbetreffende werkzaamheden zal worden vastgelegd nadat de exacte datum van bevoorrading van de materialen is bevestigd.

3. Bouw een uitgebreide overmachtsclausule in

Ter herinnering: overmacht is elke gebeurtenis die voldoet aan alle onderstaande voorwaarden:

1. niet werd veroorzaakt door één van de partijen
2. onvoorzienbaar was bij het sluiten van deze overeenkomst
3. de verdere uitvoering van de overeenkomst voor één van de partijen redelijkerwijze (tijdelijk of permanent) onmogelijk maakt

Zorg voor een goede (lees zo uitgebreid mogelijke) clausule overmacht in uw overeenkomst of algemene voorwaarden, zodat u zeker bent dat al de omstandigheden waarvan u uit ervaring weet dat die kunnen leiden tot vertraging/problemen in ieder geval onder overmacht vallen.

Zorg ervoor dat u niet alleen over goede algemene voorwaarden beschikt, maar dat u ze ook kan gebruiken in een discussie met de opdrachtgever: de algemene voorwaarden moeten daarom dus (1) ter kennis werden gebracht en (2) aanvaard door de opdrachtgever.

4. Bouw een imprevisieclausule in

Wanneer de onvoorzienbare omstandigheden de uitvoering van de overeenkomst niet onmogelijk maken – zoals bij overmacht- maar wel veel moeilijker, is er sprake van imprevisie.

Prijsstijgingen maken de uitvoering van de overeenkomst vaak veel moeilijker of duurder, maar niet onmogelijk, zodat prijsstijgingen meestal niet onder overmacht vallen.

Daarom is het van belang dat u ook een imprevisieclausule voorziet in uw overeenkomst of algemene voorwaarden. Overmacht bestaat wel in het Belgische recht, maar imprevisie (nog) niet.

Het nieuwe verbintenissenrecht -dat vermoedelijk in werking zal treden in het begin van 2023- voorziet dergelijke imprevisie, maar op dit moment, kan u als aannemer zich enkel beroepen op de imprevisie, indien u hierover een clausule heeft opgenomen.

Zorg dus voor een goede imprevisieclausule (ook wel genoemd hardship) zodat bij onverwachte omstandigheden die een zwaar economisch nadeel opleveren of die de uitvoering van de overeenkomst moeilijker maken, er opnieuw kan onderhandeld worden tussen aannemer en opdrachtgever.

5. Bouw een prijsherzieningsclausule in

Vaste prijzen zijn niet meer van deze tijd, ook al wenst de bouwheer begrijpelijkerwijze zoveel mogelijk zekerheid te bekomen.

Voorzie daarom in uw aannemingsovereenkomst en uw algemene voorwaarden een clausule die een prijsaanpassing toelaat bij stijging van grondstof-/materiaalprijzen/BTW/ vervoerskosten etc. en die toelaat de nieuwe prijs te berekenen aan de hand van de clausule zelf.

Let op, niet elke prijsherzieningsclausule is geldig: de wijziging van een prijs moet in eerste instantie gekoppeld zijn aan een voldoende objectief en controleerbaar criterium en moet de werkelijke kostenstructuur weergeven door gebruik te maken van passende wegingscoëfficiënten, bijvoorbeeld: een nieuwe een aantoonbare stijging van de grondstofprijzen.

Bovendien mag de prijsherzieningsclausule slechts wijzigen tot een bedrag van maximum 80 % van de totale prijs.

Geef in uw prijsherzieningsclausule ook aan op welke manier (per mail, aangetekende brief, werfverslagen …) u de opdrachtgever moet informeren over uw intentie om de prijzen aan te passen en wanneer de prijs mag worden aangepast (elke keer dat er zich een prijsstijging voordoet, elke maand, elke verjaardag van de ondertekening van de overeenkomst).

Wij raden ook aan dat u als aannemer in uw offerte en/of overeenkomst, vóór de handtekening, uitdrukkelijk en duidelijk leesbaar de aandacht van de opdrachtgever te vestigen op het feit dat de prijsherzieningsclausule van toepassing is.

6. Communiceer duidelijk en snel indien u een prijsstijging wil doorrekenen

1. Stap 1: Bepaal uw rechtspositie: Werd er iets opgenomen in het contract of de algemene voorwaarden?
2. Stap 2: Communiceer snel
3. Stap 3: Communiceer schriftelijk, duidelijk en transparant

• • Omschrijf de situatie
  • Gebruik duidelijke bewoordingen
  • Beschrijf de impact
  • Omschrijf oplossingen
  • Omschrijf welk doel u beoogt en welke clausule uit uw algemene voorwaarden of overeenkomst u wenst toe te passen

Bron: Gevaco Advocaten