New in 2024: waar moet u in de bouwsector zeker rekening mee houden? (Schoups)

Auteurs: Sofie Bontinck, Christine Molitor, Evi Dieltiens en Astrid Moehlig (Schoups)

In het begin van dit jaar, vestigen wij graag uw aandacht op een aantal wijzigingen in de regelgeving die vanaf 2024 relevant kunnen zijn voor uw onderneming in het kader van de sociale verplichtingen op bouwwerven. De opsomming hieronder is niet limitatief.

Verplichte basisveiligheidsopleiding – overgangsmaatregel verloopt op 15 april 2024

Reeds op 1 april 2022 trad in de bouwsector een cao in werking die alle werknemers van het Paritair Comité 124 verplicht om een veiligheidsopleiding van minstens 8 uur in totaal te volgen.

Middels een Koninklijk Besluit dat in werking is getreden op 15 april 2023 werd de voormelde verplichting uitgebreid naar iedereen die actief is op tijdelijke en mobiele bouwplaatsen, ongeacht het paritair comité. Om op een tijdelijke of mobiele bouwplaats bouwwerkzaamheden uit te voeren, is elke aannemer ertoe gehouden aan zijn werknemers, zelfstandigen en buitenlandse gedetacheerde arbeidskrachten de basisveiligheidsopleiding te verstrekken.

Personen die op 15 april 2023 reeds werkten een bouwplaats, hebben nog tijd tot 15 april 2024 om zich in regel te stellen en de vereiste opleiding te volgen.

Nieuwe zorgvuldigheidsplicht voor het werken met buitenlanders

Middels het Decreet van 27 oktober 2023 voert de Vlaamse wetgever een nieuwe verplichting in voor aannemers waarvan de rechtstreekse contractanten met buitenlandse werknemers werken of op buitenlandse zelfstandigen beroep doen in het kader van de aansprakelijkheid voor de tewerkstelling van illegale derdelanders.

Naast de reeds bestaande verplichting om de nodige getekende contractuele clausules te voorzien in de aannemingsovereenkomst, op straffe van onmiddellijke hoofdelijk aansprakelijkheid voor loonschulden, rust op aannemers voortaan ook een zorgvuldigheidsplicht. Voorafgaand aan de start van de werken moet de rechtstreekse contractant verplicht een aantal gegevens en/of documenten voorleggen (waaronder identificatie- en contactgegevens, maar ook gegevens over de verblijfsrechtelijke situatie en tewerkstelling van deze buitenlandse arbeidskrachten). Indien de rechtstreekse contractant hier, na herhaald verzoek, niet in slaagt, moet de aannemer de sociale inspectie inlichten op risico van de hoofdelijke aansprakelijkheid.

Indien de inspectie echter kan bewijzen dat de aannemer op de hoogte was van het feit dat de rechtstreekse onderaannemer een of meer illegaal verblijvende onderdanen van derde landen inschakelt, zal de aansprakelijkheid alsnog spelen.

Hoewel reeds gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, zal deze zorgvuldigheidsplicht pas in werking treden op de door de Vlaamse Regering nader te bepalen datum.

To be continued…

Verruimde registratieplicht voor onroerende onderhouds- en reinigingsactiviteiten

Op 1 januari 2024 is een nieuwe aanwezigheidsregistratieplicht in werking getreden op arbeidsplaatsen waar onderhouds- en/of reinigingswerken worden uitgevoerd.

Concreet zal voortaan op alle arbeidsplaatsen waar door aannemers of onderaannemers activiteiten van reiniging en/of onderhoud worden uitgevoerd aan onroerende goederen, , niet enkel het aankomstuur maar ook de vertrektijden (incl. de pauzes) worden geregistreerd (checkinandoutatwork).

De doelstelling van deze registratieverplichting is tweeledig:

• het verbeteren van de veiligheid ter voorkoming van arbeidsongevallen;
• de strijd tegen zwartwerk, uitbuiting en schijnzelfstandigheid.

Deze registratie is van toepassing op alle werknemers (incl. stagiairs, leerlingen, …) en zelfstandigen die werken voor of in opdracht van een (onder)aannemer die werden ingeschakeld om onderhouds- en/of reinigingsactiviteiten te verrichten. De verplichting zal niet gelden voor eigen schoonmaakpersoneel, reinigingsactiviteiten voor privédoeleinden of voor dienstenchequebedrijven.

In tegenstelling tot de reeds bestaande elektronische aanwezigheidsregistratieplicht op tijdelijke en mobiele bouwplaatsen waar werken worden uitgevoerd van minstens 500.000 EUR, valt deze drempel voor de reinigings- en onderhoudswerken voortaan weg.

Hoewel deze registratieplicht oorspronkelijk gepland stond voor inwerkingtreding op 1 januari 2024 (de online Checkinatwork applicatie zou sinds 1 januari al wel beschikbaar zijn), heeft de RSZ op 1 januari 2024 via haar website laten weten dat de effectieve verplichting pas zal gelden vanaf 1 april 2024. De naleving van de verplichtingen zou pas worden gesanctioneerd vanaf 1 juli 2024.

We stellen vast dat er op dit moment nog heel wat onduidelijkheden bestaan omtrent de interpretatie en toepassing van de nieuwe wetgeving. Wij volgen dit op.

Doelgroepvermindering eerste aanwerving daalt

De wet van 16 oktober 2023 voorziet in wijzigingen in de RSZ-vermindering of korting voor aanwervingen van een eerste werknemer. Het betreft de volgende wijzigingen:

Voor de eerste werknemer daalt het maximumbedrag van 4.000 EUR naar 3.100 EUR per kwartaal.

Voor de aanwerving van de 4e, 5e of 6e werknemer krijgen werkgevers in de bouw vanaf 1 januari 2024 geen korting meer. Opgelet: voor de werknemers voor wie de RSZ-verminderingen reeds voor 1 januari 2024 waren opgestart, blijven de kortingen wel gewoon verder lopen.

Registratieplicht werkende vennoten en zelfstandige helpers voor bouw en schoonmaak

In de loop van 2024 (de exacte datum is nog niet bekend) zal een registerplicht van werkende vennoten en helpers worden ingevoerd voor ondernemingen in de bouw- en schoonmaaksector. De registratie zal gebeuren via de toepassing My Enterprise van de KBO en de naleving ervan zal worden gecontroleerd door de RSVZ-inspectie.

Wij volgen dit op.

Verhoging fietsvergoeding voor bedienden

Voor de arbeiders in de bouwsector werd het bedrag van de minimale fietsvergoeding reeds op 1 september 2023 opgetrokken naar 0,27 EUR per kilometer. Voor de bedienden bedroeg de fietsvergoeding evenwel nog 0,24 EUR per kilometer. Met ingang van 1 juli 2024 wordt dit gelijk getrokken met de arbeiders. Het maximum aan fietsvergoeding dat wordt uitbetaald is 40 kilometer per dag.

Verhoogde werkgeversbijdrage sectoraal aanvullend pensioen voor bedienden

Sinds 1 januari 2023 hebben de bedienden uit de bouwbedrijven (die behoren tot Paritair Comité 200) recht op een aanvullend pensioen. De werkgeversbijdrage aan het sectoraal aanvullend pensioen bedroeg op 1 januari 2023 1,30% van het brutoloon. De eerste inning van de werkgeversbijdrage gebeurt evenwel pas vanaf 1 januari 2024, wat concreet tot gevolg heeft dat de bijdrage van de werkgever voor 2024 uitzonderlijk 2,6% is in plaats van 1,30% (aangezien dit de bijdragen voor zowel 2023 als 2024 betreft).

Opname jaarlijkse vakantie – wijzigingen vanaf 2024

Vanaf 2024 worden niet-opgenomen vakantiedagen in bepaalde omstandigheden overdraagbaar naar de volgende twee jaar. Wanneer een werknemer ziek wordt tijdens een vakantieperiode, zal de schorsing door arbeidsongeschiktheid bovendien voorrang hebben op de vakantie, waardoor deze vakantiedagen voortaan niet meer verloren zijn. Voor deze nieuwe regelgeving, die voor de werknemers in alle sectoren geldt, verwijzen we naar onze specifieke nieuwsbrief hieromtrent.

Bron: Schoups