New Engineering Contract 4 (NEC4): de toekomst in de Belgische bouwsector? (Forum Advocaten)

Auteurs: Sid Van Wellen en Ilse De Geyter (Forum Advocaten)

Publicatiedatum: 23/02/2021

Voor een deel van het Oosterweelproject maakt men gebruik van een zogenaamd ‘New Engineering Contract’ (NEC) en meer bepaald het ‘NEC4 ECC-C-contract’. NEC-contracten waren tot voor kort eerder onbekend in België maar nu wordt er dus voor het eerst toepassing van gemaakt en dit onmiddellijk op een grootschalig infrastructuurproject. Dit is niet geheel toevallig, nu de NEC-contracten immers een aantal voordelen bieden ten opzichte van de gekende bouwcontracten, zeker voor wat complexe bouwprojecten met een aanzienlijk aantal partijen betreft. Net omwille van die reden worden NEC-contracten wereldwijd reeds gebruikt voor grootse bouwprojecten. Een introductie dringt zich dan ook op.

De ontstaansgeschiedenis van het NEC-contract

De NEC-contracten werden voor het eerst in 1993 ontwikkeld door het ‘Institution of Civil Engineers’ (ICE) uit het Verenigd Koninkrijk en zijn sinds 2017 reeds aan hun vierde editie toe, vandaar ook dat de huidige versie toepasselijk als NEC4 door het leven gaat. Onder meer volgende modelcontracten werden opgenomen in NEC4:

• Engineering and Construction (sub)Contract
• Professional Services Contract
• Framework Contract
• Design Build and Operate contract
• Alliance Contract
• ….

De ‘geest’ van het NEC-contract

In vergelijking met de klassieke manier van werken in de Belgische bouwsector gaat men bij NEC-contracten radicaal anders te werk. De insteek van NEC-contracten is nl. om via  modelcontracten een multidisciplinair samenwerkingsverband te realiseren. Het project als gemeenschappelijk belang vormt immers het uitgangspunt en om dit te kunnen bereiken opteert men voor een geïntegreerde benadering, waarbij de verschillende deelcontracten per contractverhouding op elkaar worden afgestemd en de rol van partijen duidelijk wordt uitgewerkt. De verschillende bouwactoren dienen dus niet langer allemaal een aparte overeenkomst met de opdrachtgever aan te gaan.

Het voordeel van deze werkwijze is dat partijen van meet af aan zicht hebben op elkaars rol binnen het project en zich op elkaars werkzaamheden en diensten kunnen afstemmen, wat de duidelijkheid ten goede komt.

Het NEC-contract dient dan ook eerder aanzien te wordenals een ‘guideline’ doorheen de samenwerking en niet als een document waaruit het eigen gelijk moet blijken van zodra er problemen rijzen, zoals in onze klassieke werkwijze al te vaak het geval is. Deze manier van werken kadert binnen de filosofie om preventief te werk te gaan en conflicten te vermijden eerder dan ze reactief op te lossen.

De kenmerken van het NEC-contract

Om haar doelstelling zo goed mogelijk te realiseren, zet men in NEC-contracten in op drie cruciale principes:

1. Goed projectmanagement
   Door een geïntegreerde, overkoepelende benadering tracht men het vertrouwen en de samenwerking tussen partijen te optimaliseren (zie ook eerder). Verantwoordelijkheid wordt dan ook gedeeld in plaats van opgedeeld. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de plicht om als aannemer zo snel mogelijk dreigende problemen te melden via een risicoregister en dit in het belang van het project.
2. Flexibiliteit
   De contractsvormen kunnen toegepast worden op verschillende soorten werken en hebben een universeel toepassingsgebied, waarbij er wordt voorzien in talrijke opties en modules om te gaan finetunen, bijvoorbeeld met betrekking tot prijsmethodiek en de verdeling van de risico’s.
3. Duidelijkheid
   De contracten worden opgesteld in eenvoudig taalgebruik én in een universele taal, nl. het Engels, waarbij er zo weinig mogelijk juridische terminologie aan te pas komt.

De structuur van het NEC-contract

Zoals reeds aangehaald is duidelijkheid essentieel, zodat de opbouw van het NEC-contract steeds volgens dezelfde modules wordt opgesteld: 

1. Kernbepalingen
2. Optionele bepalingen
3. Bepalingen inzake geschillenbeslechting
4. Secundaire optionele bepalingen
5. Bijlagen inzake kostenposten
6. Contract gegevens op basis van een invuldocument

Belangrijk is dat het ruime scala aan modules tevens de vereiste flexibiliteit mogelijk maakt. In het kader van het Oosterweelproject werd bijvoorbeeld geopteerd om gebruik te maken van het Engineering and Construction Contract (ECC). Dit modelcontract geeft immers de verhouding weer tussen de opdrachtgever en de opdrachtnemer die de werkzaamheden zal verrichten. Vervolgens gaat men dit verder finetunen.

Het modelcontract voorziet immers 6 hoofdopties inzake prijsmethodiek (A t.e.m. F), waarbij in het kader van het Oosterweelproject optie C werd gekozen.  Voor het Oosterweelproject werkt men logischerwijze dan ook met een ‘NEC4 EEC-C-contract’.

Implementatie van het NEC-contract in België?

Er zal uiteraard steeds een aanpassing doorgevoerd moeten worden om de contracten in regel te brengen met de Belgische wetgeving en een correcte verwerking van de Belgische juridische concepten toe te laten.  

Indien zulke aanpassingen vlot (kunnen) verlopen, vormen de NEC-contracten alleszins een nuttig instrument nu de uitgangspunten en doelstellingen (een aanzet van) oplossing bieden voor een aantal kritieken op de huidige manier van werken.

Zo verdient het inderdaad aanbeveling om in complexe bouwprocédés alle partijen van bij aanvang mee aan tafel te krijgen om zo de complexiteit van het bouwproces beter te kunnen opvangen door middel van duidelijke afspraken en welomlijnde takenpakketten die voor elke betrokken partij duidelijk zijn. Op die manier kunnen eventueel navolgende conflicten in de mate van het mogelijke vermeden worden.

Lees hier het originele artikel