De (buiten)gerechtelijke ontbinding van een aannemingsovereenkomst (Eska Law)

Auteur: Eska Law

Bouwen is altijd een stressvolle en kostelijke aangelegenheid, a fortiori indien men te maken krijgt met aannemers die hun overeenkomsten niet naleven. Een vaak voorkomend probleem in de praktijk is de niet-tijdige oplevering. Dit kan in bepaalde gevallen een werf helemaal stilleggen. De ene aannemer kan immers afhankelijk zijn van de andere aannemer om op zijn beurt zijn werkzaamheden aan te vatten, bijvoorbeeld een schilder kan pas starten als eerst de muren correct en goed werden opgeleverd.

Indien men met dergelijke praktijken te maken krijgt, en er weinig hoop is dat de aannemer zijn werkzaamheden op korte termijn alsnog zou aanvatten, kan men de overeenkomst laten ontbinden. Zo kan men met een gerust hart op zoek gaan naar een nieuwe aannemer. Hiertoe zijn er twee mogelijkheden.

De eerste is de gerechtelijke ontbinding. De ontbinding van de overeenkomst kan gevorderd worden bij de rechtbank indien de aannemer zijn verbintenissen niet nakomt. Uiteraard zal de rechtbank de ontbinding enkel uitspreken indien de wanprestatie ernstig genoeg is. In dit kader is het belangrijk dat men altijd eerst een ingebrekestelling uitstuurt waarbij men de aannemer aanmaant om alsnog binnen een bepaalde tijdspanne de werkzaamheden uitvoert. Indien hier wederom geen gehoor aan gegeven wordt, kan me met een sterk dossier de rechtbank vatten en zal de rechter doorgaans de ontbinding uitspreken, eventueel gepaard met een schadevergoeding indien dit eveneens wordt gevorderd.

Indien de ontbinding wordt uitgesproken, moeten de partijen worden teruggeplaatst in de toestand waarin zij zich bevonden alvorens het contract werd afgesloten. Eventuele betaalde voorschotten dienen bijvoorbeeld terugbetaald te worden.
Aangezien een gerechtelijke procedure een lang tijdsverloop kan hebben en voor voormelde problematiek vaak een dringende oplossing zich opdringt, kan er ook voor een alternatief worden geopteerd, zijnde de buitengerechtelijke ontbinding. Hierover kan een clausule worden opgenomen in de overeenkomst, bijvoorbeeld dat bij niet-tijdige oplevering de overeenkomst als ontbonden dient te worden beschouwd. Indien hierover niets werd bepaald in de overeenkomst is de buitengerechtelijke ontbinding alsnog mogelijk indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, zijnde:

• De aannemer moet schuldig zijn aan een ernstige toerekenbare tekortkoming;
• Elk uitstel van de beëindiging van de overeenkomst moet onmogelijk of nutteloos zijn geworden
• De schuldeiser moet de aannemer op ondubbelzinnige wijze in kennis hebben gesteld van zijn ontbindingsverklaring, en opgave doen van de motieven waarom hij wenst te ontbinden.

Een buitengerechtelijke ontbinding mag echter niet lichtzinnig gebeuren. De aannemer heeft immers de mogelijkheid om de rechtbank te vatten en te laten oordelen of de buitengerechtelijke ontbinding correct is verlopen. Indien de rechtbank van oordeel is dat dit niet het geval was, loopt men het risico om tot een schadevergoeding te worden veroordeeld.

Bron: Eska Law