De architect van morgen: drie grote wijzigingen in de regelgeving (Schoups)

Auteurs: Marco Schoups, Sophie De Krock en Sarah Van Praet (Schoups)

Op 18 april 2024 heeft de Kamer van Volksvertegenwoordigers het wetsontwerp van 17 januari 2024 goedgekeurd. Dit wetsontwerp zal aanzienlijke aanpassingen doorvoeren in de bestaande regelgeving voor architecten. Niet alleen zal de wet van 20 februari 1939 op de bescherming van den titel en van het beroep van architect (en meer specifiek: o.a. de wet Laruelle die op 1 juli 2007 in werking trad) wijzigen, maar ook de wet van 26 juni 1963 tot instelling van een Orde van architecten zal veranderen. Het is wachten op haar publicatie in het Belgisch Staatsblad voor de concrete datum van inwerkingtreding.

In deze nieuwsbrief gaan we dieper in op de drie nieuwigheden die door het wetsontwerp worden geïntroduceerd.

1. Versoepeling en verduidelijking van de voorwaarden voor de uitoefening van het beroep van architect in vennootschapsvorm

Een eerste wijziging van het wetsontwerp betreft het versoepelen en verduidelijken van de voorwaarden voor de uitoefening van het beroep van architect in vennootschapsvorm.

Deze versoepelingen zijn het resultaat van een evenwichtsoefening tussen het waarborgen van het algemeen belang en het niet onnodig te belemmeren van de vrijheid van ondernemen.

Het wetsontwerp stelt volgende versoepelingen voor:

• Een architect-rechtspersoon mag lid zijn van het bestuursorgaan van een andere architect-rechtspersoon. Hierdoor is het niet langer verplicht dat het bestuur van een architect-rechtspersoon uitsluitend bestaat uit natuurlijke personen die architect zijn. Deze wijziging opent de deur naar architecten met een managementvennootschap, met evidente (fiscale) voordelen.
• De meerderheid van de leden van het bestuursorgaan van de architect-rechtspersoon dienen architecten (i.e. beroepsbeoefenaars) te zijn.  Door de wetswijziging kunnen niet-architecten (waaronder investeerders) betrokken worden in het bestuur, zij het met uitzondering van aannemers van (bouw)werken.
• Op deze regel voert de wetswijziging nog volgende nuance toe: enkel architecten (i.e. de beroepsbeoefenaars) mogen rechtstreeks handelingen verrichten die met het beroep verband houden of mogen de rechtspersoon vertegenwoordigen in rechtshandelingen die betrekking hebben op het beroep van architect.
• De meerderheid van de aandelen en stemrechten dient wel in handen van architecten (i.e. de beroepsbeoefenaars) te zijn. Door deze wijziging wordt de huidige verplichting van 60% van de aandelen en stemrechten verminderd.
• De activiteiten van de architect-rechtspersoon moeten niet langer beperkt worden tot de uitoefening van het beroep van architect. Naast de (verplichte) vermelding van de activiteit van architect, kan de architect-rechtspersoon ook andere verenigbare activiteiten in de omschrijving van haar doel laten opnemen (bijvoorbeeld de verkoop van interieurproducten).
• Architect-stagiairs mogen hun beroep als architect-rechtspersoon uitoefenen. Door de wetswijziging zal de stagiair niet langer verplicht worden om samen met zijn/haar stagemeester of andere architect een architect-rechtspersoon op te richten en samen het beroep uit te oefenen.

2. Architect-vastgoedmakelaar: rechtsgrond voor de opening van een kwaliteitsrekening

Daarnaast beoogt het wetsontwerp ook een rechtsgrond te bieden voor de verplichting voor elke architect die als vastgoedmakelaar werkzaam is, om over kwaliteitsrekeningen (derden- en rubriekrekeningen) te beschikken, op dezelfde wijze als de makelaars die zijn ingeschreven bij het Beroepsinstituut van Vastgoedmakelaars.

Architecten hebben de mogelijkheid om als vastgoedmakelaar te werken zonder zich te registreren bij het Beroepsinstituut van Vastgoedmakelaars. Echter, hoewel ze verplicht zijn om een derdenrekening te hebben volgens het Koninklijk Besluit van 16 november 2022, weigeren sommige banken deze rekeningen te openen voor architecten vanwege onduidelijkheid over de juridische basis.

3. Omzetting van de EU Richtlijn 2005/36/EG

Ten slotte voert het wetsontwerp ook enkele wijzigingen door aan de wet van 26 juni 1963 tot instelling van een Orde van architecten.

Deze aanpassingen zijn bedoeld om de omzetting van de Richtlijn 2005/36/EG van het Europees Parlement en de Raad van 7 september 2005 te verbeteren met betrekking tot de beroepsbeoefenaars die het beroep van architect uitoefenen in een andere lidstaat van de Europese Unie/Europese economische Ruimte/Zwitserland, maar niet beschikken over een opleidingstitel die automatisch wordt erkend op grond van Richtlijn 2005/36/EG.

Door de wetswijziging zijn deze beroepsbeoefenaars wel in de mogelijkheid om hun diensten als architect in België vrij te verrichten, hetgeen de internationale mobiliteit van architecten vergroot.

Bron: Schoups