Aanleg van een parking in agrarisch gebied. Cassatie-arrest van 17 september 2024 (LegalNews)

Auteur: Marc Vandecasteele (LegalNews)

Het arrest van het hof van beroep te Brussel, correctionele kamer, van 14 maart 2024

Het arrest oordeelt het volgende:

• de herstelvordering steunt op de motieven dat de uitgevoerde werken in strijd zijn met de bestemmingsvoorschriften, namelijk beroepslandbouw;
• de aanleg van een parking in agrarisch gebied, naast landelijk woongebied, is niet opgenomen als afwijkingsmogelijkheid voor zonevreemde constructies;
• het gebruik van het agrarisch gebied onttrekt de grond aan zijn eigenlijke bestemming en veroorzaakt visuele hinder;
• deze ongewenste toestand is duidelijk zichtbaar van op de openbare weg en verstoort het open landschap op deze locatie;
• het is weliswaar correct dat in de herstelvordering geen rekening wordt gehouden met het feitelijk gebruik door de vorige eigenaar van het perceel als parking voor de feestzaal;
• in zoverre in de herstelvordering wordt gesteld dat “door de werken een nog onaangetast perceel wordt aangesneden in functie van de autohandel ernaast”, lijkt men eraan voorbij te gaan dat ook voordien een deel van het perceel deels met grind was bedekt en als parking voor de feestzaal werd gebruikt;
• die vooraf bestaande toestand is evenwel irrelevant geworden aangezien de eisers hebben toegestaan dat deze toestand ingrijpend werd gewijzigd, doordat de parking werd uitgebreid tot op een deel van het perceel dat voordien wel nog als landbouwgrond werd gebruikt en doordat er betonnen L-elementen werden geplaatst, waar er voordien een visueel veel minder storende natuurlijke overgang naar de naastgelegen akker en gracht was;
• die vooraf bestaande toestand is ook niet het referentiepunt om de schade aan de ruimtelijke ordening te toetsen; men moet uitgaan van de bestemming als landbouwgrond en het uitzicht van open ruimte;
• de gevolgen van het gedogen van de aanleg en het gebruik van de parking – namelijk dat er op een verhoogd stuk grond dag en nacht een tiental of meer auto’s gestald staan – zijn niet verenigbaar met de goede ruimtelijke ordening in agrarisch gebied;
• dat er een eind verderop langs de T… een andere handelsruimte is gevestigd, doet hieraan geen afbreuk;
• er zijn ook geen bouw- of aanpassingswerken – andere dan het verwijderen van de verhardingen en de L-profielen en het herstel van het reliëf – die zouden volstaan om de plaatselijke ordening in het agrarisch gebied te herstellen;
• het verweer dat door het wegnemen van de L-profielen de stabiliteit van het handelspand in het gedrang komt, is niet aannemelijk; de L-profielen zijn enkel dienstig voor de aangelegde parking op het perceel … en tot 2017 waren er geen L-profielen op dat perceel en uit geen enkel gegeven blijkt dat het handelspand op het naastliggende perceel … voordien met stabiliteitsproblemen kampte;
• dat de herstelmaatregel een zware last betekent voor de eisers valt niet te betwijfelen; de eisers liggen evenwel, door de aanleg en het gebruik van de parking voor autohandel te gedogen, zelf aan de oorsprong van de schade aan de ruimtelijke ordening die zij hebben veroorzaakt en hadden moeten voorzien dat zij die schade ooit zouden moeten herstellen.

De visie van het Hof van Cassatie op 17 september 2024

De appelrechters kunnen wettig oordelen dat de herstelvordering gemotiveerd is in functie van een goede ruimtelijke ordening en dat het herstel geen onevenredige lasten tot gevolg heeft en ook niet disproportioneel is.

De rechter die op grond van artikel 6.3.1, § 1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening beveelt om de plaats in de oorspronkelijke toestand te herstellen, is niet verplicht, wanneer dat herstel bestaat uit het volledig verwijderen van een ten onrechte aangebrachte reliëfwijziging, om in zijn bevel de hoeveelheid aangevoerde grond en het oorspronkelijke reliëf te bepalen.

Lees het Cassatie-arrest