Verplichte basisveiligheidsopleiding nu ook verankerd in het KB tijdelijke of mobiele bouwplaatsen (DLPA Advocaten)

Auteurs: Bram Delbecke en Matthias Dhaene (DLPA Advocaten)

In onze publicatie van 18 mei 2022 informeerden wij u dat een nieuwe sectorale CAO inzake ‘basisveiligheidsopleidingen’ in het leven werd geroepen door de sociale partners in het paritair comité 124 (voor het bouwbedrijf)

Sindsdien wordt sectoraal bepaald dat alle arbeiders die ressorteren onder het paritair comité 124 in principe een verplichte ‘basisveiligheidsopleiding’ (minstens 8 uur opleiding) moeten hebben genoten om op een bouwplaats werkzaamheden te kunnen uitoefenen.

In de voormelde publicatie deelden wij u ook mee dat niet alleen de sociale partners, maar ook de Minister van Werk dezelfde bouwstenen wilde leggen en verankeren in de federale regelgeving, zodat dat de verplichte basisveiligheidsopleiding via een ‘verruimd toepassingsgebied’ voortaan ook zou gelden voor o.a. gedetacheerde werknemers, zelfstandigen en aannemers.Daarbij rees het idee om wijzigingen aan te brengen aan het KB Tijdelijke of Mobiele Bouwplaatsen van 25 januari 2001 en in dit KB gelijkaardige bepalingen in te voegen.

Op 14 april 2023 werd de daad bij het woord gevoegd en verscheen het ‘Koninklijk besluit van 7 april 2023 tot vaststelling van een basisveiligheidsopleiding m.b.t. tijdelijke of mobiele bouwplaatsen’ in het Belgisch Staatsblad. Dit nieuwe KB voegt zoals verwacht gelijkaardige bepalingen in m.b.t. de verplichting voor elke aannemer om t.a.v. zijn arbeiders te voorzien een basisveiligheidsopleiding m.b.t. tijdelijke of mobiele bouwplaatsen.

Volgens het nieuwe KB heeft deze basisveiligheidsopleiding specifiek de volgende doelstellingen:

• beschikken over een basiskennis van de rol en de taken van de actoren betrokken bij tijdelijke of mobiele bouwplaatsen;
• beschikken over een basiskennis m.b.t. de organisatie van een efficiënte samenwerking op een tijdelijke of mobiele bouwplaats, met oog op de veiligheid en het welzijn op het werk;
• beschikken over een basiskennis van de algemene preventiebeginselen;
• kennis hebben van de toepassing van passende preventiemaatregelen;
• inzicht hebben in en toepassen van veilig en gezond gedrag op een tijdelijke of mobiele bouwplaats;
• …

Het KB bepaalt dat elke aannemer op ieder ogenblik moet kunnen aantonen dat de basisveiligheidsopleiding die zijn werknemers gevolgd hebben, beantwoordt aan deze doelstellingen. Zoals verwacht bepaalt het KB dat deze opleiding niet alleen geldt voor de arbeiders van een aannemer, maar ook voor de werkgevers én zelfstandigen die zelf een beroepsactiviteit op bouwplaatsen uitoefenen.

Verder beschrijft het KB achtereenvolgens de eindtermen van de opleiding, de regels omtrent de organisatie en herhaling van de opleiding, alsook de specifieke regeling voor buitenlandse aannemers of zelfstandigen (die al dan niet kunnen aantonen dat zij in een andere lidstaat van de EU een vergelijkbare opleiding hebben voorzien of genoten).

Daarnaast bepaalt het KB dat werknemers en/of zelfstandigen die werkzaamheden uitvoeren op een tijdelijke of mobiele bouwplaats, reeds beschikken over de kennis voorzien in de basisveiligheidsopleiding, indien zij aan één van de volgende voorwaarden voldoen:

• ze beschikken over een attest waaruit blijkt dat ze de kennis bedoeld in de basisveiligheidsopleiding hebben verworven door het volgen van een andere opleiding (het kan binnen deze context bijvoorbeeld gaan om een VCA-attest);
• ze kunnen aantonen dat ze in de afgelopen 10 jaar tenminste 5 jaar ervaring hebben verworven door het uitvoeren van werkzaamheden op een tijdelijke of mobiele bouwplaats.

Voor wie zich afvraagt of de basisveiligheidsopleiding al dan niet moet worden gevolgd, zal het er op aankomen proactief na te gaan of aan één van de voormelde voorwaarden is voldaan. Wij benadrukken evenwel dat het KB uitdrukkelijk bepaalt dat deze regels geen afbreuk doen aan de (strengere) regels of praktijken die reeds van toepassing zijn in een bepaalde sector of onderneming.

Specifiek voor de arbeiders in de bouwsector (paritair comité 124) stellen wij vast dat de sectorale CAO gelijkaardige regels bevat, doch o.a. meer ruimte openlaat voor andere vrijstellingen, gelijkstellingen en assimilaties m.b.t. de basisveiligheidsopleiding (bijvoorbeeld: 5 jaar praktijkervaring in de afgelopen 15 jaar, een door Constructiv gevalideerde veiligheidsopleiding gevolgd hebben, …).

Het is aldus voor elke aannemer sterk aanbevolen om binnen deze context steeds de toepasselijke ‘spelregels’ na te gaan, zodat met kennis van zaken en voor de specifieke profielen beoogd door dit KB (en de eventuele sectorale bepalingen), een gedegen veiligheidsopleiding kan worden georganiseerd.

Het KB over de basisveiligheidsopleiding is op 15 april 2023 in werking getreden en voorziet in een trapsgewijze uitrol van de bepalingen, zodat iedereen die onder het toepassingsgebied valt van de nieuwe regelgeving deze opleiding inderdaad tijdig kan volgen.

Zowel personen die nog nooit gewerkt hebben op een bouwplaats als personen die op vandaag reeds op een bouwplaats actief zijn moeten nl. in staat gesteld worden om deze basisveiligheidsopleiding te volgen. Wat betreft deze laatste categorie werd alvast voorzien in een overgangsmaatregel waarbij men één jaar de tijd wordt gegeven (t.e.m. 15 april 2024) om deze opleiding te volgen.

Bron: DLPA Advocaten