Telewerken in Coronatijden: salary split of expat regeling om zeep? (Van Havermaet)

Auteur: Van Havermaet

Publicatiedatum: 14/05/2020

Door de coronapandemie zijn er momenteel heel wat werknemers aangewezen op telewerken. Maar wat met die werknemers die normaliter grensoverschrijdend tewerk gesteld worden? Welke impact heeft dat telewerken op hun fiscale en sociale zekerheidspositie?

SOCIALE ZEKERHEID

Meer thuiswerken kan in grensoverschrijdende situaties leiden tot een wijziging van de sociale zekerheidspositie van een werknemer. De EG-Verordening 883/2004 bepaalt immers dat een werknemer die woont in de ene lidstaat en werkt in de andere lidstaat sociaal verzekerd is in het werkland. Indien de werknemer echter een substantiële activiteit (minstens 25 % van zijn arbeidstijd) in het woonland verricht, zal de werknemer sociaal verzekerd zijn in het woonland. Voor de werknemer die nu moet telewerken omwille van corona zou dat kunnen betekenen dat het woonland ineens de bevoegde lidstaat inzake sociale zekerheid wordt.

Gezien de exceptionele omstandigheden, heeft de Belgische overheid beslist dat zij in de beoordeling van de toepasselijke sociale zekerheid geen rekening houdt met de periodes van telewerk op het Belgische grondgebied omwille van corona. De periode van telewerken zal worden geneutraliseerd, met ingang van 13 maart 2020 en dat zolang de door de overheid opgelegde maatregelen van kracht blijven. Reeds afgeleverde A1 verklaringen blijven dus geldig.

Let wel, het arbeidspatroon moet terug ‘normaliseren’ van zodra de coronamaatregelen worden opgeheven. Daarmee kijkt de RSZ al vooruit op het gegeven dat telewerk na de coronacrisis allicht meer ingeburgerd zal zijn.

FISCAAL

In de fiscaliteit zijn de spelregels anders dan voor de sociale zekerheid.

Personenbelasting is in principe verschuldigd in de woonstaat van de belastingplichtige. Maar medewerkers die in een grensoverschrijdende context tewerkgesteld zijn (bijv. in één of meer andere landen werken of veel zakenreizen maken) kunnen ook belastbaar zijn in de werkstaat. Waar zij belastbaar zijn, wordt in regel bepaald door hun effectieve fysieke aanwezigheid in de betrokken staten. Voor Belgisch ingezetenen leidt dat vaak tot een fiscaal voordeel, omdat de belastingdruk in andere landen meestal wat lager is dan in België.

Ook hier roept het telewerken vragen op. Medewerkers die normaal gezien vaak in het buitenland werken, zullen nu enkel nog thuis (in hun woonstaat) werkzaamheden uitoefenen. Dat heeft een impact op de fysieke aanwezigheid in andere staten en dus op hun belastbaarheid. Ook medewerkers die in België werken en het gunstige statuut voor buitenlandse kaderleden (expat-statuut) genieten, zullen gevolgen ondervinden van hun beperktere beroepsmatige reizen.

Op fiscaal vlak is er echter geen algemene maatregel van kracht zoals inzake sociale zekerheid.

Elke in België gepresteerde dag thuiswerk zal dan ook fiscaal behandeld worden als elke andere werkdag gepresteerd in België. De Belgische fiscus heeft voorlopig slechts in vier zeer specifieke gevallen een uitzondering voorzien:

• Ingeval van een gelijktijdige tewerkstelling in België en in Luxemburg, zijn de Belgische en de Luxemburgse fiscus overeengekomen dat de huidige situatie een geval van overmacht uitmaakt, waardoor een dag thuiswerken in België vanaf 14 maart 2020 niet zal worden meegeteld in het kader van de reeds bestaande 24-dagenregel van toegestane fysieke aanwezigheid tijdens werkdagen buiten Luxemburg.
• Ook voor de Franse grensarbeiders is er duidelijkheid. Vanaf 14 maart 2020 wordt thuiswerk niet langer in aanmerking genomen voor de berekening van de periode van 30 dagen toegestane fysieke afwezigheid tijdens werkdagen buiten Frankrijk.
• De Belgische en Nederlandse fiscus hebben eind april een akkoord gesloten over grensarbeiders die momenteel thuis werken omwille van de huidige coronacrisis. Concreet zal men de thuiswerkdagen van grensarbeiders vanaf 11 maart 2020 tot 31 mei 2020 (eventueel verlengbaar) als dagen beschouwen die gepresteerd zijn in het land waar men normaal gezien tewerkgesteld is. Het werkland zal hierdoor belasting blijven heffen op het inkomen dat de grensarbeider verdient tijdens de dagen dat hij thuiswerkt. Ook maakten België en Nederland specifieke afspraken over de belastbaarheid van tijdelijke werkloosheidsuitkeringen die bepaalde werknemers ontvangen omwille van de coronacrisis.
• Ten slotte hebben ook de bevoegde fiscale autoriteiten van België en Duitsland begin mei een overeenkomst gesloten die duidelijkheid verschaft over de situatie van grensarbeiders in de context van de coronacrisis. De regeling is retroactief van toepassing vanaf 11 maart 2020 tot 31 mei 2020 (eventueel verlengbaar). Deze overeenkomst lijkt sterk op de overeenkomst die eerder tussen België en Nederland werd gesloten en bepaalt dat werknemers die ten gevolge van de coronacrisis van thuis uit werken toch belastbaar kunnen blijven in de staat waar ze voorheen, voor het uitbreken van de crisis, hun beroepsactiviteiten uitoefenden. Deze regeling kan enkel worden toegepast voor de dagen waarop de grensarbeider normaal gezien op het grondgebied van de andere lidstaat had gewerkt en niet voor de dagen waarop deze werknemer op het grondgebied van een derde Staat of thuis in zijn woonland zou hebben gewerkt. Ook zal de regeling enkel van toepassing zijn wanneer er geen dubbele vrijstelling zou ontstaan en wordt aangetoond dat de inkomsten daadwerkelijk in de andere staat worden belast.

Voor andere landen is er voorlopig dus nog geen regeling. Dat kan een aanzienlijke impact hebben op de belastingheffing. Een zorgvuldige opvolging is nodig. Misschien zal er in het werkpatroon later op het jaar een inhaalbeweging gebeuren. Op jaarbasis zouden de gevolgen dan beperkt zijn. Maar het is wellicht waarschijnlijker dat inhalen niet kan. Dat heeft vanzelfsprekend impact op de bruto-netto verhoudingen.

Vooralsnog adviseren wij u zoals steeds om een gedetailleerd overzicht bij te houden van waar medewerkers hun werkzaamheden verrichten. De opmaak van een specifiek document tussen de werkgever en de werknemer waarin bevestigd wordt voor welke “buitenlandse dagen” alsnog aan thuiswerk zal worden gedaan omwille van de huidige crisis is eveneens aangewezen. Graag begeleiden wij u om eventuele ongewenste gevolgen in kaart te brengen en alternatieven te bespreken.

Lees hier het originele artikel