Sociale verkiezingen 2024 – De nieuwe wet is gepubliceerd! (Claeys & Engels)

Auteur: Claeys & Engels

Op 1 juni 2023 heeft het federaal parlement de wet gestemd die de verkiezingskalender vastlegt en de verkiezingswetgeving op enkele punten aanpast. De nieuwe wet werd vandaag, 30 juni 2023, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. De wet treedt onmiddellijk in werking. We sommen voor u de belangrijkste punten op in deze newsflash.

Verkiezingsdatum (dag Y)

De wet bepaalt dat de sociale verkiezingen georganiseerd moeten worden in de periode die loopt van 13 tot en met 26 mei 2024. Dit betekent dat het startschot van de verkiezingsprocedure (dag X-60) zal plaatsvinden in de periode van 15 tot en met 28 december 2023.

U kan best nu al nagaan welke datum voor uw onderneming past. Hierbij kunnen, naast de verkiezingsdatum, ook enkele andere data van belang zijn, zoals dag X (het aantal werknemers + uitzendkrachten op die datum bepaalt het aantal mandaten) of dag X-30 (start van de occulte beschermingsperiode), of dag X+80 (overhandiging van de oproepingsbrieven). In ondernemingen die personeel tewerkstellen met kinderen in het Franstalig onderwijs, zullen de vakbonden wellicht ook extra aandacht hebben voor de keuze van de verkiezingsdatum en de procedurekalender (de Franstalige lentevakantie valt immers van 29 april tot en met 12 mei 2024).

Via onze tool (klik hier) kan u uw verkiezingskalender downloaden en alle relevante data bekijken.

Oproeping van de kiezers: voortaan ook elektronisch onder bepaalde voorwaarden

De wet voorziet nog steeds als uitgangspunt dat de oproepingsbrief fysiek in de onderneming wordt overhandigd aan de kiezers. Wie op de dag van overhandiging afwezig is, moet bij aangetekende brief worden opgeroepen, of op een andere wijze voor zover de werkgever het bewijs kan leveren van verzending en van ontvangst door de bestemmeling.

De nieuwe wet voorziet nu in een versoepeling. Zo kan de werkgever reeds van meet af aan de kiezers op een andere wijze dan via fysieke overhandiging oproepen. Deze alternatieve elektronische oproeping moet gebeuren ten laatste op dag X+80. De betrokken kiezers moeten beschikken over een professioneel e-mailadres van de werkgever (of van de gebruiker voor de uitzendkrachten) en toegang hebben tot een digitaal instrument (bv. computer) dat door de werkgever (of de gebruiker) wordt ter beschikking gesteld op hun gebruikelijke werkpost (voor telewerkers is dit de plaats waar zij werken). Bovendien moet hierover ten laatste op dag X een unaniem akkoord worden gesloten binnen de OR of het CPBW (of bij gebreke hieraan, met de vakbondsafvaardiging). In ondernemingen zonder overlegorganen is het dus niet mogelijk om de kiezers elektronisch op te roepen. De werkgever zal het bewijs moeten leveren van verzending en van ontvangst door de bestemmeling. Bij gebrek aan bewijs, moet de oproeping ten laatste op dag X+82 per aangetekende brief worden verstuurd. Hiervan kan worden afgeweken bij unaniem akkoord binnen de OR of het CPBW (of bij gebreke hieraan, met de vakbondsafvaardiging). De werkgever moet dan de lijst met betrokken kiezers aan het orgaan bezorgen.

Elektronisch stemmen

Ondernemingen die geen overlegorganen hebben, kunnen geen elektronische stemming organiseren. Dit blijft ook voor de verkiezingen van 2024 het geval: de beslissing hierover moet immers genomen worden ten laatste op dag X door de huidige OR, het CPBW of de vakbondsafvaardiging. Unanimiteit is niet vereist, tenzij uw huishoudelijk reglement bepaalt dat elke beslissing bij unanimiteit wordt genomen. 

Elektronische stemming blijft mogelijk vanop de gewone werkpost. De vereiste dat de kiezer zijn elektronische stem moet uitbrengen “via een drager die aangesloten is op het beveiligde netwerk van de onderneming” werd door veel ondernemingen echter ervaren als een beperking op het stemrecht op afstand. De nieuwe wet stapt nu af van het principe dat de stemsoftware verplicht moet geïnstalleerd worden op het netwerk van uw onderneming: de kiezer kan op zijn gebruikelijke werkpost elektronisch stemmen als er een end-to-end versleutelde netwerkverbinding is, en waarbij een authenticatie van de kiezer wordt gegarandeerd.

Uitzendkrachten: stemrecht en oproeping

Stemrecht: Sinds de verkiezingen van 2020 hebben uitzendkrachten stemrecht bij uw bedrijf als gebruiker. Hiertoe moest de uitzendkracht voldoen aan een complexe dubbele anciënniteitsvoorwaarde. De nieuwe wet bepaalt nu dat een uitzendkracht bij de gebruiker mag stemmen wanneer hij 32 arbeidsdagen (met of zonder onderbreking) effectief heeft gepresteerd in de periode van 1 november 2023 tot en met 31 januari 2024, en dit in de juridische entiteit van de gebruiker of in de TBE van de gebruiker die bestaat uit verschillende juridische entiteiten.

Kiezerslijsten: De kiezerslijsten moeten voortaan voor de uitzendkrachten ook de hoedanigheid van uitzendkracht vermelden (naast de gegevens die ook over de andere kiezers vermeld moeten worden, m.n. de naam, voornamen, en geboortedatum van de kiezer, de datum van zijn indiensttreding en de plaats waar hij in de onderneming werkt).

Om de werkgever-gebruiker toe te laten de kiezerslijsten optimaal op te stellen tegen dag X (die valt in de periode van 13 tot en met 26 februari 2024), moet het uitzendkantoor – op vraag van de gebruiker – binnen de 5 kalenderdagen na deze referteperiode aan de werkgever-gebruiker een aantal gegevens bezorgen.

Elektronisch stemmen: Enkel wanneer in de onderneming op dag X een akkoord bestaat over elektronisch stemmen en voor zover deze gegevens noodzakelijk zijn voor de authentificatie van de kiezer, moet het uitzendkantoor – op vraag van de gebruiker – ten laatste op dag X+5 ook het rijksregisternummer en het e-mailadres van de uitzendkracht doorgeven. Het softwarebedrijf dat het elektronisch stemsysteem aanbiedt zal dus moeten aangeven of het rijksregisternummer wel of niet noodzakelijk is voor het gebruik van zijn systeem.

Elektronische oproeping: Wanneer voor de elektronische oproeping van de kiezers geopteerd wordt (zie hierboven), moet het uitzendkantoor ten laatste op dag X+5 het e-mailadres van de uitzendkracht bezorgen, voor zover de gebruiker geen e-mailadres ter beschikking van de uitzendkracht heeft gesteld.

Bewaartermijn voor de persoonsgegevens van de uitzendkrachten: deze loopt tot en met dag Y+86. In geval van een gerechtelijke betwisting, loopt de bewaartermijn totdat de definitieve beslissing door de arbeidsrechtbank of het arbeidshof wordt uitgesproken.

Kandidatenlijsten

De kandidatenlijsten moeten per kandidaat aanduiden of het een mannelijke, vrouwelijke of X-kandidaat betreft, en dit naargelang de keuze die de kandidaat heeft aangegeven aan de vakorganisatie die de kandidaat voordraagt. Dit zal ook zo vermeld worden op de stembiljetten.

Stemming per brief

Voor het verzenden van het stembiljet per brief moest de buitenomslag de naam van de kiezer vermelden. De nieuwe wet bepaalt dat voortaan ook de voornaam vermeld moet worden op de buitenomslag. Zo kan verwarring vermeden worden wanneer bijvoorbeeld twee kiezers dezelfde naam dragen.

Schorsing van de verkiezingsprocedure

Ondernemingen hebben de mogelijkheid om hun lopende verkiezingsprocedure te schorsen indien ze geconfronteerd worden met aanzienlijke tijdelijke werkloosheid of indien tussen dag X en dag Y een staking plaatsvindt. De nieuwe wet bevat een kleine tekstuele verduidelijking op dit vlak.

Correctie materiële vergissing verkiezingsuitslag

De wet bepaalt dat ingeval van een louter materiële vergissing in het PV betreffende de verkiezingsuitslag, de partijen dit zelf kunnen verbeteren, zonder dat hiervoor eerst naar de arbeidsrechtbank gestapt moet worden. Hiervoor is een akkoord vereist tussen de werkgever en alle organisaties die kandidaten hebben voorgedragen. De wet preciseert dat deze mogelijkheid echter niet geldt voor een rechtzetting van een fout in een PV die een invloed heeft op de rangschikking of de bijzondere ontslagbescherming van de verkozen en niet-verkozen kandidaten.

Webapplicatie en modelformulieren

De FOD WASO voorziet enkele verbeteringen van de webapplicatie, alsook een aanpassing van bepaalde modelformulieren. Er is ook een nieuw verplicht formulier om de verkiezingsuitslag en de samenstelling van de OR/CPBW te communiceren binnen de onderneming.

U kan op ons verkiezingsteam beroep doen om u bij te staan voor de opmaak en upload van de formulieren. Contacteer ons gerust voor een offerte.

Statistieken over het stemrecht van uitzendkrachten en over gendergelijkheid

De FOD WASO zal statistieken opmaken over het stemrecht van de uitzendkrachten. De werkgever zal hiervoor op basis van de kiezerslijsten op dag X een aantal gegevens moeten doorgeven. Daarnaast zal de FOD WASO statistieken opmaken over de verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke werkgeversafgevaardigden (bovenop de statistische gegevens die de FOD sinds de vorige verkiezingen verzamelt over de verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke kandidaten). De werkgever zal deze informatie moeten doorgeven via de webapplicatie van de FOD WASO.

Bovendien moet de werkgever de OR (of bij gebreke hieraan, de vakbondsafvaardiging) binnen de zes maanden na de aanplakking van de verkiezingsuitslag informeren over de genderverhoudingen tussen de vrouwelijke en mannelijke werkgeversafgevaardigden die door de werkgever werden aangeduid om te zetelen in de OR en het CPBW, en dit in verhouding tot het totaal aantal vrouwelijke en mannelijke leden van het leidinggevend personeel in de onderneming. Dit komt dus bovenop de reeds bestaande informatieplicht over de genderverhoudingen tussen de vrouwelijke en mannelijke kandidaten en verkozenen.

Bezoek ons op www.socialelections.be en download uw verkiezingskalender!

Breng ons een bezoek op www.socialelections.be. Deze website bevat zeer nuttige informatie over de sociale verkiezingen van 2024 en zal u helpen om deze succesvol te laten verlopen. De site wordt regelmatig bijgewerkt.

Via onze tool (klik hier) kan u uw verkiezingskalender downloaden en alle relevante data bekijken.

Bron: Claeys & Engels