Pesterijen en hyperconflicten op de werkvloer: een voorbeeld uit de rechtspraak (Commit Law)

Auteur: Amber Bals en Joris De Keersmaeker (Commit Law)

Het komt regelmatig voor op de werkvloer: spanningen tussen collega’s die uitmonden in een conflict. Soms zijn het regelrechte pesterijen. Maar wat als beide partijen zich schuldig maken? Of als er sprake is van een zogeheten hyperconflict, waarbij er geen duidelijke “dader” of “slachtoffer” lijkt te zijn? Het Arbeidshof van Brussel boog zich recent over zo’n complexe casus (Arbh. Brussel, 16 mei 2024, AR 2023/AB/448) en bevestigde enkele belangrijke principes.

Feiten

In deze zaak ging het om een werkneemster bij een pakjesleverancier die in conflict raakte met een collega, aanvankelijk een vriend, maar later haar leidinggevende. Er ontstond een opeenvolging van incidenten, berichten en spanningen, die uiteindelijk leidden tot een formele klacht door de werkneemster wegens pesterijen.

De preventieadviseur bevestigde dat er pesterijen hadden plaatsgevonden, met elementen zoals roddels, sociaal isolement en reputatieschade. De werkgever nam na het advies enkele maatregelen, waaronder een tuchtprocedure en herverdeling van de werkzones.

De werkneemster eiste van haar werkgever een schadevergoeding gelijk aan zes maanden loon omdat haar werkgever niet de nodige preventiemaatregelen zou hebben genomen om het welzijn van de werknemers te bevorderen. De collega met wie de werkneemster in conflict zat, werd in gedwongen tussenkomst betrokken in de procedure.

Fout van de werkgever?

Het Hof oordeelde dat de werkgever een fout had begaan door niet tijdig in te grijpen, ondanks kennis van de situatie. Het feit dat later wél aanbevelingen van de preventieadviseur werden opgevolgd, verandert daar niets aan. De verantwoordelijkheid ligt bij het gebrek aan actie op het moment dat de hiërarchie al op de hoogte was van de spanningen.

Volgens de wet van 4 augustus 1996 moet een werkgever risico’s op psychosociale schade niet alleen herkennen, maar ook voorkomen via risicoanalyses en aangepaste maatregelen. Die ontbraken hier.

Gevolg: de werkgever werd veroordeeld tot betaling van drie maanden loon aan de werkneemster.

Ook de dader was slachtoffer?

Opvallend in dit dossier is dat de vermeende dader van de pesterijen ook elementen aanhaalde die wijzen op pesterijen tegen hem. Hij werd geïsoleerd, kreeg bijnamen en werd uiteindelijk arbeidsongeschikt.

Het Hof erkende dat ook hij tekenen van pesterijen ondervond en veroordeelde de werkgever om hem eveneens een vergoeding van drie maanden loon te betalen. De fout lag opnieuw in het gebrek aan preventie en opvolging van de psychosociale risico’s.

Conclusie: preventie, preventie, preventie!

Het bestaan van een hyperconflict of wederzijdse pesterijen ontneemt de werkgever niet van zijn preventieverantwoordelijkheid.

 Deze zaak onderstreept het belang voor werkgevers om:

• Actief psychosociale risico’s op te sporen;

• Bij signalen onmiddellijk gepaste maatregelen te nemen;

• Niet te wachten op formele klachten om te reageren.

Bron: Commit Law