Nieuwe wetgeving voor privaat onderzoek: De belangrijkste inzichten en veranderingen (Grant Thornton)

Auteur: Maarten Van Knippenberg (Grant Thornton)

Het juridisch landschap van privéonderzoeken onderging belangrijke veranderingen met de introductie van nieuwe wetgeving, aangenomen op 8 mei 2024, die de verouderde wet van 19 juli 1991 vervangt. Deze nieuwe wet is gericht op de veranderende praktijken, wetten voor gegevensbescherming en mogelijkheden op het gebied van privéonderzoeken. We geven je hier een overzicht van de belangrijkste hoogtepunten en implicaties.

Toepassingsgebied van privéonderzoeken: Definities en uitsluitingen

De nieuwe wet handhaaft het kernbereik van privéonderzoeken, maar introduceert verfijnde definities en uitsluitingen. Particuliere onderzoeksactiviteiten worden gedefinieerd als activiteiten die worden uitgevoerd door een natuurlijke persoon namens een opdrachtgever, met als doel informatie te verzamelen over personen of entiteiten om de belangen van de opdrachtgever te beschermen.

Met name sluit de wet bepaalde professionele activiteiten uit, zoals die van notarissen, advocaten, gerechtsdeurwaarders, journalisten en accountants, tenzij deze professionals zich bezighouden met activiteiten die verder gaan dan alleen het verzamelen van informatie.

Verplichte formaliteiten

De nieuwe wetgeving legt verschillende formaliteiten op aan privédetectives, waaronder de verplichte licentie en identificatiekaart. Bedrijven en interne diensten die privéonderzoeksdiensten aanbieden, moeten voldoen aan strenge vergunningsvoorwaarden, zodat ze voldoen aan normen die vergelijkbaar zijn met die in de particuliere beveiligingssector. Dit vergunningensysteem is bedoeld om een hoog niveau van integriteit en professionaliteit binnen de sector te handhaven.

Integriteits- en nalevingsvereisten

De wet stelt duidelijke integriteitseisen aan privédetectives en hun werkgevers. Privédetectives mogen geen strafrechtelijke veroordelingen hebben, met uitzondering van kleine verkeersovertredingen of overtredingen in verband met COVID-19-maatregelen.

Bovendien moeten deze personen ten minste 21 jaar oud zijn en over de nodige kwalificaties en ervaring beschikken zoals bepaald in het komende Koninklijk Besluit. De wet benadrukt ook het belang van het respecteren van de grondrechten, het bewaren van discretie en het vermijden van belangenconflicten.

Uitsluitingen en verboden activiteiten

Bepaalde activiteiten zijn expliciet uitgesloten van het toepassingsgebied van privéonderzoeken onder de nieuwe wet. Hieronder vallen professionele activiteiten die worden uitgevoerd door notarissen, advocaten, gerechtsdeurwaarders, journalisten en accountants, evenals activiteiten die uitsluitend bestaan uit het rechtstreeks inwinnen van informatie bij de betrokken persoon.

Uitsluitingen en gevolgen voor HR- en compliance afdelingen

HR-afdelingen, interne auditors en compliance afdelingen kunnen ernstige gevolgen ondervinden van deze nieuwe wet wanneer ze activiteiten uitvoeren die als onderzoek kunnen worden beschouwd.

Bovendien verbiedt de wet het gebruik van bepaalde informatie of documenten die op criminele of onrechtmatige wijze zijn verkregen.

Best Practices en Forensische Paraatheid

Bedrijven moeten ervoor zorgen dat ze voorbereid zijn op fraude-incidenten door het hebben van responsplannen, het in kaart brengen van gegevensprivacy-vereisten en het aangaan van relaties met externe specialisten. Dit omvat het maximaliseren van de beschikbaarheid en bruikbaarheid van bewijs, het minimaliseren van de kosten tijdens het reageren op incidenten en het garanderen van naleving van wettelijke vereisten.

Conclusie: Aansturen van modernisering in privéonderzoeken

Concluderend kan worden gesteld dat de nieuwe wetgeving over privéonderzoeken tot doel heeft de sector te moderniseren en te reguleren en ervoor te zorgen dat privédetectives integer en professioneel te werk gaan en de wettelijke en ethische normen respecteren. Bedrijven die betrokken zijn bij privé-onderzoeken moeten zich vertrouwd maken met deze nieuwe vereisten en best practices implementeren om compliant en effectief te blijven in hun activiteiten.

Bron: Grant Thornton