Het verhogen van de slagkracht van de sociale inspectiediensten. Wat voorziet het Actieplan 2020 Sociale Fraudebestrijding? (LegalNews.be)

Auteur: LegalNews.be

Publicatiedatum: 19/01/2020

De ministerraad heeft op 20 december 2019 het Actieplan 2020 Sociale Fraudebestrijding goedgekeurd.

Dit actieplan heeft als doel om een overzicht te geven van de prioritaire acties die in 2020 zullen worden ondernomen om de fraude inzake de sociale bijdragen en/of sociale uitkeringen te bestrijden.

Wat wordt er bvb. specifiek voorzien inzake het verhogen van de slagkracht van de sociale inspectiediensten?

1. Coördinatie tussen de diverse inspectiediensten verderzetten en versterken (hervorming van de inspectiediensten)

Uitbouw Kenniscentrum SIOD 2.0 NEW

Door artikel 69 van de wet van 21 december 2018 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken (B.S. 17/1/2019) wijzigden de samenstelling, missie en opdrachten van de SIOD. De missie van de SIOD wordt als volgt omschreven in artikel 3 van het Sociaal Strafwetboek: ‘De SIOD is een strategisch orgaan dat op basis van de kennis en inzichten van de inspectiediensten van de administraties bedoeld in artikel 4, 4° en 5°, en met wetenschappelijke ondersteuning een visie ontwikkelt op de bestrijding van sociale fraude en die omzet in concrete strategieën.’

Om haar missie te kunnen uitvoeren wordt het Kenniscentrum verder ontwikkeld binnen de SIOD, waarbij zowel de interne als externe expertise wordt gebundeld, ontwikkeld en gevaloriseerd.

De ontwikkeling van kennis (‘analyse’) dient op verschillende wijzen te gebeuren, maar in hoofdzaak door (1) bestaande theoretische en praktische kennis bij SIOD, inspectiediensten en onderzoeksinstellingen te integreren en analyseren en door (2) zelf studies uit te (laten) voeren. Hiertoe zal de SIOD vanaf 2020 o.a. samenwerkingsverbanden aangaan en versterken met sociale inspectiediensten (inclusief de regionale inspectiediensten) en andere partners (bv. FOD Financiën, politie, DVZ, DAV, …), een wetenschappelijke board oprichten om de SIOD te adviseren, actief gebruik maken van de documentatie van het European Platform for Undeclared Work (bv. good practices fiches) en de nieuwe ELA. De SIOD stelt zich op als netwerkorganisatie in nationaal en internationaal verband.

Samenwerking en overleg met de regionale inspectiediensten

De regionale inspectiediensten maken sinds de hervorming van de SIOD met ingang van 1 januari 2019 deel uit van de Structurele Overlegcomités binnen de SIOD. Ze zetelen met raadgevende stem. De regionale inspectiediensten kunnen net zoals in 2019 ook in 2020 ‘ad hoc’ uitgenodigd worden voor de vergaderingen van het overlegcomité Justitie indien er hierbij onderwerpen worden behandeld die impact hebben op hun werking en/of organisatie.

2. Verbeterde samenwerking en gegevensuitwisseling tussen diensten onderling en tussen diensten en andere actoren

Uitbreiding e-PV tot beleidsdomein justitie: elektronische uitwisseling van PV’s tussen de sociale inspectiediensten en justitie

In 2015 werd onderzocht hoe het e-PV in sociale zaken optimaal geïmplementeerd kon worden zodat het ook in het beleidsdomein justitie kon worden aangewend.

In 2016 werd e-PV verder uitgebreid tot het beleidsdomein justitie, in het kader van de informatisering van justitie. Deze uitbreiding is tweeledig: enerzijds de elektronische raadpleging van de PV’s en hun bijlagen in de databank e-PV door de arbeidsauditoraten (e-Consult) en anderzijds het elektronisch overmaken van de gestructureerde gegevens van de e-PV’s, alsook de PDF van de e-PV’s naar de secretariaten van de arbeidsauditoraten waardoor deze gegevens niet meer manueel moeten worden ingebracht op de griffies voor het dossierbeheer van justitie. Dit laatste zal een aanzienlijke werk- en tijdsbesparing voor hen betekenen. In 2018 werd het project e – consult operationeel voor alle arbeidsauditoraten. Als gevolg hiervan moeten de inspectiediensten hun e-PV’s niet langer op papieren drager en via de post naar de arbeidsauditoraten sturen. Dit betekent een besparing op personeel, papier en verzendingskosten.

In 2019 werd de gegevensstroom van de database e-PV naar MACH operationeel.

In 2020 zal er eveneens gewerkt worden aan de mogelijkheid om via de eigen applicatie MACH van justitie tot een volledig geïntegreerd systeem over te gaan voor de consultatie van e-PV’s.

Verdere ontwikkeling e-Dossier: elektronische gegevensstroom vanaf openen tot afsluiten dossier

In 2018 werd gestart met het uitwerken van het e-Dossier. Het doel van het project e-Dossier bestaat erin om alle actoren in de keten van het sociaal strafrecht een platform te bezorgen waarop zij, naast de toepassing e-PV, toepassingen en webservices ter beschikking krijgen die hen zullen toelaten om op termijn een volledige elektronische gegevensstroom te realiseren en dit vanaf de opening van een dossier door een signaal of een onderzoek tot en met de afsluiting van het dossier. Concreet zullen de huidige gegevensstromen die op het e-PV volgen, worden vervangen door elektronische gegevensstromen.

Samenwerking en gegevensuitwisseling met de politiediensten

In de arrondissementscellen worden er op dit ogenblik reeds tal van multidisciplinaire acties voorbereid, uitgevoerd en geëvalueerd.  Dit gebeurt in zeer veel gevallen in samenwerking met de lokale en federale politiediensten. Daarnaast zijn er andere gestructureerde vormen van samenwerking tussen politie en inspectiediensten.

1. Motems

In Gent stelden het auditoraat, de federale politie en de toenmalige sociale inspectie een aantal jaren geleden een overeenkomst op. Het betrof een overeenkomst waarbij ad hoc een aantal onderzoeken in grootschalige sociale fraude multidisciplinair werden voorbereid, uitgevoerd en geëvalueerd.

Ook in andere gerechtelijke arrondissementen worden ad hoc samenwerkingen opgezet met de federale en lokale politiediensten en de sociale inspectiediensten waar de omvang van de onderzoeken grootschalige sociale fraude dit vereist.

2. Protocol Justitie, Politie en inspectiediensten

Op 14 december 2017 werd een protocol afgesloten tussen de Staatssecretaris voor de bestrijding van de Sociale Fraude, de Minister van Werk, de Minister van Veiligheid en Binnenlandse zaken, de Minister van Justitie de Minister van Sociale Zaken, de Minister van Zelfstandigen en KMO’s. Daarin wordt onder andere voorzien in de oprichting van een platform ernstige en/of georganiseerde sociale fraude (platform justitie), een platform inspectiediensten en een elektronisch platform.

De werking van deze platforms wordt in 2020 verdergezet. Nuttige feedback in het kader van fraudefenomenen en typologieën wordt eveneens verstrekt aan de SIOD in het kader van de werking van het kenniscentrum (zonder vermelding van de operationele dossiers). Deze typologieën worden door de SIOD opnieuw aangewend in het kader van de strategische ondersteuning van de inspectiediensten.

3. Gemengde ondersteuningscel

Reeds op 1 oktober 2010 werd een samenwerkingsprotocol ondertekend tussen de bevoegde ministers, de procureurgeneraal bevoegd voor de sociale fraude en de inspectiediensten in de strijd tegen de ernstige en georganiseerde sociale fraude. In dit kader werd een gemengde ondersteuningscel opgericht bestaande uit een aantal sociaal inspecteurs-SIOD-coördinatoren en inspecteurs van de federale gerechtelijke politie. Hun opdracht bestaat erin strategische analyses op te zetten ten einde de ernstige en georganiseerde sociale fraude op een efficiënte en doelmatige wijze te organiseren. Met het oog op vlot overleg zijn de burelen van de medewerkers van deze cel gevestigd in de burelen van de federale politie te Brussel. Zo kunnen zij in opdracht van het Federaal Parket snel en efficiënt analyses aanleveren bij dringende dossiers. Het protocol zal in 2020 worden geëvalueerd.

4. Optimalisering van de uitwisseling van gegevens tussen politie en sociale inspectiediensten

Momenteel verloopt de uitwisseling van gegevens tussen de politie en de inspectiediensten grotendeels via het openbaar ministerie. De (inspectie)diensten zijn niet ontevreden over de uitwisseling van gegevens, maar een vlottere uitwisseling en een formalisering van de uitwisselingskanalen dringt zich op. Op basis van artikel 44/11/9, §2 van de Wet op het politieambt van 5 augustus 1992 kan een gegevensuitwisseling gebeuren tussen politie en sociale inspectiediensten. Ondertussen werd de wet op het politieambt gewijzigd door de wet van 22 mei 2019 die in voege trad op 29 juni 2019. De impact van deze wetswijziging wordt bekeken in het kader van deze gegevensuitwisseling. De ervaringen in het kader van o.a. het Stroomplan en het Kanaalplan worden hierin meegenomen. Van belang hierbij is het principe van wederkerigheid inzake de gegevensuitwisseling. In 2020 wordt deze gegevensuitwisseling tussen politie en sociale inspectiediensten verder onderzocht en waar mogelijk geoptimaliseerd binnen het wettelijk kader. Het opgericht elektronisch platform “politie” vormt hierin een belangrijk instrument.

Informatie-uitwisseling en samenwerking met de FOD Financiën

Sociale en fiscale fraude gaan vaak hand in hand. Met de fiscale controlediensten dient er echter ook nog naar een meer intensieve samenwerking gestreefd te worden. De vastgestelde fenomenen op het gebied van fiscale fraude zijn in sommige gevallen van belang bij het bestrijden van sociale fraude en vice versa. Daarom is het belangrijk dat informatie met betrekking tot dit soort fenomenen wordt uitgewisseld tussen de fiscus en de SIOD.

Om deze uitwisselingen te kaderen, zijn diverse protocollen ondertekend tussen verschillende algemene administraties van de FOD Financiën, de sociale inspectiediensten en de SIOD.

De samenwerking bestaat erin dat de fiscus (BBI) en de SIOD regelmatig elkaar op de hoogte brengen van de verschillende fraudefenomenen/typologieën/ methodologieën. Deze algemene informatie (die geen specifiek geval betreft) met betrekking tot typologieën van fraude, zal de SIOD in staat stellen zijn kenniscentrum te voeden. Deze typologieën worden door de SIOD opnieuw aangewend in het kader van de strategische ondersteuning van de inspectiediensten (bv. beeldvorming rond fenomenen). Daarnaast zal de SIOD ook de operationele samenwerking tussen de sociale inspectiediensten en de fiscus stimuleren door het organiseren van o.a. workshops webscraping, nudging, etc.

Meer info op de website van de Sociale Inlichtingen- en opsporingsdienst (SIOD)

Het actieplan zelf vindt u hier