Bestrijden van grensoverschrijdende sociale fraude en sociale dumping. Wat voorziet het Actieplan 2020 Sociale Fraudebestrijding? (LegalNews.be)

Auteur: LegalNews.be

Publicatiedatum: 19/01/2020

De ministerraad heeft op 20 december 2019 het Actieplan 2020 Sociale Fraudebestrijding goedgekeurd.

Dit actieplan heeft als doel om een overzicht te geven van de prioritaire acties die in 2020 zullen worden ondernomen om de fraude inzake de sociale bijdragen en/of sociale uitkeringen te bestrijden.

Wat wordt er bvb. specifiek voorzien inzake het bestrijden van grensoverschrijdende sociale fraude en sociale dumping?

1. Gezamenlijke en gerichte Europese aanpak van sociale fraude en sociale dumping (incl. ondersteuning/versterking van actoren)

Preventie binnen overheidsopdrachten NEW

De SIOD is bijzonder waakzaam in de strijd tegen sociale dumping. In het kader van de wetgeving inzake overheidsopdrachten heeft de publieke sector uiteraard een voorbeeldfunctie. In dat kader werden tussen SIOD en verschillende openbare diensten samenwerkingsverbanden afgesloten. Tevens werd door de Kanselarij een gids “Strijd tegen sociale dumping in het kader van overheidsopdrachten en concessieovereenkomsten” uitgebracht om deze openbare diensten beter inzicht te geven in het fenomeen van sociale dumping. In deze gids vinden aanbestedende overheden een resem praktische richtsnoeren over thema’s zoals hoe erover te waken dat geen abnormaal lage prijzen worden voorgesteld, de controle van de onderaannemingsketen, enz.

Als praktijken inzake sociale dumping worden vastgesteld, dan kan de aanbestedende overheid deze melden via het meldpunt voor eerlijke concurrentie dat zich bij de SIOD bevindt: www.meldpuntsocialefraude.belgie.be.

In het kader van de samenwerkingsakkoorden zal de SIOD in samenwerking met de verschillende inspectiediensten in 2020 verdere opleidingen, infosessies organiseren voor de medewerkers van deze openbare instellingen rond het fenomeen sociale dumping.

Betere detectie van sociale dumping door het gebruik van dataminingmodellen

Dit is een toepassing van de interventiemix, verschuiving naar detectie. Het “operationeel platform sociale inspectiediensten” is momenteel samengesteld uit volgende partners: TSW, RSZ, RSVZ, RVA, RIZIV, de procureur-generaal of diens afgevaardigde en de voorzitter van de Raad voor Arbeidsauditeurs.

Het “operationeel platform sociale inspectiediensten” heeft onder meer als opdracht toe te zien op de acties die worden opgezet in de strijd tegen de grensoverschrijdende sociale fraude, om zo te komen tot een coherente aanpak:

• Bij de benadering van het fenomeen “ernstige en georganiseerde sociale fraude en sociale dumping”
• Bij de keuze van de onderzoeken
• Bij de manier waarop de vastgestelde fraude wordt opgevolgd en vervolgd (administratieve dan wel strafrechtelijke aanpak).

Het overlegplatform selecteert en bespreekt op operationeel vlak concrete onderzoeken met vermoedens van ernstige en georganiseerde sociale fraude en bepaalt de concrete fraudeaanpak.

In 2020 zal het “Operationeel platform sociale inspectiediensten” op systematische wijze, en minstens 1 keer per trimester, een lijst met targets aanleveren die op basis van datamining/datamatching een verhoogd risico hebben op inbreuken sociale dumping.

Sociale dumpingonderzoeken

In 2020 worden minstens 2000 onderzoeken uitgevoerd door de gespecialiseerde cellen van TSW, RSZ en RSVZ. Deze hebben als doel de onwettig gedetacheerde werknemers en zelfstandigen maar ook de naleving van de wettelijke verplichte arbeidsvoorwaarden (incl. arbeidsomstandigheden) door de buitenlandse werkgever, die tewerkgesteld zijn op diverse arbeidsplaatsen, te controleren en te sanctioneren.

Strijd tegen grensoverschrijdende fraude: sectorspecifieke aanpak Limosa – zelfstandigen

Het RSVZ zet opnieuw in op de strijd tegen de sociale dumping. De algemene meldingsplicht (Limosa-aangifte) voor zelfstandigen werd op vraag van Europa omgevormd tot een verplichte meldingsplicht voor risicogevoelige sectoren (werken in onroerende staat, vleessector en schoonmaaksector). In dit kader zullen de cijfers die betrekking hebben op inbreuken zelfstandigen per sector worden opgevolgd.

European Campaign to raise awareness around the benefits of declared work NEW

Het Europees platform tegen zwartwerk bevordert de samenwerking tussen EUlanden. Het is noodzakelijk om het fenomeen op een efficiëntere en effectievere manier aan te pakken. De SIOD en de sociale inspectiediensten nemen actief deel aan de werking van het Platform. Belangrijk hierbij is dat niet alleen wordt gewezen op het belang van het uitvoeren van effectieve controles op het terrein maar eveneens in te zetten op preventieve maatregelen.  Het Europees platform verbindt diverse inspectiediensten met elkaar om:

• informatie en goede praktijken uit te wisselen
• te leren van elkaar en samen kennis te ontwikkelen
• nauwere grensoverschrijdende samenwerking en gezamenlijke activiteiten aan te gaan.

Het platform plant in 2020 zijn eerste gemeenschappelijke preventieve actie inzake zwartwerk ooit. De nadruk zal liggen op de voordelen van aangegeven werk. Binnen de schoot van de SIOD wordt een werkgroep opgericht om deze campagne vorm te geven. Er zal tevens nagegaan worden of sociale partners van fraudegevoelige sectoren hieraan kunnen meewerken.

Grensoverschrijdende samenwerking inspectiediensten

Een betere grensoverschrijdende samenwerking tussen de sociale inspectiediensten en de sociale zekerheidsinstellingen van diverse lidstaten, waarbij de inspectiegegevens efficiënt worden uitgewisseld bijvoorbeeld via EESSI, IMI, wordt beoogd. De rol van ELA zal hierin van primordiaal belang zijn.

Daarnaast moet het opzetten van ‘single points of contact’ worden nagestreefd, en dit zowel in België als in de overige lidstaten, wat op termijn zou moeten toelaten om de andere lidstaten efficiënt in te lichten indien er grensoverschrijdende sociale fraude wordt vastgesteld. ELA kan opnieuw hierin een belangrijke rol vervullen.

De bilaterale verdragen inzake sociale fraudebestrijding, die gesloten werden met Nederland en Frankrijk, alsook de MOU’s die met Bulgarije, Portugal en Slovakije afgesloten werden, zullen door de verschillende FOD’s en OISZ verder uitgevoerd worden.  De besprekingen met Litouwen en Roemenië werden eind 2018 opgestart. Concreet wordt gestreefd om tegen eind 2020 bij voorkeur operationele samenwerkingsovereenkomsten te sluiten tussen de bevoegde (sociale)  (inspectie)diensten en de landen waarmee eerder een politiek bilateraal akkoord werd afgesloten. Daarbij worden er concrete afspraken gemaakt op het vlak van gemeenschappelijke onderzoeken, systematische (elektronische) gegevensuitwisseling, best practices, etc. Op het vlak van het afsluiten van operationele samenwerkingsovereenkomsten lopen er momenteel besprekingen met diverse landen waaronder Polen, Frankrijk, …

Tevens zullen de inspectiediensten en de SIOD hun medewerking intensifiëren aan de verschillende werkgroepen die werden opgericht in de schoot van de Benelux.

In 2020 zal er (onder coördinatie van) de SIOD minstens één gemeenschappelijke actie met minstens één inspectiedienst van een ander land georganiseerd worden desgevallend in samenwerking met ELA.

Tot slot moeten er in 2020 net zoals in 2019 door de SIOD (overeenkomstig haar wettelijke opdracht) en de sociale inspectiediensten gezamenlijke initiatieven worden genomen om tot gemeenschappelijke workshops/staff exchange te komen, onder meer met de landen waarmee een MOU en/of bilateraal akkoord werd afgesloten. Hierdoor worden best practices uitgewisseld en kennisgemaakt met verschillende businessprocessen. Hierbij wordt nauw samengewerkt met het Platform Zwartwerk en de ELA.

2. Meer coördinatie/samenwerking en gegevensuitwisseling op Europees niveau

De bestaande Europese bemiddelingsprocedure inzake geschillen A1-attesten optimaal benutten

In 2020 zal de FOD SZ, in samenwerking met de betrokken inspectiediensten, trimestrieel rapporteren aan de bevoegde ministers m.b.t. het aantal concrete onderzoeken waarbij er (vermoedens van) misbruiken inzake detachering en A1-attesten bestaan of zijn vastgesteld.
Tevens wordt opgenomen hoeveel hiervan finaal geleid hebben tot de intrekking van het A1- document per instelling en per sector.

Elektronische gegevensuitwisseling Frankrijk – RVA

In 2020 zet de RVA erop in om tot een elektronische gegevensuitwisseling te komen met Frankrijk, en dit in samenwerking met de SIOD. Zowel residentie als vroeger verworven rechten of bestaande uitkeringen kunnen invloed hebben op de toelaatbaarheid van een uitkering. Om de controle van dit proces te faciliteren is het belangrijk om ook over gegevens vanuit het buitenland te beschikken. Deze gegevens moeten actueel zijn en adequaat kunnen worden uitgewisseld. Een verdere digitalisering is bijgevolg noodzakelijk. In dat kader werd een eerste traject met Frankrijk opgestart om tot een structurele digitale gegevensuitwisseling te komen.

Uitwerking van een kader rond grensoverschrijdende invordering van sociale zekerheidsbijdragen en terugvordering van socialezekerheidsuitkering

Wanneer het zendland akkoord is met de intrekking van de detacheringsbewijzen A1 en de betrokken werknemers/zelfstandigen aangegeven moeten worden aan de Belgische sociale zekerheid dringt zich de vraag op hoe de sociale zekerheidsbijdragen kunnen aangegeven en betaald worden aan de RSZ/ RSVZ.

Er moet dan ook onderzocht worden hoe de grensoverschrijdende invordering van de sociale zekerheidsbijdragen en de terugvordering van uitkeringen op een efficiënte manier geïmplementeerd kunnen worden, in het bijzonder in het kader van de EG-verordeningen nr. 883/2004 en 987/2009. Een methodologie moet uitgewerkt worden.

Totstandkoming en operationalisering van de Europese Arbeidsautoriteit (ELA) en verderzetting van de actieve deelname in het kader van Platform Zwartwerk (UDW)

België ondersteunt, zowel op politiek als op operationeel vlak, de uitbouw van de Europese Arbeidsautoriteit (ELA). Dit nieuwe orgaan zal bijdragen in de gemeenschappelijke strijd tegen grensoverschrijdende sociale fraude door de sociale inspectiediensten van de verschillende lidstaten. Het agentschap werd opgestart in 2019 en zou haar volledige operationele capaciteit moeten hebben tegen 2024.

De ‘best practices’ die er op nationaal en Benelux–niveau bestaan inzake gemeenschappelijke controles en gegevensuitwisseling moeten ook in dit kader een Europees vervolg krijgen.

De SIOD en de sociale inspectiediensten zullen actief blijven deelnemen aan de diverse activiteiten en acties van het Platform Undeclared Work, waarbij de Belgische inspectiediensten vaak als een referentiepunt en best practice worden aanzien binnen Europa. Het platform UDW zal op termijn onderdeel uitmaken van de ELA. De SIOD zal in samenwerking met de ELA, voor wat betreft het luik gemeenschappelijke en geconcerteerde acties, de coördinatie op zich nemen.

Meer info op de website van de Sociale Inlichtingen- en opsporingsdienst (SIOD)

Het actieplan zelf vindt u hier