Arbeid in tijden van corona: hoe inkomsten verzekeren voor uw werknemers (Stappers Advocaten)

Auteur: Hayat Boujdaini (Stappers Advocaten)

Publicatiedatum: 16/03/2020

De Belgische bevolking wordt geconfronteerd met verschillende maatregelen genomen door de federale regering gelet op de corona-crisis. De zaken veranderen snel en in wat volgt gaan wij uit van de stand van zaken op 16 maart 2020.

De Belgische onderneming zal in het bijzonder de financiële impact van deze maatregelen voelen. Cafés, restaurants en discotheken moeten sluiten. In het weekend zijn enkel voedingswinkels, apothekers en winkels voor dierenvoeding open. Deze maatregelen gelden tot en met 3 april 2020. Of de maatregelen verder worden verlengd, en wat de situatie na 3 april zal zijn, is onzeker. Wij volgen dit uiteraard verder op en houden u geïnformeerd.

In elk geval heeft dit alles natuurlijk een enorme impact op de tewerkstelling van de werknemers van deze ondernemingen. Ondernemingen worden geconfronteerd met opgelegde sluitingen en werknemers kunnen niet aan het werk. Daarbij rijst dan vaak de vraag hoe zij nog in enige vorm van inkomsten kunnen voorzien? Welke maatregelen kunnen er dan voor hén genomen worden?

Er dienen in dit kader 2 situaties onderscheiden worden, nl.

1. de situatie waarin de werkgever zijn activiteiten tijdelijk niet meer kan uitoefenen als gevolg van het coronavirus bijv. een café dat moet sluiten omwille van de maatregelen genomen door de federale regeling
2. de situatie van de werkgever die, als gevolg van het coronavirus, geconfronteerd wordt met een tijdelijk gebrek aan werk bijv. klanten van kledingwinkels die ook in de week wegblijven 

In de eerste situatie biedt de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht een oplossing. In de tweede situatie biedt tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen soelaas. De scheidingslijn tussen beide situaties is niet steeds zo zuiver te trekken, en kan soms in elkaar overlopen.

Belangrijke voorafgaande opmerking hierbij is dat geen van beide regelingen geldt voor werknemers die ziek zijn (omwille van het corona-virus of om andere redenen). Voor hen gelden de gewone regels inzake arbeidsongeschiktheid, en gewaarborgd loon.

Tijdelijke werkloosheid wegens overmacht (Art. 26 Arbeidsovereenkomstenwet)

Regeling? 

Werkgevers die hun personeel omwille van overmacht (een plotse, onvoorziene gebeurtenis, onafhankelijk van de wil van partijen) tijdelijk niet kunnen tewerk stellen, kunnen hen tijdelijk werkloos stellen wegens overmacht.

Zowel ondernemingen die volledig moeten sluiten als ondernemingen die slechts gedeeltelijk moeten sluiten, kunnen zich hierop beroepen. Dit wordt door de RVA nu ook toegestaan voor werknemers die door de afschaffing van evenementen, culturele activiteiten, sportieve activiteiten, sluiting van bioscopen… niet meer tewerkgesteld kunnen worden.

Daarnaast laat de RVA met een update van 15 maart 2020 ook weten dat voor zaken die ondanks de verplichte sluiting toch nog beperkte diensten kunnen aanbieden (bijvoorbeeld een traiteurdienst of roomservice in een hotel waarvan het restaurant verplicht is gesloten), er voor alle dagen waarop de werknemers niet tewerkgesteld kunnen worden (ook al zou dit, omdat er voor de betrokken dag geen opgelegde sluiting is, te wijten zijn aan een daling van het werkvolume) eveneens tijdelijke werkloosheid wegens overmacht kan worden aangevraagd. In deze regeling kunnen dan dus uitzonderlijk werkloosheidsdagen afgewisseld worden met arbeidsdagen, wat dus in principe niet mogelijk is. Het principe is nl. dat bij overmacht de arbeidsovereenkomst van de werknemer enkel volledig kan worden geschorst en een gedeeltelijke tewerkstelling behouden niet mogelijk is.

De RVA aanvaardt Corona voorlopig uiterlijk tot en met 30 juni 2020 als overmachtssituatie, en in elk geval tot en met 3 april 2020 voor wat betreft de opgelegde sluitingen.

Hoe? 

De werkgever die de overmacht inroept, moet hiervan zo snel mogelijk een elektronische aangifte doen bij het werkloosheidsbureau van de exploitatiezetel via www.socialsecurity.be. Als reden van overmacht vermeldt hij ‘CORONAVIRUS’.

Daarnaast moet de werkgever, die de overmacht inroept, ook (bij voorkeur dezelfde dag als de elektronische mededeling) per post of bij voorkeur per e-mail, gericht aan de dienst tijdelijke werkloosheid van het bevoegde werkloosheidsbureau een dossier indienen. Dat dossier bestaat uit een verklaring met, zo nodig de bewijsstukken, met een gedetailleerde uitleg waaruit blijkt dat de werkloosheid is veroorzaakt door overmacht, door het coronavirus. Dit laatste is niet vereist indien de werkloosheid te wijten is aan de opgelegde sluiting. Er moet dan dus geen bijkomend dossier ingediend worden ter staving van de overmacht omdat het gaat om een maatregel opgelegd door de overheid.

Uitkering werknemers? 

Tijdens een periode van tijdelijke werkloosheid ontvangen de werknemers een uitkering gelijk aan 65% van hun gemiddeld geplafonneerd loon (geplafonneerd tot 2.754,76 euro per maand).

Tot 30 juni 2020 wordt het bedrag van de uitkering verhoogd tot 70% van het gemiddeld geplafonneerd loon.

Op deze uitkeringen wordt 26,75 % bedrijfsvoorheffing ingehouden.

Tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen (Voor arbeiders: art. 51 Arbeidsovereenkomstenwet; en voor bedienden: art. 77/1 Arbeidsovereenkomstenwet)

Regeling? 

Indien de werkgever geconfronteerd wordt met een gebrek aan werk wegens het coronavirus (bijv. omwille van een daling van cliënteel, productie, bestellingen,…) en dus de werknemers niet volledig kan tewerkstellen, kan de werkgever zich beroepen op de tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen. De uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt dan geheel geschorst of er wordt een regeling van gedeeltelijke arbeid ingevoerd.

Hoe?  

De wet voorziet in een verschillende regeling voor arbeiders en bedienden.

ARBEIDERS

Net als bij de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht, zal de werkgever voor de tijdelijk werkloos gesteld arbeiders, een elektronische aanvraag moeten doen bij het werkloosheidsbureau van de exploitatiezetel via www.socialsecurity.be.

BEDIENDEN 

Voor wat de bedienden betreft, kan de aanvraag niet steeds op dezelfde manier gebeuren. In bepaalde gevallen moet de onderneming eerst een aanvraag tot erkenning als onderneming in moeilijkheden indienen bij de FOD WASO en een cao of een ondernemingsplan indienen. In andere gevallen moet de werkgever zich meteen wenden tot de RVA.

Om te weten in welke situatie de werkgever zich bevindt moet er steeds vooraf nagegaan worden of er een sectorale regeling is voorzien, of er geen cao op niveau van de onderneming kan afgesloten worden en of de onderneming misschien niet al is erkend als onderneming in moeilijkheden.

In elk geval gaat deze procedure gepaard met heel wat administratieve verplichtingen en wachttermijnen die gerespecteerd moeten worden. Dit is dus anders dan wat de aanvraag voor tijdelijke werkloosheid wegens overmacht betreft.

Daarom laat de RVA de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht toe in afwachting van de behandeling van de aanvraag tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen. Dat kan ook in tijden van Corona een snelle oplossing bieden.

Uitkering werknemers? 

Tijdens een periode van tijdelijke werkloosheid ontvangen de werknemers een uitkering gelijk aan 65% van hun gemiddeld geplafonneerd loon (geplafonneerd tot 2.754,76 euro per maand).

Tot 30 juni 2020 wordt het bedrag van de uitkering verhoogd tot 70% van het gemiddeld geplafonneerd loon.

Op deze uitkeringen wordt 26,75 % bedrijfsvoorheffing ingehouden.

In deze regeling heeft de werknemer bovendien recht op een aanvullende vergoeding die nooit minder kan zijn dan 2,00 EUR per dag dat hij economisch werkloos wordt gesteld. Indien er voor de arbeiders in de onderneming een supplement is voorzien bij tijdelijke werkloosheid, wat vaak het geval zal zijn op het niveau van de sector, dan moeten de bedienden minstens evenveel krijgen. Dit wordt betaald door de werkgever of door een Fonds voor Bestaanszekerheid.

Hoewel het moeilijker is om in de huidige omstandigheden personeel aan het werk te houden, biedt de wetgeving dus wel een oplossing voor deze tijdelijke situatie. Natuurlijk komen hier heel wat zaken bij kijken (aanvragen die dienen te gebeuren, voorwaarden waaraan moet zijn voldaan, formulieren die moeten worden afgegeven, sociaal overleg dat moet worden gevoerd,…).

Vanzelfsprekend kunnen wij u hierbij assisteren en verder adviseren rekening houdend met de concrete omstandigheden die zich voordoen in uw onderneming.

Lees hier het originele artikel