De regularisatievergunning, het voldongen feit en al verdwenen milieueffecten (UAntwerpen)

Auteur: Yannick Smeets (UAntwerpen)

Een regularisatievergunningsaanvraag moet beoordeeld worden als een gewone -nieuwe- aanvraag. De overheid mag niet plooien voor de kracht van het voldongen feit en moet de aanvraag beoordelen alsof het project nog niet is uitgevoerd.

Een zonder vergunning gebouwd gebouw op ruimtelijk vlak beoordelen is eenvoudig. De plannen overrulen als het ware de feitelijke toestand en de goede ruimtelijke ordening wordt niet mede gevormd door het al afgeronde project.

Maar wat met de milieueffecten uit de -wellicht reeds afgeronde- uitvoeringsfase? Een bemaling heeft namelijk potentiële effecten op het grondwater. Maar wat is de invloed daarvan op de beoordeling van de overheid die zich bij een regularisatie soms pas jaren later over die vraag moet buigen…?

In een recent arrest van 12 september 2024 breekt de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvVb) een lans voor de mogelijk reeds gerealiseerde milieueffecten.

Omdat een bemaling een blijvende impact kan hebben op de grondwaterstroming in een (concreet in dit dossier) grondwaterstrominggevoelig gebied, had de vergunningverlenende overheid de effecten van de bemaling moeten onderzoeken.

Dat (wellicht) een bemaling noodzakelijk was en dat er zich op het moment dat het gebouw werd opgetrokken geen negatieve effecten ten gevolge van grondwaterstroming lijken te hebben gemanifesteerd, volstaat voor de Raad niet.

Vanuit juridisch oogpunt is deze uitspraak logisch. Dat een project zonder vergunning uitgevoerd werd, mag een aanvrager geen voordeel opleveren, noch afbreuk doen aan het normale beoordelingskader van de overheid.

Al kan het arrest vanuit praktisch oogpunt wel problematische gevolgen hebben…

Hoe beoordeel je namelijk de effecten van een al afgeronde bemaling? Welke debieten werden opgepompt en/of geretourneerd? Wat waren de effecten van die bemaling op het grondwater? Zulke post factum bemalingsstudie lijkt alvast niet evident, waardoor de vraag rijst; zorgt dit arrest voor een mogelijke “regularisatievergunningstop”?

Hetzelfde geldt namelijk bijvoorbeeld voor het sloopopvolgingsplan (SOP). Een regulariserende aanvraag tot slopen, waarbij een SOP gevoegd zou moeten worden, botst immers op de feitelijke onmogelijkheid om nog een degelijk SOP op te maken en de afvalstroom voldoende duidelijk te beschrijven. Weg is namelijk weg…

Lees hier het arrest