Is uw bonusplan (nog steeds) strategisch, proportioneel en geoptimaliseerd? (Deloitte)

Auteur: Valerie Devos (Deloitte)

Traditioneel worden op het einde van het jaar in heel wat ondernemingen prestatiebonussen toegekend aan bepaalde werknemers. Deze bonussen worden vaak bepaald op basis van KPI’s die aan het begin van het jaar worden overeengekomen of soms zelfs op basis van overeenkomsten die in het verleden werden gesloten voor onbepaalde duur.  

De laatste jaren hebben de stijgende energie- en gasprijzen en de hoge inflatie geleid tot aanzienlijke verplichte loonindexeringen, waardoor de loonkost sterk is gestegen en de marges in vele sectoren onder druk kwamen te staan.

Evaluatie bonusafspraken

Binnen deze context moet worden geëvalueerd of de bestaande bonusafspraken en KPI’s nog haalbaar en actueel zijn én of de bonusbedragen nog wel corresponderen met de behaalde resultaten in het kader van het bonusplan.

Het is in dit opzicht van belang om de geldende bonusafspraken waar nodig te herbekijken en de volgende zaken na te gaan:

• Welke concrete KPI’s werden vastgelegd? Zijn deze strategisch nog steeds de juiste én voldoende ambitieus?
• Welke bonusbedragen worden gekoppeld aan de overeengekomen KPI’s? Staan deze bedragen nog steeds in verhouding tot de te realiseren KPI’s?
• Zijn er clausules die ervoor zorgen dat de bonusbedragen kunnen worden aangepast in functie van onvoorziene omstandigheden of het gewijzigde economische klimaat?
• Zijn er voorwaarden opgenomen die de overeenkomst kunnen ontbinden en/of zijn er opzegmogelijkheden voorzien?

Bonusplannen op langere termijn kunnen niet zomaar eenzijdig aangepast worden. Indien het noodzakelijk is dat de gemaakte afspraken kunnen gewijzigd worden, moet er in beginsel een consensus bereikt worden met de werknemer in kwestie.

Bij bonusplannen die jaarlijks opnieuw worden afgesloten, kunnen er eenzijdig aangepaste modaliteiten worden opgelegd, al is het in deze situatie ook belangrijk om de betrokken werknemers te horen en een duidelijke strategie voor te leggen waarbij zowel de individuele als collectieve belangen kunnen worden gekaderd.

Fiscaal voordelige alternatieven

Tenslotte is het vanuit financieel oogpunt ook steeds interessant om uit te kijken naar fiscaal voordeligere alternatieven (telkens onderworpen aan specifieke voorwaarden) voor de in België zwaar belaste brutobonus, zoals bijvoorbeeld:

• CAO 90 collectief bonusplan;
• Warrants;
• Bonusgroepsverzekering;
• Aandelenopties;
• Winstpremie.

Een duidelijke bonusstrategie, volledig op maat van de concrete noden binnen uw onderneming, is onontbeerlijk voor werkgevers anno 2023 en volgende. Een helder afsprakenkader met ruimte voor flexibiliteit in het licht van eventuele gewijzigde omstandigheden verdient daarbij dan ook sterke aanbeveling.

Bron: Deloitte