Imprevisieleer in contracten: bent u nog wel zeker van uw vaste prijs? (Van Havermaet)

Auteur: Stefanie Van der Heyden (Van Havermaet)

U hoorde het misschien al waaien: de wetgever is bezig met een grondige hervorming van het Burgerlijk Wetboek. Boek per boek wordt aangepakt. Recent is de zogenaamde “imprevisieleer” geïntroduceerd.

WAT IS DE IMPREVISIELEER?

De imprevisieleer viseert onvoorziene veranderingen (imprévus) in omstandigheden ná het sluiten van het contract.

De regel is dat u uw verplichtingen uit uw contract moet nakomen, ook al is de uitvoering zwaarder of duurder geworden of is de waarde van de tegenprestatie verminderd.

De imprevisieleer is een uitzondering op deze regel: een partij mag vragen om het contract te heronderhandelen als de uitvoering van het contract buitensporig zwaar geworden is door veranderde omstandigheden. Er zou redelijkerwijze niet meer van u verlangd kunnen worden dat u het contract nog uitvoert.

HET CONTRACT HERONDERHANDELEN

Voldoet u aan deze voorwaarde, dan mag u vragen om te heronderhandelen. U kan vragen om een aanpassing van het contract, of zelfs aansturen op een volledige beëindiging.

Belangrijk om te weten is dat de partijen tijdens de heronderhandeling wel gewoon het contract moeten uitvoeren zoals initieel voorzien.

Indien uw wederpartij weigert te onderhandelen of indien de onderhandelingen mislukken, kan u een procedure beginnen voor de bevoegde rechter. De rechter kan in dat geval beslissen het contract aan te passen of te beëindigen. Dit is vrij bijzonder. De rechter krijgt hiermee niet alleen het recht om het contract stop te zetten, maar ook om de pen vast te houden en bepaalde voorwaarden en modaliteiten uit het contract zelf te herschrijven.

WAT BETEKENT DIT VOOR U? ENKELE VOORBEELDEN

In de context van een aannemingsovereenkomst kan dit bijvoorbeeld betekenen dat een aannemer die belooft een werk uit te voeren tegen een bepaalde vaste prijs, de imprevisieleer kan aanhalen om een hogere prijs aan te rekenen, ook al staat er een vaste prijs zwart op wit in het contract. De aannemer zou kunnen opwerpen dat er door pandemie, oorlog, blokkering van belangrijke handelsroutes, … een plotse stijging in materiaalkost is en dat bepaalde materialen extreem moeilijk (en dus duurder) zijn om te bemachtigen, etc.

Voorheen kon de aannemer zich voor zulke gevallen enkel beroepen op overmacht. Overmacht betekent echter dat het effectief onmogelijk is om te presteren. Dit is dan ook strenger dan de imprevisieleer.

Ook in de context van een huurovereenkomst kan de imprevisieleer verregaande gevolgen hebben. Stel dat u een winkelruimte verhuurt waarvoor u een maandelijkse vaste huurprijs ontvangt. Uw huurder kan de imprevisieleer gebruiken om een huurvermindering of zelfs een huuropschorting te eisen wanneer hij of zij een drastische daling in het aantal klanten vaststelt.

Kortom, bent u nog wel zeker dat de vaste prijs in uw contract nog wel echt vast blijft?

WAT KUNNEN WIJ VOOR U BETEKENEN?

De imprevisieleer is van toepassing op overeenkomsten gesloten na 1 januari 2023, maar het is perfect mogelijk om de imprevisieleer buitenspel te zetten in uw contract.

Een andere mogelijkheid bestaat erin om de voorwaarden waaronder iemand beroep kan doen op de imprevisieleer, te verstrengen. Zo kan u denken aan een kwantitatieve drempel. U bepaalt bijvoorbeeld dat er een kostenverhoging van minstens 20% moet zijn vooraleer er sprake kan zijn van een buitensporige verzwaring.

Anderzijds, misschien heeft u er net belang bij om de imprevisieleer te kunnen inroepen en wilt u net soepelere toepassingsvoorwaarden?

Bron: Van Havermaet