Nieuwe opzeggingsregels voor verzekeringsovereenkomsten (Schoups)

Auteurs: Bob Goedemé en Eva Sterkens (Schoups)

Op 18 oktober 2023 verscheen in het Belgisch Staatsblad de Wet tot vereenvoudiging van de opzeggingsregels voor verzekeringsovereenkomsten.[1] Deze wet beoogt het eenvoudiger te maken om van verzekeraar te veranderen. Het einddoel is om de concurrentie op de verzekeringsmarkt méér te laten spelen, met lagere prijzen en een betere kwaliteit tot gevolg.

Verzekeringsovereenkomsten mogen in de regel niet worden afgesloten voor een langere periode dan één jaar. Om te voorkomen dat de verzekeringsnemer en benadeelde derden geconfronteerd worden met een gebrek aan verzekeringsdekking, voorziet de Verzekeringswet in een stilzwijgende verlenging met opeenvolgende periodes van één jaar. De verzekeringsnemer die zich daar niet in kan vinden en de verzekeringsovereenkomst wil opzeggen, moet dat tijdig en op de juiste manier aangeven.

In de praktijk werd vastgesteld dat vormvereisten een opzegging van de verzekeringsovereenkomst vaak onnodig moeilijk maken. Verzekeringsnemers die van verzekeraar wilden veranderen, kregen te horen dat hun opzeggingstermijn al verstreken was en dat hun verzekeringsovereenkomst zo met een jaar was verlengd. Ongewild bleven ze aan dezelfde verzekeringsmaatschappij gebonden. Dit leidde tot spanningen.

Met de nieuwe wet wil de wetgever de opzegging van een verzekeringsovereenkomst vereenvoudigen. Hiertoe wijzigt hij de vormvereisten zoals voorzien in de artikelen 84 en 85 van de Verzekeringswet.

Actueel moet de opzegging van een verzekeringsovereenkomst gebeuren via een aangetekende brief, een deurwaardersexploot of door afgifte van een opzeggingsbrief tegen ontvangstbevestiging. Na de inwerkingtreding van de wet zal het ook mogelijk zijn de verzekeringsovereenkomst op te zeggen via een elektronische aangetekende zending of een digitale omgeving met elektronische ondertekening. Die opzegging zal pas uitwerking hebben na het verstrijken van een maand te rekenen van de dag volgend op de dag van de elektronische handtekening.

Waar de opzeggingstermijn voor de verzekeraar behouden zal blijven op (ten minste) drie maanden vóór de vervaldag van de overeenkomst, zal de nieuwe wet deze voor de verzekeringsnemer herleiden naar (ten minste) twee maanden vóór de vervaldag. De verzekeringsnemer zal dus over een extra maand beschikken om de verzekeringsovereenkomst op te zeggen.

Daarnaast voert de wet ook een nieuw artikel 85/1 in in de Verzekeringswet. Deze bepaling zal van toepassing zijn op stilzwijgend verlengbare verzekeringsovereenkomsten die behoren tot de groep “niet-leven” en die betrekking hebben op consumenten. In die situaties zal, na het verstrijken van één jaar, de verzekeringsnemer de verzekeringsovereenkomst te allen tijde kunnen opzeggen zonder boete of kosten. Deze opzegging zal uitwerking hebben na het verstrijken van een termijn van twee maanden. Om de verzekeringsnemer aan zijn opzeggingsrecht te herinneren, zal de verzekeraar er in elk premievervaldagbericht in duidelijke en bevattelijke bewoordingen naar moeten verwijzen. De verzekeringsnemer die zijn polis wil opzeggen om een nieuwe verzekeringsovereenkomst aan te gaan, kan zijn nieuwe verzekeraar (of de verzekeringstussenpersoon) vragen om daartoe voor zijn rekening de nodige formele stappen te zetten. Dit verzoek zal hem niet kunnen worden geweigerd.

De Commissie voor Verzekeringen zal de toepassing van deze nieuwe regels evalueren. Ze zal in het bijzonder toezien op de mogelijkheid om, ten gunste van de verzekeringsnemer, de termijnen van twee maanden voor opzegging resp. uitwerking van de opzegging verder in te korten naar één maand. Hierover zal ze binnen de twee jaar na de inwerkingtreding verslag uitbrengen bij de wetgever.

Deze wet en de daarin opgenomen nieuwe opzeggingsregels zullen in werking treden op 1 oktober 2024. Ze zullen van toepassing zijn op alle overeenkomsten die vanaf dat ogenblik worden gesloten of stilzwijgend worden verlengd.

[1] Wet van 9 oktober 2023 tot vereenvoudiging van de opzeggingsregels voor verzekeringsovereenkomsten, BS 18 oktober 2023, 94239.

Bron: Schoups