Fraus belet geen aansprakelijkheidsverdeling wanneer beide schadeverwekkers opzettelijke fouten hebben gepleegd: Cassatie 30 september 2021 (Omega Law)

Auteur: Sven Sobrie (Omega Law)

Wanneer schade is veroorzaakt door de samenlopende fouten van verschillende personen, zijn zij in solidum aansprakelijk ten aanzien van het slachtoffer. In hun onderlinge verhouding zijn zij evenwel slechts gehouden ten belope van hun aandeel in de schade.

Wat die onderlinge verhouding tussen de schadeverwekkers betreft, doet het niet ter zake dat sommige samenlopende fouten opzettelijk zijn en andere niet. De ene schadeverwekker die een onopzettelijke fout heeft begaan, kan zich niet op fraus beroepen om de rekening volledig door te schuiven naar de andere schadeverwekker die een opzettelijke fout heeft begaan (Cass. 2 oktober 2009, zie ook Cass. 16 mei 2011).

Deze rechtspraak wordt bekritiseerd. Zo is het niet duidelijk waarom fraus niet speelt in de verhouding tussen schadeverwekkers, maar wél speelt in de verhouding tussen de opzettelijke schadeverwekker en het slachtoffer dat zelf ook een onopzettelijke fout heeft begaan. In dat laatste geval belet fraus een verdeling van de aansprakelijkheid tussen dader en slachtoffer
(zie o.m. Cass. 6 november 2002).

In een recent arrest oordeelt het Hof van Cassatie dat fraus geen aansprakelijkheidsverdeling belet wanneer beide schadeverwekkers opzettelijke fouten hebben gepleegd.

Dit is op zich niet wereldschokkend. Het fraus-beginsel vereist net dat beide plegers de gevolgen van hun opzettelijke fout dragen, zonder dat de ene zich kan verschuilen achter de fout van de ander.

Opmerkelijk is veeleer de formulering van het Hof:

“Wanneer de schade veroorzaakt is door de samenlopende fouten van verschillende personen, staat het in beginsel aan de rechter om, in hun onderlinge verhouding, te oordelen in welke mate de fout van ieder van hen heeft bijgedragen tot de schade en op basis daarvan het aandeel in de schade te bepalen dat de aansprakelijke die de benadeelde heeft vergoed, van de anderen kan terugvorderen.
Het algemeen rechtsbeginsel fraus omnia corrumpit staat hieraan niet in de weg wanneer de samenlopende fouten door de verschillende personen opzettelijk zijn begaan”

Een dergelijke formulering lijkt de deur open te zetten voor een a contrario redenering, waarbij fraus wél in de weg staat van een aansprakelijkheidsverdeling tussen schadeverwekkers wanneer de ene een opzettelijke en de andere een onopzettelijke fout heeft gepleegd. Daarmee zou het Hof dus afstand nemen van zijn eerdere (en bekritiseerde) rechtspraak.

Zet het Hof hier een eerste stap naar een ommekeer, of zoekt deze commentator spijkers op laag water? De tijd zal het uitwijzen.

Lees hier het Cassatie-arrest van 30 september 2021